هر سال با بهار
(قسمت ششم)
هرسال با فرارسیدن نوروز، پس از پشت سر گذاشتن سالی پر تلاش و وقایعی تلخ و شیرین، مقام معظم رهبری در پیامی ضمن تبریک عید نوروز، نکات مهم سالی که گذشت را بیان می کنند و همینطور به تبیین راهبردها و سیاست های لازم که باید در سال آتی پیش روی مردم و مسئولین قرار گیرد می پردازند .
رهنمودهای رهبری با توجه به دقت نظر و دید جامع و کامل و همینطور ذهن آینده نگر ایشان، راهی است به سوی پیشرفت و ارتقای فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و ..... که ملت ما با در نظر گرفتن و تامل و تدبر در این بیانات می تواند خود را از گزند حوادث مصون دارد و برنامه خود را با توجه به اصول و خط مشی های بیان شده تنظیم نماید.
همانطور که اشاره شد برای پاسداری و پاسداشت فرهنگ مقدس جمهوری اسلامی ایران و دست یابی به قله های پیشرفت و موفقیت در نظر داریم طی مطالبی به بیان پیام های نوروزی مقام معظم رهبری از سال 1369 تاکنون بپردازیم تا انشاالله ضمن سیراب نمودن عطش ذهنی و روحی خود از سخنان ولی امر مسلمین که معیاری ناب و بدون خدشه و برخاسته از منبع عظیم ولایت است و تفکر در این بیانات، آنان را راهگشای خود قرار دهیم.
پیام نوروزى به مناسبت آغاز سال 1374
نکات کلیدی:
- اشاره آمیخته شدن عید با غم غم فقدان فرزند عزیز امام راحل رضواناللَّه تعالى علیهما و طلب رحمت و فضل و صبر از خداوند برای خانوادههاى وابسته به بیت محترم امام بزرگوار
- تشکر از ملت ایران ، که حضور خود را در صحنه، در مناسبت های مختلف با قوّت و قدرت نشان داد.
- حضور میلیونى مردم در خیابانها و در معرض دید ملتهاى عالم و ناظران جهانى، چهار مفهوم را به همه نشان داد: 1- موضعگیرى سیاسى ملت را 2- عواطف سرشار و وفاى فراوان مردم به اسلام و انقلاب و رهبر و خدمتگزاران ملت را 3- نشاط روحى ملت را 4- امید اجتماعى و خوش بینی به آینده
- حضور پرعظمت شما در صحنههایى كه حضورتان لازم و ضرورى است، نشان دهنده و نمایشگر قدرت و تصرّف الهى است.
- خنثى كردن نقشههاى دشمن به وسیله تدبیر و اراده الهى است.
- سال گذشته در صحنه جهانى، ملت ایران سرافراز شد. تهمتهاى دشمنان، بسیارى باطل شد .
- در صحنه داخلى؛ مسؤولان كشور و دولتمردان توانستند كارهاى باارزشى را انجام دهند.
- دو سرفصل وجدان کاری و نظم اجتماعی که سال پیش مطرح شد مىتوانست و مىتواند حركت ملت ایران به سمت پیروزى و سازندگى ایران اسلامىِ آباد و آزاد را تسریع و تسهیل كند.
- یك توصیه این است كه آن دو شعار را زنده نگه داریم.
- این مسائلى كه مربوط به اخلاق و آداب و عادات انسانى و اجتماعى است، مسائل فصلى و زودگذر نیست،. قرنها كار كردهاند تا این كه یك ملت را به یك موضع خوب یا بد رساندهاند.
- توصیه دوم كه آن هم براى جامعه ما بسیار مهم است، «انضباط اقتصادى و مالى» است. انضباط اقتصادى و مالى یعنى مقابله با ریخت و پاش، زیاده روى و اسراف.
- من از مسؤولین امور مىخواهم جّداً در زمینه مصرف اموال عمومى، در جاهایى كه اولوّیت ندارد - ولو ممكن است مورد نیاز هم باشد، اما نیاز درجه یك نیست - خوددارى كنند.
- در پایان این صحبتِ آغاز سال نو، مایلم به بعضى از ملتهاى همسایهمان هم كه نسبت به عید نوروز اهمیت قائلند توصیه كنم از فجایع بزرگى كه در بعضى از ملتها رخ مىدهد بكاهند و جلوِ خونریزیها را بگیرند.
متن کامل پیام:
بسماللَّهالرحمن الرحیم
یا مقلّب القلوب و الابصار. یا مدبّراللیل والنّهار. یا محوّل الحول و الاحوال. حوّل حالنا الى احسن الحال.
عید نوروز و حلول سال جدید را به همه هممیهنان عزیز و ملت عظیمالشّأن و بزرگوارمان، بخصوص به مردان و زنان مؤمن و فداكارى كه در راه سربلندى این كشور و این ملت و پیروزى این انقلاب تلاش ویژهاى را انجام دادهاند و رنج ویژهاى را متحمّل شدهاند و خانوادههاى معظم شهیدان، جانبازان و آزادگان و خانوادههاى آنها و خانوادههاى مفقودان و اسراى مظلوم و عزیزمان تبریك عرض مىكنم.
همچنین این عید را به ملتهاى دیگرى كه براى عید نوروز احترامى قائل هستند و ارزش مىگذارند - مثل ملت جمهورى آذربایجان، ملت افغانستان و ملتهاى جمهوریهاى آسیاى میانه و دیگران - و نیز ایرانیانى كه در سراسر دنیا هستند، تبریك عرض مىكنم.
امسال عید ما با غم بزرگى آمیخته شد و سایه غم فقدان فرزند عزیز امام راحل رضواناللَّه تعالى علیهما در چهره عید و چهره بهار و سال جدید سنگینى مىكند و مشاهده مىشود. امیدواریم كه خداوند این ملت رابه خاطر این رنجها و بخصوص آن خانواده بزرگوار و بخصوص مادر رنج كشیده و همسر محترم و فرزندان عزیز ایشان و بقیّه خانواده ایشان - خواهران و دیگران - و خانوادههاى وابسته به بیت محترم امام بزرگوار را در این رنج بزرگ مشمول رحمت و فضل و صبر و كمك خود قرار دهد.
من در همین آغاز صحبت لازم است كه از ملت بزرگ ایران صمیمانه تشكّر كنم. در این حادثه غم انگیز، ملت همدردى بزرگى را نشان داد و نسبت به امام بزرگوار خود، یك بار دیگر پس از صدها بار، عرض اخلاص و ارادتِ وفادارانهاى را ابراز نمود. در سالى كه گذشت، در چندین قضیه، ملت عزیز ایران به همین ترتیب، حضور خود را در صحنه، با قوّت و قدرت نشان داد. چه در فقدانهایى كه داشتیم و عزیزانى را از دست دادیم و چه در مناسبتهاى مهم اجتماعى در طول سال 1373 - مثل راهپیماییهاى روز 22 بهمن و روز قدس و بقیّه مناسبتها و همچنین در حوادث تلخى كه با فقدانهاى بزرگ پیش آمد - ملت با حضور عظیم خود یك منش عظیم انقلابى و اسلامى را در معرض دید همه مردم جهان قرار داد. حضور میلیونى مردم در حوادثى كه به آنها اشاره كردم،در خیابانها و در معرض دید ملتهاى عالم و ناظران جهانى، چهار مفهوم را به همه نشان داد. اوّلاً موضعگیرى سیاسى ملت را؛ ثانیاً عواطف سرشار و وفاى فراوان مردم به اسلام و انقلاب و رهبر عظیمالشّأن و دلسوزان و خدمتگزاران این ملت را؛ ثالثاً نشاط روحى ملت را - ملتى كه در صحنه است و در همه حوادث مهم جامعه حضور خود را نشان مىدهد - و رابعاً و این كه این ملت یك ملت امیدوار و خوش بین به آینده است.
این چهار مفهوم؛ یعنى موضعگیرى سیاسى، وفاى عاطفى و نشاط روحى و امید اجتماعى، جمعبندى همه اجتماعات عظیمى است كه ملت ما در سال گذشته، بخصوص در ماههاى اخیر - در ماه رمضان، در همین حادثه تلخ ، در شهادت سرداران نیروى هوایى، در رحلت مرجع بزرگوار آیةاللَّه العظمى اراكى و حوادث گوناگون دیگر - از خود بروز داد. من مىخواهم به مردم عزیزمان عرض كنم كه این حضور پرعظمت شما در صحنههایى كه حضورتان لازم و ضرورى است، نشان دهنده و نمایشگر قدرت و تصرّف الهى است. این همان معناى «یا مقلّب القلوب و الابصار» و «یا مدبّر اللیل و النّهار» است. خدا، گرداننده دلها و هدایت كننده جانها و روحهاست. این همه تبلیغات علیه ایران و ایرانى و نظام اسلامى و همه جریانها و حوادث زندگى در این كشور به وسیله سردمداران و تبلیغاتچیهاى بزرگ جهانى انجام مىشود. رسانههایى كه در اختیار استكبار و صهیونیسم هستند بهطور دائم این ملت را بمباران تبلیغاتى مىكنند. در عین حال وقتى ملاحظه مىكنید و مىبینید آحاد این ملت این گونه در مقابل تبلیغات دشمن، سرافراز، مستقیم، قائم به نفس و پرنشاط در صحنه حضور پیدا مىكند؛ متوجه مىشوید كه این دست خداست و تصرّف پروردگار در دلها و جانهاست و این خنثى كردن نقشههاى دشمن به وسیله تدبیر و اراده الهى است. این نقش عظیم و حیاتى را كه نقش اصلى در عالم وجود است، باید در همه مراحلِ زندگىمان در نظر داشته باشیم. آحاد ملت؛ مسؤولین كشور و كسانى كه براى خودشان در این جامعه و كشور و روى این كره خاكى، شأن انسانى صحیح و شأن اسلامى حقیقى قائلند، باید به این اراده الهى و این تصرّف الهى در دلها و جانها ایمان داشته باشند و بدانند كه كارها با قدرت و اراده الهى پیش مىرود و در این رهگذر، ملت و شخصى موفّق است كه رابطه خودش را با خداى متعال روز به روز بهتر كند و عبودیّت را در مقابل پروردگار، روز به روز بیشتر و روشن تر و شفّافتر نماید.
سال گذشته براى كشور ما سال بسیار پرتلاش و پرموفقیّتى بود. در زمینهّ سیاسى - چه در سطح جهانى و چه در رابطه با قضایاى ویژهاى كه براى ملت ایران مطرح است - حضور ملت ایران حضورى مقتدر بود و مسؤولان سیاست خارجى و ارتباطات بینالمللى كشور به اتّكاء همین اعتماد و پشتیبانى ملت، حقّاً و انصافاً كارهاى بزرگى را انجام دادند. در صحنه جهانى، ملت ایران سرافراز شد. تهمتهاى دشمنان، بسیارى باطل شد و دشمنان ملت ایران و دشمنان جمهورى اسلامى و دشمنان تمامیت ارضى كشور، به اشكال مختلف ناكام شدند. در صحنه داخلى؛ یعنى صحنه سازندگى و نوآورى و پایه گذارى یك نظام صحیح زندگى در كشور از لحاظ اقتصادى و بناى پایههاى اساسى اقتصاد آینده هم، حقّاً و انصافاً كارهاى بزرگى انجام گرفت و مسؤولان كشور و دولتمردان توانستند كارهاى باارزشى را انجام دهند. امیدواریم كه این كارها ادامه پیدا كند و ملت ایران رابطه صمیمانه خود را با مسؤولان بیشتر و وحدت و هماهنگى و همدلى خود را در صحنههاى سازندگى، زندگى، ابتكار و فعالیت روز به روز افزونتر كند و انشاءاللَّه روند سازندگى كشور به پیش برود.
خنثى كردن نقشههاى دشمن به وسیله تدبیر و اراده الهى است
من در نوروز سال 73 دو توصیه به ملت و دولت كردم و به عنوان دو شعار، دو سر فصل را عنوان نمودم كه یكى از آنها «وجدان كارى» و دیگرى «انضباط اجتماعى» بود. برحسب جمعبندى خود من، این دو سرفصل مىتوانست و مىتواند حركت ملت ایران به سمت پیروزى و سازندگى ایران اسلامىِ آباد و آزاد را تسریع و تسهیل كند. البته مسؤولین كشور و سردمداران امور گوناگون اقتصادى و اجتماعى و نیز مسؤولین امور فرهنگى و اداره كنندگان رسانهها و دیگران، نسبت به این دو موضوع قلم فرسایى كردند، سخنها گفتند و تأیید كردند. همچنین با خود ما، در گفتارهاى شفاهى، در گزارشهاى گوناگون و در سخنرانیها و نوشتارها اعلام كردند كه این دو سرفصل حقیقتاً مهم است و كارهایى هم در این جهت انجام گرفت.
من امسال - یعنى در طلیعه سال 74 - مىخواهم عرض كنم كه ما در صورتى توانستهایم این دو سرفصل را با موفقیّت انجام دهیم و این دو شعار را تحقّق بخشیم كه آثار آن را در خارج مشاهده كنیم. اگر در كشور، تولید در زمینه اقتصادى زیاد شده باشد؛ اگر كارهاى اجتماعى و ادارى و اقتصادى، روانتر و آسانتر شده باشد؛ اگر اجناس مورد استفاده مردم فراوانتر و در دسترس قرار گرفته باشدو اگر كارهایى از این قبیل انجام گرفته باشد، این نشانه آن است كه وجدان كارى در جامعه ما به طور كامل بیدار شده است. یعنى در این كشور انجام دهندگان میلیونها كار، داراى احساس وجدان كارى هستند و كار را یك عمل صالح، یك وظیفه حقیقى، یك عبادت ویك مسؤولیت اجتماعى و سیاسى تلقّى كردهاند و معناى وجدان كارى نیز همین نكاتى است كه عرض كردم. هر مقدار آن كارها انجام شده باشد، وجدان كارى پیشرفت كرده است. اگر در آن زمینهها، كم پیش رفته باشیم، پیداست وجدان كارى مقدارى تحقّق پیدا كرده و بیدار شده است. اگر خداى ناكرده در این زمینهها هیچ پیش نرفته باشیم - كه البته این طور نیست - در آن صورت دلیل این است كه وجدان كارى تحرّكى پیدا نكرده است. در سال گذشته اگر چه بحمداللَّه پیشرفتهایى در كارها داشتیم،ولى باید عرض كنم كافى نیست. در مورد انضباط اجتماعى، اگر تخلّفات اجتماعى و قانون شكنى كم شده باشد؛ اگر مردم با عادات و آداب صحیح اجتماعى حقیقتاً خو گرفته باشند؛ اگر جرم و جنایت كاهش چشمگیر یافته باشد، آن گاه ما احساس مىكنیم كه انضباط اجتماعى به معناى واقعى تحقّق پیدا كرده است. البته مقدارى پیشرفت داشتیم و تلاش شده است؛ اما نه آن مقدار كه مورد نظر این حقیر بود و براى جامعه ما لازم بود و هست.
من عرض مىكنم امسال هم مىخواهم دو توصیه بكنم. یك توصیه این است كه آن دو شعار را زنده نگه داریم. این مسائلى كه مربوط به اخلاق و آداب و عادات انسانى و اجتماعى است، مسائل فصلى و زودگذر نیست، مسائل یك سال و دو سال نیست. قرنها كار كردهاند تا این كه یك ملت را به یك موضع خوب یا بد رساندهاند؛ یك عادت اجتماعى یا یك مشت عادتهاى اجتماعى را در ملتى به وجود آوردهاند یا در آن تزریق كردهاند.
اوّلاً سالها لازم است كه یك عادت زشت برطرف شود و یك عادت خوب در جان یك ملت ریشه دواند. این كارِ یك ماه و دو ماه و چند ماه و یك سال نیست. بنابراین عرض مىكنم آن دو شعار را كه عبارت بود از تلاش براى به وجود آمدن وجدان كارى و تلاش براى پدید آمدن انضباط اجتماعى در مردم، در داخل جامعه، در مسؤولین، در كارگزاران كشور و در هر كسى كه به كارى مشغول است، باید ادامه دهیم.
باید كسانى كه منادى و محافظ مسائل فرهنگى هستند، آن مسائل را ترویج كنند؛ مسائل را درست براى مردم بشكافند و تبیین نمایند. كسانى كه اهل برنامهریزى هستند، براى دمیدن دو روحیه وجدان كارى و انضباط اجتماعى در مردم برنامه ریزى كنند. كسانى كه اهل كار و تلاشند این دو روحیه را در خودشان به وجود آورند. هر كسى این كار و تلاش را براى خود بكند. آن كسانى هم كه به مردم تذكر مىدهند و براى مردم تبلیغ مىكنند، در این باره براى مردم حرف بزنند. كارى كنیم كه كار و عمل سازنده؛ چه عمل فرهنگى و چه عمل اقتصادى و چه عمل اجتماعى و چه عمل سیاسى، براى كسى كه كننده آن است یك عمل مقدّس به حساب آید. از یك كارگر ساده بگیرید، تا یك مأمور ساده ادارى، تا یك مدیر عالیرتبه، تا یك صاحب صنعت مهم و بزرگ در كشور، تا یك مأمور عالیرتبه دولتى، تایك معلّم، تا یك دانشجو، تا یك مبلّغ و روحانى، همه و همه احساس كنند این كارى كه انجام مىدهند یك عبادت و یك عمل خیر و صالح است. همه باید كارشان را با جدّیت و به نیكى انجام دهند. از نبىّاكرم صلوات اللَّه و سلامه علیه نقل شده است كه فرمود: «رَحِمَاللَّهُ اِمْرَء عَمِلَ عَمَلاً فَاتْقَنَه(1)»؛ رحمت خدا بر انسانى كه كارى را انجام دهد و آن را نیكو و محكم و متقن و صحیح انجام دهد. از سرهم بندى وكار را به امان وحال خود رها كردن و به كار نپرداختن و بىاعتنایى به استحكام یك كار به شدّت پرهیز شود. این مربوط به وجدان كارى است. در مورد انضباط اجتماعى نیز همین است كه همه حد اجتماعى صحیحى را كه قانون معنى مىكند و مقرّرات و حدود الهى معیّن مىنماید، با دقّت رعایت كنند تا زندگى یك زندگى صحیح و سالمى باشد. این دو شعار را امسال حفظ كنید. گویندگان راجع به آن بگویند؛ نویسندگان درباره آن بنویسند؛ مسؤولین در خصوص آن برنامهریزى كنند و آحاد جامعه خودشان را با این معیار بسنجند و پیشرفتهاى خودشان را ملاحظه كنند. این توصیه اوّل.
توصیه دوم كه آن هم براى جامعه ما بسیار مهم است، «انضباط اقتصادى و مالى» است. من این را از آحاد ملت و مسؤولین كشور و مأمورین دولت، امسال تقاضا دارم. انضباط اقتصادى و مالى یعنى مقابله با ریخت و پاش، زیاده روى و اسراف. ریخت و پاش مالى و زیاده روى در خرج كردن و زیاده روى در مصرف، به هیچ وجه صفت خوبى نیست. نه اسمش جود و سخاست و نه كرم و بزرگ منشى است. فقط اسمش «بىانضباطى اقتصادى و مالى» است. كسانى كه بىخود خرج مىكنند؛ زیادى خرج مىكنند و زیادى براى خودشان مصرف مىكنند و رعایت موجودى جامعه را از لحاظ امكانات اقتصادى نمىكنند، انسانهایى هستند كه از نظر من بىانضباط از لحاظ امكانات اقتصادى و مالى هستند. اگر چنین وضعیتى ادامه پیدا كند، این ملت كارش مشكل خواهد شد. به كسانى كه بىخود خرج مىكنند، اگر بگوییم شما چرا این قدر خرج كردید و چرا این میهمانى بىخود و بىجهت را با این همه ریخت و پاش ترتیب دادید؟ مىگویند داریم و مىكنیم! آیا این دلیل كافى است كه دارم و مىتوانم خرج كنم؟ نه؛ این دلیل به هیچ وجه دلیل قانع كنندهاى نیست. باید به قدر نیاز و حاجت، خرج و مصرف كرد. بخصوص كسانى كه اموال عمومى را مصرف مىكنند. آنها هم مانند كسانى كه اموال خودشان را بىحساب و كتاب خرج مىكنند، مخاطب این مطلبند و نباید زیادى مصرف كنند.بعضى افراد، پولدارند و درآمدى انشاءاللَّه از راه حلال دارند - آنها كه از راه حرام كسب درآمد كنند كه وضعشان بدتر است - اینها هم اگر در خرج كردن و وضع زندگى و تجمّلات بیهوده و بىجا و اعیان منشى، ریخت و پاش و اسراف كنند، بىانضباطى مالى و اقتصادى انجام دادهاند. این كارها اسمش ریختوپاش است و ریختوپاش امرى نكوهیده و ناپسند است. این كارها زندگى دیگران را از لحاظ روانى مختل مىكند. شما مثلاً مبالغ زیادى مواد خوراكى در فلان مهمانى معمولى مصرف مىكنید؛ در حالى كه لازم نیست و در كنار شما و در همسایگى شما در یك محلّ دورتر، ولو در اقصى نقاط كشور، كسانى به این مواد غذایى براى ادامه زندگى خود و فرزندان و عزیزانشان نیاز مبرم دارند. آیا این كار در چنین شرایط كارِ درستى است؟ پس در اموال شخصى و مالى كه از راه حلال هم به دست آمده باشد، ریختوپاش غلط و خلاف انضباط است. كسانى كه اموال دولتى را مصرف مىكنند، دیگر بیشتر. من از مسؤولین امور مىخواهم جّداً در زمینه مصرف اموال عمومى، در جاهایى كه اولوّیت ندارد - ولو ممكن است مورد نیاز هم باشد، اما نیاز درجه یك نیست - خوددارى كنند. آن جایى كه امر دایر است بین نیازِ با اولوّیت و نیاز بىاولوّیت، خوددارى كنید. آن جایى كه نیاز نیست و حاجت نیست، حتماً مصرف نشود. آن جایى كه حاجت هست، اما حاجت بالاترى نیز هست آن جا هم مصرف نشود و این امكان مالى در حاجت برتر و بالاتر مصرف گردد. این هم توصیه امسال من است و امیدوارم باز مسؤولین كشور نسبت به این قضیه اهتمام ورزند. به تعبیر دیگر مسؤولین فرهنگى، اهتمام فرهنگى و مسؤولین اقتصادى و ادارى و دولتى و اجرایى، اهتمامِ اجرایى ورزند.
در پایان این صحبتِ آغاز سال نو، مایلم به بعضى از ملتهاى همسایهمان هم كه نسبت به عید نوروز اهمیت قائلند توصیه كنم از فجایع بزرگى كه در بعضى از ملتها رخ مىدهد بكاهند و جلوِ خونریزیها را بگیرند. در این سال جدید متأسفانه مشاهده مىشود كه در بعضى از كشورهاى همسایه ما از جمله در افغانستان - كه حوادث این كشور براى ما حوادث به شدّت دردآور و ناراحت كنندهاى است - خونریزیها و برادركشیهایى مىشود كه هیچ شعار صحیح و هدف درست و روشنى با آن نیست و بیشتر جنبه قدرتطلبى دارد. ملت افغانستان، مسؤولین آن كشور و سردمداران گروهها و احزاب بایستى حتماً به این نكته توّجه كنند. ملتها این رخدادهاى خونین را ممكن است در كوتاهمدّت به روى خود نیاورند و یا مجال اعتراض پیدا نكنند؛ اما در بلندمدّت و بخصوص در تاریخ، این گونه روشهاى نادرست به نامِ عاملانش ثبت خواهد شد و مایه روسیاهى آنها خواهد گردید. از خداى متعال با تضرّع و ابتهال مىخواهم كه این سال را بر مردم مبارك كند. انشاءاللَّه سال 1374 بر شما ملت ایران سال شاد و نیكویى باشد؛ سال خیر و بركت و سال پیشرفتهاى گوناگون اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى باشد؛ سال پیروزیهاى بزرگ سیاسى باشد؛ سال ناكامى دشمنانتان در برابر شما و سال نیكبختى بزرگ سیاسى باشد. امیدواریم كه انشاءاللَّه مشمول ادعیهُ زاكیّه حضرت بقیةاللَّهالاعظم حضرت ولىّعصر ارواحنافداه باشید و خداوند فرج آن بزرگوار را نزدیك كند و ما را از یاران آن بزرگوار قرار دهد و روح امام راحل را از ما شاد كند و روح این عزیز تازه در گذشته ما را هم از این ملت و از عواطف این ملت پاداش نیكو عنایت فرماید.
والسّلام علیكم و رحمةاللَّه و بركاته
تهیه و تنظیم: عطالله باباپور
گروه جامعه و سیاست