دردسرهای رنگ مو
ما قصد نداریم كه شما را از رنگ كردن و بی رنگ كردن موهایتان منصرف كنیم. اما خوب است كه حقایقی را درباره رنگ موها بدانید و حداقل كمی احتیاط كنید.
رنگ كردن مو تنها متعلق به دنیای مدرن امروز نیست، بلكه از دیرباز بین مردم و بیشتر خانم‌ها رایج بوده است. اگرچه در گذشته درآوردن مو به رنگ‌های بنفش و آبی و صورتی، بلوطی و فندقی و... مرسوم نبود، اما یونانی‌ها در عهد باستان از حنا و انواع صابون‌های دست‌ساز برای تغییر رنگ موی خود و روشن كردن آن استفاده می‌كردند. رومیان نیز سلیقه‌ای متفاوت داشتند. آنها با پوست سبز گردو و برخی گیاهان دیگر موهایشان را تیره‌تر می‌كردند.
در هر حال امروزه رنگ‌های شیمیایی متنوع با طیف‌های وسیع رنگ به بازار عرضه شده و جای رنگ‌های طبیعی را گرفته‌اند. بعضی‌ها برای پوشاندن موهای سفید و بعضی دیگر برای زیباتر شدن موها از این رنگ‌ها استفاده می‌كنند.
رنگ طبیعی مو از كجا می‌آید؟
مو در حقیقت یكی از اجزای پوست است كه جزو اصلی آن، پروتئینی به نام "كراتین" است. دو پروتئین دیگر نیز با نام‌های یوملانین و فائوملانین در مو وجود دارد كه مسئول رنگ طبیعی موها هستند. رنگدانه یوملانین مسئول رنگ‌های تیره مشكی و قهوه‌ای و رنگدانه فائوملانین مسئول رنگ‌های قرمز تا زرد است. در واقع نسبت متفاوت این رنگدانه‌ها در هر فرد، باعث ظاهر شدن رنگ طبیعی و منحصر به فرد مو در او می‌شود. نبودن این رنگدانه‌ها سبب سفید شدن موها می‌شود.
رنگ موها را خوب بشناسید
برای شناخت بهتر رنگ موها بهتر است ابتدا انواع آنها را بشناسید. رنگ موهای شیمیایی در انواع موقت، نیمه‌دائمی و دائمی در بازار وجود دارند. رنگ‌های موقت به صورت یك لایه روی قشر خارجی مو قرار می‌گیرند و به ساقه مو نفوذ نمی‌كنند و همان‌طور كه از نامشان پیداست، پس از مدتی، با دو سه بار شستشوی مو با شامپو از بین می‌روند. این رنگ‌ها سبب تحریك پوست سر و آلرژی نمی‌شوند و معمولا حساسیت‌زا نیستند و نسبت به سایر رنگ موها كم‌خطرترند.
رنگ موهای نیمه‌دائمی، از راه منافذ طبیعی به داخل ساقه مو نفوذ می‌كنند، ولی با 5 تا 6 بار شستشو معمولا از همان منافذ خارج می‌شوند و مو به رنگ طبیعی برمی‌گردد.
اما رنگ موهای دائمی كه حاوی موادی مثل آمونیاك و پراكسید هیدروژن یا همان اكسیدان هستند، باعث تغییرات پایدار و غیرقابل برگشت مو می‌شوند و با نفوذ در ساختار مو، آن را تخریب می‌كنند و با شستشو از بین نمی‌روند. این در حالی است كه امروزه بیشتر رنگ‌های مو در بازار از این نوع هستند.
رنگ موهای دائمی با مو چه می‌كنند؟
رنگ موهای دائمی تركیبات خاصی دارند كه هر یك مسئول انجام وظیفه‌ای هستند. پارافنیلن دی‌آمین، آمونیاك، آب، كرم و اكسیدان از تركیبات اصلی این رنگ موها محسوب می‌شوند.
آمونیاك كه یك ماده قلیایی است وظیفه دارد قشر خارجی مو (یا همان كوتیكول) را بشكافد تا رنگ به داخل ساقه مو نفوذ كند و در حقیقت نقش كاتالیزور را در واكنش موها با رنگ دارد. سپس رنگ مو وارد ساقه مو می‌شود، رنگدانه‌های طبیعی مو را از بین می‌برد و رنگ جدید را جایگزین می‌كند.
پارافنیلین دی‌آمین كه معمولا با مخفف PPD روی بسته‌بندی رنگ موها از آن اسم برده می‌شود، یك تركیب حلقوی است كه به علت ساختار شیمیایی‌اش به راحتی اكسید می‌شود. به همین سبب در مجاورت اكسیدان (پراكسید هیدروژن) ماده‌ای واسطه ایجاد می‌كند كه با رنگدانه‌ها تركیب می‌شود و به دلیل حجیم شدن، داخل مو به دام می‌افتد و به راحتی از آن خارج نمی‌شود. به همین دلیل این رنگ موها دائمی‌اند.
اكسیدان نام شیمیایی پراكسید هیدروژن است كه كار از بین بردن رنگ طبیعی و تسریع رنگ گرفتن موها را به عهده دارد. قدرت روشن‌كنندگی اكسیدان‌ها با 3 درجه مشخص می‌شود: اكسیدان 10 و 20 و 30 كه اكسیدان 30 قدرت روشن‌كنندگی بیشتری دارد و طبعا موها را بیشتر تخریب می‌كند.
مگر حساسیت پوست صورت هم از رنگ مو است؟
گاه در افرادی كه به این رنگ‌ها حساسیت دارند، واكنش‌های حساسیتی پوست در ناحیه صورت، گوش‌ها، گردن و نواحی بالای پیشانی به صورت قرمزی، پوسته‌ریزی، تاول و حتی قرمزی چشم‌ها ظاهر می‌شود، در حالی كه بیشتر افراد، این واكنش‌ها را ناشی از رنگ مو نمی‌دانند. در واقع آنها می گویند اگر به رنگ مو حساسیت داشته باشند، باید پوست سرشان نیز دچار این عوارض شود. در حالی كه وجود موها با ایجاد سپری باعث می‌شوند پوست كف سر كمتر آسیب ببیند، اما پوست اطراف آن بیشتر در معرض رنگ مو است و خطر بیشتری آنها را تهدید می‌كند.
من به رنگ مو حساسیت ندارم
یكی دیگر از باور‌های رایج، ولی نادرست در خصوص رنگ مو آن است كه بعضی افراد گمان می‌كنند با یك بار استفاده از رنگ مو می‌توانند راجع به حساسیت داشتن یا نداشتن به آن قضاوت كنند. در حالی كه واكنش‌های حساسیتی ممكن است در بار نخست مصرف رنگ مو خود را نشان ندهد، زیرا سیستم ایمنی هنوز نسبت به آنتی‌ژن جدید كه همان مواد شیمیایی رنگ مو است، واكنشی نشان نداده است، اما با گذشت زمان، سیستم ایمنی بدن برای آن آنتی‌ژن، تولید آنتی‌بادی می‌كند و در دفعات بعدی مصرف، عوارض ناخوشایند آلرژی ظاهر می‌شود.
پیشگیری از آلرژی پیش از رنگ كردن مو
تست پوستی انواع رنگ مو تا حدی اهمیت دارد كه سازمان بهداشت جهانی، تولیدكنندگان رنگ موها را مجاب كرده است توصیه به انجام این تست و هشدارهای لازم را روی بسته‌بندی محصولات خود حتما درج كنند. بنابراین برای پیشگیری از انواع آلرژی‌ها لازم است رنگ مو را 48 ساعت پیش از استفاده، روی بخش كوچكی از پوست دست گذاشته و پس از نیم ساعت بشویید. در صورتی كه پس از 48 ساعت عارضه‌ای مثل قرمزی، تورم و پوسته پوسته شدن و تاول زدن مشاهده نشد، از رنگ مویتان استفاده كنید.
ثبات رنگ مو، نشانه مرغوبیت رنگ مو نیست
رنگ موهای دائمی و بادوام‌تر به سبب دارا بودن مواد شیمیایی بیشتر و قوی‌تر، هم زمینه آلرژی‌های پوستی را فراهم می‌كنند و هم ساختار مو را دستخوش تغییر بیشتری می‌نمایند. آمونیاك و اكسیدان كه از مواد اصلی تشكیل‌دهنده این رنگ‌هاست، اگرچه سبب ثبات رنگ می‌شوند، اما پیوند‌های شیمیایی سولفید را در ساختار مو می‌شكنند و سبب شكنندگی، خشكی و تخریب ساقه مو و حتی گاه ریزش مو می‌شوند. جالب است بدانید رنگ‌های خیلی تیره، قرمز و گرم، مواد شیمیایی بیشتری دارند و مضرترند.
از سویی دیگر محققان معتقدند در كسانی كه از رنگ موهای دائمی زیاد استفاده می‌كنند، میزان شیوع انواع سرطان‌ها به خصوص نوعی سرطان خون به نام لنفوم غیر هوچكین بیشتر است. البته این عوارض در افرادی كه در سال 7، 8 بار موهایشان را رنگ می‌كنند، بیشتر است. لذا تا می‌توانید دفعات رنگ كردن خود را كاهش دهید.
آیا رنگ مو باعث سفید شدن موها می‌شود؟
گاهی افراد با دیدن ریشه‌های نورسته مو كه به تازگی سفید شده است، گمان می‌كنند این مساله به سبب رنگ كردن موهاست و رنگ مو، موهای سفید را زیاد می‌كند. اگرچه مواد شیمیایی موجود در رنگ موهای دائمی باعث تغییر و تخریب رنگدانه‌های مو می‌شوند، اما این تخریب رنگدانه تنها در ساقه ی مو اتفاق می‌افتد و موهایی كه پس از رنگ كردن می‌رویند، رنگشان تحت تاثیر رنگ مو نیست، زیرا رنگدانه موهای نورسته از داخل پوست تامین می‌شود.
*مطالب مرتبط:
رنگ موهای باثبات، آلرژی زاترند
نکاتی که باید قبل از رنگ کردن مو رعایت کنید
تکنیکی برای مقابله با موهای سفید مقاوم به رنگ
چگونه موهایی سالم و جذاب داشته باشیم
فر کردن مو در خانه یا آرایشگاه؟
اثرات نرم کننده،ژل و تافت بر موها
بخش تغذیه و سلامت تبیان
