رژیم غذایی ضد آکنه
بیش از چهل سال است که پژوهشگران روی آکنه و ارتباطش با رژیم غذایی مطالعه و تحقیق می کنند. هر از گاهی، برخی مطالب غلط هم به عنوان شایعاتی مطرح می شود و برخی رسانه‌ها هم این اشتباهات را تکرار می کنند و متاسفانه وقتی اخبار غیرعلمی و ثابت نشده‌ای پخش می شود، مدت ها طول می کشد تا بتوان آن را از ذهن مردم پاک کرد. این ها را خانم دکتر امیدوار، رییس انجمن تغذیه می‌گوید.
چندی پیش در برخی رسانه ها اعلام شد که "برخی پژوهشگران دریافته اند که مصرف غذاهای پر پروتئین می تواند بیش از 50 درصد جوش های آکنه را کاهش دهد!" ما البته از شنیدن این خبر بسیار خوشحال شدیم اما چون از صحت و سقم آن مطمئن نبودیم، با یک متخصص تغذیه(خانم دکتر امیدوار) و یک متخصص پوست(آقای دکتر نیلفروش زاده) در همین رابطه گفتگو کردیم.
آقای دکتر نیلفروش‌زاده! آیا واقعا رژیم غذایی اثر مهمی روی آکنه دارد؟
نه! رعایت هیچ رژیم غذایی ای نمی تواند از جوش های آکنه پیشگیری کند یا موجب بهبود آن شود. البته باورهایی وجود دارد که بعضی غذاها باعث تشدید آکنه می شوند ولی شواهد علمی کافی نداریم که بگوید چنین غذاهایی(مثلا چیپس و لبنیات پرچرب و شکلات) می توانند باعث ایجاد یا وخامت آکنه شوند. ما معمولا توصیه می کنیم مبتلایان به آکنه، رژیم غذایی متعادلی داشته باشند. با این حال، اگر آکنه آن ها با خوردن غذای خاصی بدتر می شود، بهتر است از آن غذا پرهیز کنند.
پس این که مبتلایان به آکنه، لبنیات پرچرب نمی خورند، بر اساس یک تصور اشتباه است؟
خوردن غذای پرچرب در چربی پوست بی تاثیر است. چربی پوست ما به دلیل چربی ترشح شده از غدد سباسه پوست است و تنها موقعی که باید از لبنیات پرهیز کرد، زمانی است که به خاطر درمان آکنه، داروی تتراسایکلین تجویز شده و شما آن را مصرف می کنید. آن هم درست به مدت یک تا یک و نیم ساعت قبل و دو ساعت بعد از مصرف، این منع مصرف لبنیات به این دلیل است که لبنیات جذب دارو را کاهش می دهد.
پس در آکنه هیچ منع غذایی خاصی، جز در موارد خاص، نداریم؟
همین‌طور است. البته عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی، موثر است. آکنه در زامبیا، نیجریه و ژاپن کمتر از اروپا دیده می شود و با وجود تفاوت عمده در نوع تغذیه این افراد، کمبود آکنه در این کشورها را می توان ناشی از همان ژنتیک و عوامل محیطی دانست. تنها غذایی که توصیه می شود از مصرف بی رویه‌اش پرهیز شود، غذاهای حاوی ید بالا(مانند صدف) است که البته در میان ایرانیان مصرف نمی شود. میزان بالای ید ممکن است باعث اشتعال آکنه شود. می توانید با داشتن یک رژیم غذایی متعادل سلامت و شادابی پوست خود را حفظ کنید.
خانم دکتر امیدوار! هیچ رژیم خاصی برای کنترل آکنه نداریم؟
من معمولا راجع به تغذیه دوره نوجوانی و بحث آکنه، چون موضوع تدریس‌ام هم هست، خیلی پیگیرم اما تا به حال، تحقیق قطعی و ثابت شده‌ای را در این خصوص ندیده‌ام. متاسفانه گاهی رسانه های ما عینا، اشتباهاتی را که عوام عنوان می کنند، تکرار می کنند و ما باید سال ها تلاش کنیم تا آن ها را از ذهن مردم بیرون بکشیم ولی به هر حال، افراد درگیر با آکنه، باید غذاهای محرک و چرب را با احتیاط مصرف کنند؛ به طور مثال، غذاهای تند، کافئین، قهوه، کاکائو، شکلات و نوشابه را نباید زیاد مصرف کنند.
از موادغذایی حاوی قند و شکر(مانند شیرینی‌های تر) نیز حتی‌الامکان باید پرهیز کرد.
توصیه می کنم نوجوان‌ها و جوان‌ها نیز که اکثر گروه مبتلایان به آکنه را تشکیل می دهند، به جای مصرف هله هوله های مختلف، میان وعده‌هایی مانند سبزیجات و میوه‌جات بخورند. اگر مبتلایان به آکنه از پوست خود مراقبت کنند و آن را تمیز نگه دارند و اگر دایم جوش‌ها را دستکاری نکنند و سعی کنند از شوینده‌هایی استفاده نمایند که اسیدیته پوست را در حد مشخصی حفظ می کند و اگر یک رژیم غذایی متعادل داشته باشند، می توانند نتیجه مطلوبی بگیرند.
منظورتان از رژیم متعادل چیست؟ آیا رژیمی که به سلامت و شادابی پوست منجر شود، وجود دارد؟
بله، کافی است شما از هر چهار گروه موادغذایی استفاده کنید؛ یعنی از غلات سبوس دار تا مقادیر متنوع و زیادی از سبزی ها و میوه های تازه و پروتئین(خصوصا ماهی ها و غذاهای دریایی که پروتئین زود هضم دارند و چربی شان مناسب است) را در برنامه خود بگنجانید.
به دریافت کافی آب در طول روز توجه کنید.
از مصرف چربی ها به خصوص نوع اشباع شده بپرهیزید و در کنار این مساله، از استرس خود بکاهید و سعی کنید آرامش بیشتری در زندگی برای خودتان فراهم کنید. در این صورت، می توانید سلامت بدن و شادابی و سلامت پوست تان را شاهد باشید.
باید مصرف ویتامین‌ها و املاح را بیشتر کنید و به جای غذاهای حاوی کربوهیدرات یا قند بالا، سراغ سبزی ها و میوه‌های تازه بروید.
پس رژیم غذایی تا حدی می تواند کمک کننده باشد؟
بله، رژیم غذایی در حدی که محرک نباشد و مشکل هضمی نداشته باشد، معمولا باعث واکنش بهتر پوست می شود اما به هیچ وجه موجب درمان نمی شود.
دو ریزمغذی در میان غذاها وجود دارند که نقش پررنگی در کنترل آکنه دارند: ویتامین A و روی که در جوش خوردن زخم ها خیلی موثرند.
گاهی پزشکان، مصرف غذاهای حاوی این مواد را توصیه می کنند و گاهی نیز در برخی پمادهای تجویزی، می بینیم که این دو ریزمغذی موجودند و باز هم این مطلب، نقش مهم ویتامین‌ها را در این خصوص تایید می کند.
محبوبه احمدی مهیار
هفته نامه سلامت
*مطالب مرتبط:
چه بخوریم تا پوستی سالم داشته باشیم؟
چی بخوریم تا پوستمان راضی باشد؟
تأثیر ویتامین ها و املاح در حفظ جوانی پوست (1) و (2)
پوستی زیبا با مصرف آنتی اكسیدان
از پوست خود چگونه محافظت کنیم؟
با نوشیدن چای سبز از پوست خود حفاظت كنید
تغذیه مناسب برای برخی مشکلات پوستی
غذاهای مفید در ناراحتی های پوستی
بخش تغذیه و سلامت تبیان
