مجتمع مسكونی امام خمینی(ره)

امام خمینی انسان چند بعدی و بزرگی بود. تا كنون ابعاد شخصیت ایشان توسط متخصصان و صاحب نظران كاویده شده است. امام خمینی علاوه بر نقشهای مهمی كه داشت از منظری اجتماعی و سیاسی، یك دولت ساز بزرگ بود(state-builder) دولت سازی، به معنای تشكیل ساده یك حكومت نیست، بلكه حاصل درك ضرورت پویایی اجتماعی و مشاركت فعال در سرنوشت است. امام خمینی بسیار و بافاصله از دیگران و همروزگارانش به این رسیده بود كه یك ملت در عصر جدید بایستی در سرنوشت خویش مشاركت كند. این مشاركت صورتهای مختلقی دارد و هر كس به قدر روح و توشه ی خود صورتی را انتخاب میكند. مثلا یك هنرمند بزرگ، شاعر بزرگ، سیاستمدار ودانشمند بزرگ هر كدام جنبه ای از این سرنوشت سازی را در زندگی خود آزمون می كند.

امام خمینی به مفهوم دقیق و درست فرزند زمانه خود بود. او به درستی تشخیص داد كه باید در سرنوشت ملی خود دخالت كند و آن قیام برای تاسیس یك نظام سیاسی و صورتی جدید از زندگی سیاسی در ایران بود. برای همین به سمت بزرگترین نهاد موثر در زندگی جدید یعنی دولت به معنای نظام حاكمیت رفت. از این دیدگاه است كه اجتماع در پرتو یك دولت ملی می تواند به تمرین جدید و دیگری از زندگی پرداخته و نقش جدیدی در دنیای خود برعهده بگیرد. تا اینجا اصل ایده و انگیزه كار است. مهم این است كه فرد تاریخی مورد نظر ما چه راهی را انتخاب كرده و بپیماید كه بهترین نتایج را در بر داشته باشد. حساسیت موضوع در این است كه ما كاری بزرگ و پیچیده را به زبانی ساده تر بیان كنیم.

دولت سازی موضوع پیچیده و ظریفی است كه اگر بر بنیاد ها و اصول ناهماهنگ، پراكنده و نامطلوب استوار شود ،در نتیجه به افراط، تفریط و ناكارآمدی انجامیده و تجربه ای ناگوار را در تاریخ یك مملكت رقم می زند.

اهمیت دولت سازی امام خمینی در این نكته نهفته است كه جمهوری اسلامی ایران به عنوان یك نظام زندگی سامانمند اجتماعی طراحی و تاسیس شد. معماری امام خمینی در آن بود كه در تاسیس این نظام از افراط و تفریط جلوگیری به عمل آید و آن اعتدال ارسطویی حكومت، برای آن درنظر گرفته شود. دولت سازی  امام خمینی در واقع طراحی و درافكندن یك مجتمع مسكونی بزرگ بود كه مردم ایران بتوانند در آن زندگی مطلوبی را تجربه كنند. بر این اساس انقلاب اسلامی و ارزشها و آرمانهایش در فرایند دولت سازی در ساختار نظم سیاسی نهادینه گردید.

عبارت مجتمع مسكونی دقیقا به معنای این است كه ساكنان مجتمع در یك فضای بزرگ عمومی زندگی می كنند. آنها دو نوع مسئولیت دارند؛ مسئولیت شخصی كه به خود و خانواده خود می پردازند. حریم شخصی و خصوصی افراد مجتمع بایستی مانع از هر گونه تعرض باشد. هیچ كس مگر در چارچوب قانون حق پرسش از زندگی خصوصی ساكنان مجتمع را ندارد. مسئولیت دوم ساكنان، عمل در حوزه عمومی است؛ اینكه همه باید بهدرجه ای از فرهنگ و بلوغ زندگی در این ساختمان برسند. حفظ دوام و بنای ساختمان برای همه مفید است. همه باید نسبت به بهداشت، پاكیزگی و آراستگی آن حساس باشند. در تعمیرات آن مشاركت كنند، سهم خویش را در هزینه های ساختمان بپردازند ونسبت به آینده ی آن نگران باشند. همه ی اینها البته بر اساس قانون و مقررات است.

امام خمینی برای این مجتمع مسكونی اهداف بسیار آرمانی، غیر واقعی و دور از دسترس تعریف نكرد. او استقلال، آزادی و یك زندگی هدفمند را سرلوحه زندگی در این مجتمع مسكونی قرار داد. هر ایرانی ساكن این مجتمع مسكونی است. این مجتمع مسكونی نه در قطب شمالی یا جنوبی واقع است و نه در دهانه ی آتشفشان، بلكه مستقر در منطقه ای نسبتاً معتدل و قابل سكونت می باشد.

تنظیم برای تبیان: عطاالله باباپور