دستاوردهای یاد مرگ
امام صادق (علیهالسلام) ضمن روایتی، دستاوردهای یاد مرگ را بیان میفرماید که:
یاد مرگ، شهوات نفس را بمیراند و ریشههاى غفلت را بخشكاند و باور قلب را به وعدههاى خداوند قوى و طبع انسان را لطیف كند و نشانههاى هوى و هوس را مىشكند و آتش حرص و طمع را خاموش كند و دنیا را (نزد بنده) حقیر نماید.
و این است معناى فرمایش رسول خدا(صلی الله علیه و آله) كه فرمود: ساعتى تفكر، از عبادت یك سال بهتر است .
چرا كه یاد مرگ، طنابهاى خمیه(زندگى) دنیا را باز مىكند و آن را به آخرت پیوند دهد و هر كس با چنین توصیفى به یاد مرگ باشد، به نزول رحمت شك نكند و كسى كه از مرگ و بیچارگى و ناتوانى خود در برابر آن و اقامت طولانىاش در قبر و سرگردانىاش در قیامت عبرت نگیرد خیرى در او نیست .پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) فرمود: بسیار به یاد "هادم اللّذّات" (در هم كوبنده خوشىها) باشید.
گفتند: آن چیست اى رسول خدا ؟
فرمود: مرگ است.
هیچ بندهاى مرگ را به صورت حقیقی، در راحتى و آسایش یاد نكند، مگر آن كه دنیا بر او تنگ شود و در شدت و سختى به یاد نیاورد، مگر آن كه دنیا بر او فراخ و راحت شود(طعم خوشىهاى دنیوى و دل تنگىها و ناكامىها را از یاد مىبرد).
مرگ، نخستین منزل از منازل آخرت و آخرین منزل از منازل دنیاست .
پس، خوشا به حال آن كسى كه به هنگام سكونت در نخستین منزل آخرت، وى را گرامى دارند، و خوشا به حال آن كسى كه در آخرین منزل دنیا به نیكى (و از سوى مؤمنان) مشایعت شود.
مرگ، نزدیكترین چیز به انسان است، ولى انسان آن را دورترین مىپندارد. پس چه قدر آدمى بر نفس خویش جرى شده، در حالى كه ضعیف و ناتوان است .
مرگ، وسیله نجات مخلصان و هلاكت مجرمان است، و از این رو است كه بعضى به دیدارش مشتاقند و گروهى آن را خوش ندارند.
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) فرمود: آن كسى كه لقاى خداوند را دوست بدارد، خداى متعال نیز دیدار او را دوست دارد و آن كس كه دیدار او را ناخوش بدارد، خداوند نیز دیدارش را ناخوش دارد.(1)
پی نوشت:
1- قال الصّادق علیه السّلام :
«ذكر الموت یمیت الشّهوات فى النّفس، و یقطع منابت الغفلة، و یقوّى القلب بمواعد الله، و یرقّ الطّبع و یكسر اعلام الهوى، و یطفى نار الحرص و یحقّر الدّنیا.
و هو معنى ما قال النّبىّ صلّى اللّه علیه و آله: فكر ساعة خیر من عبادة سنة، و ذلك عند ما یحلّ اطناب خیام الدّنیا و یشدّها فى الاخرة، ولا یشكّ بنزول الرّحمة عند ذكر الموت بهذه الصّفة .
و من لا یعتبر بالموت و قلّة حیلته و كثرة عجزه و طول مقامه فى القبر و تحیّره فى القیامة، فلاخیر فیه .
قال النّبىّ صلّى الله علیه و آله: اكثروا ذكر هادم اللّذّات .
قیل: و ما هو یا رسول الله ؟
فقال صلّى الله علیه و آله: الموت .
ما ذكره عبد على الحقیقة فى سعة الاّ ضاقت علیه الدّنیا، ولا فى شدّة الاّ اتّسعت علیه .
والموت اوّل منزل من منازل الاخرة، و آخر منزل من منازل الدّنیا. فطوبى لمن اكرم عند النّزول باوّلها، و طوبى لمن احسن مشایعته فى آخرها.
والموت اقرب الاشیاء من ولد آدم و هو یعدّه ابعد، فما اجراء الانسان على نفسه، و ما اضعفه من خلق .
و فى الموت نجاة المخلصین و هلاك المجرمین، و لذلك اشتاق من اشتاق الموت و كره من كره .
قال النّبىّ صلّى الله علیه و آله: من احبّ لقاء الله احبّ الله لقاءه، و من كره لقاء الله كره الله لقاءه .
برگرفته از مصباح الشریعه، باب هشتاد و سوم، یاد مرگ .
تنظیم تبیان، گروه دین و اندیشه تبیان: مهری هدهدی
