مشکل شایع پسران نوجوان

بزرگ شدن سینه ی مردان

بزرگ شدن سینه در مردان حالتی است كه به آن "ژنیكوماستی" Gynecomastiaگفته می‌شود. ضخامت بافت طبیعی سینه در مردان، معمولاً كمتر از 2/5 تا 3 سانتیمتر است، ولی در حالت ژنیكوماستی، بافت غدد سینه بزرگ می شود. بزرگی سینه ممكن است در یك سمت و یا در هر دو طرف ایجاد شود. ممكن است این افزایش اندازه، موجب حساس‌شدن و دردناك شدن بافت سینه شود.

ژنیكوماستی معمولاً در اثر تغییرات هورمونی، در هنگام بلوغ و یا در طی افزایش سن رخ می‌دهد. هنگامی‌كه تعادل بین دو هورمون استروژن (هورمون زنانه) و تستوسترون (هورمون مردانه) به هم بخورد ممكن است سینه‌ها بزرگ شوند.

در حات طبیعی، هورمون‌های جنس مخالف به مقدار بسیار کم در بدن زنان و مردان ترشح می‌شود. برخی داروهایی كه بدون نسخه فروخته و مصرف می‌شوند، داروهای غیر قانونی، برخی داروهایی كه برای افزایش حجم عضله و دوپینگ استفاده می‌شوند، برخی تومورها و بیماری‌ها می توانند موجب بزرگی سینه‌ها شوند.

این مشکل در چه سنی شایع است؟

ژنیكوماستی بین پسران نوجوان (13 تا 19 سال) شایع است، طوری كه 65 درصد از پسران 14 ساله، ژنیكوماستی دارند.

بزرگی غدد پستان در پسران نوجوان بسیار رایج است. حدود یك سوم از این پسران در سن بلوغ دچار این وضعیت می شوند، ولی احتمال بروز این عارضه در بزرگسالی كمتر از یک درصد است. بزرگی غدد پستان اغلب خفیف و بدون درد است، اما یك ‌سوم از مردان در مورد حساس شدن آن اعتراض دارند.

تشخیص مشکل

معمولا علت بزرگ شدن غدد پستان قابل تشخیص است و در اكثر موارد به دلیل مصرف بعضی داروها و یا بیماری كبدی بروز می‌كند. اگر شما نوجوان هستید، احتمالاً به ‌انجام آزمایش نیازی ندارید و بزرگی سینه، طی دو تا سه سال، خود به خود برطرف خواهد شد، اما پسران بزرگ تر و مردان جوان ممكن است به آزمایش نیاز داشته باشند. در چنین مواردی ممكن است نوعی بیماری، عامل ایجادكننده این مشكل باشد.

چه باید کرد؟

در بسیاری از موارد، درمان خاصی مورد نیاز نیست. پزشك شما ممكن است هر ماه‌ اندازه سینه را پیگیری كند و تحت نظر داشته باشد. در 90 درصد پسران نوجوان، ژنیكوماستی در مدت كمتر از سه سال خود به خود برطرف می‌شود. برخی اوقات با قطع مصرف دارویی كه به ژنیكوماستی منجر شده ‌است مانند مواد دوپینگ ، مشكل برطرف می‌شود.

در موارد نادری، درمان‌های دارویی برای ژنیكوماستی استفاده می‌شوند، مخصوصا اگر درد و حساسیت وجود داشته باشد. درمان دارویی ممكن است بتواند بافت اضافی سینه را برطرف كند. گاهی برای از بین بردن بافت اضافی، جراحی انجام می‌شود.

اگر علت بزرگ شدن سینه‌ها، بیماری یا تومور باشد، علت اصلی باید درمان شود.

در اغلب مردان، ژنیکوماستی در هر دو سینه مشاهده می‌شود ولی اگر تنها یكی از سینه‌ها برآمده بود باید جهت معاینه دقیق‌تر به پزشك مراجعه شود.

افزایش بافت چربی، ژنیكوماستی نیست

برخی از پسران و مردان، در قفسه‌ سینه ی خود بافت چربی زیادی دارند و ممكن است این بافت چربی طوری به نظر برسد كه ‌انگار سینه‌ها بزرگ شده‌اند. به ‌این حالت "ژنیكوماستی كاذب" گفته می‌شود.

بعضی از مردان هم تنها به دلیل چاقی، دارای سینه های برآمده هستند، اما در بزرگی سینه به دلیل بزرگ شدن غدد سینه یعنی ژنیکوماستی، چاقی موثر نیست.

غده دقیقا زیر نوك سینه متمركز است، ولی چربی در كلیه مناطق سینه پخش می‌شود.

داروهایی که باعث ژنیكوماستی می شوند

بعضی از مهم‌ترین داروهایی كه باعث بروز این حالت می‌شوند عبارت‌اند از: دیگوكسین (لانوكسین) برای بیماری قلبی، اسپرونولاكتین (آلداكتون)، سایمتیدین بلوك‌كننده اسید معده، كتوكونازول (نیزورال) برای عفونت قارچی، فیناستراید (پروسكار) و داناستراید (اودارت) برای بزرگی پروستات.

لازم به ذكر است كه داروهای مخدری نظیر آمفتامین، ماری جوانا و هروئین و بیماری كبدی ناشی از افراط در مصرف الكل نیز باعث بزرگ شدن پستان می‌گردند.

آیا سینه مردان هم ممكن است سرطانی شود؟

احتمالاً نه. سرطان پستان در مردان بسیار نادر است. توده‌ای كه در اثر سرطان ایجاد شده باشد، معمولاً درست زیر نوك سینه ایجاد نمی‌شود.

خصوصیات و ماهیت بافت سرطانی با بافت حاصل از بزرگ شدن سینه در اثر ژنیكوماستی متفاوت است. سرطان پستان ممكن است موجب فرورفتگی پوست یا ایجاد ترشح خونی از سینه شود. پزشك شما می‌تواند نوع توده را تشخیص دهد و بفهمد كه توده، سرطانی است یا نه. اگر در مورد توده‌ سینه هر گونه سئوالی داشتید می‌توانید با پزشك خود مشورت كنید. در موارد مشكوك ممكن است نیاز به‌انجام ماموگرافی و یا نمونه‌برداری باشد. اغلب برآمدگی‌های پستان در مردان، غیر سرطانی است و مربوط به وضعیتی به نام ژنیكوماستی یا همان بزرگی غدد پستان است، اما بهتر است به پزشك مراجعه كنید تا علت دقیق آن مشخص شود.

اگرچه سرطان پستان در مردان شایع نیست اما امكان‌پذیر است. در دنیا، حدود 2000 مرد در سال جاری مبتلا به سرطان پستان شناخته شده‌اند.

سرعت مرگ ناشی از سرطان پستان در مردان بیشتر از زنان است، یعنی حدود 450 مرد در سال به دلیل سرطان پستان فوت می‌كنند و اما بزرگی غدد پستان در مردان چندان خطرناك نیست.

دكتر هومن خلیقی

هفته نانه سلامت