تبیان، دستیار زندگی
كودك و لكنت زبان ( قسمت نوزدهم ) در قسمت قبل به این مطلب پرداختیم كه چگونه می توان نسبت به لكنت كودك برخورد مناسب و مطلوب داشت. در مواقع مقتضی ، توصیه های مستقیمی به كودك ارائه نمایید. بعد از این كه كودك سؤال كرد : "چرا...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

چگونه می توان به كمك كودك لكنتی كمك كرد؟

چگونه می توان به كمك كودك لكنتی كمك كرد؟

در قسمت قبل به این مطلب پرداختیم كه چگونه می توان نسبت به لكنت كودك برخورد مناسب و مطلوب داشت.

در مواقع مقتضی ، توصیه های مستقیمی به كودك ارائه نمایید.

بعد از این كه كودك سؤال كرد : "چرا لكنت دارم"؟ ممكن است بپرسد: "چطور می توانم جلوی لكنت خودم را بگیرم"؟ در این هنگام بهترین توصیه این است كه به او بگویید: "خیلی تقلا نكن" و یا ، "سعی كن راحت و آرام باشی ، به خودت اصلاً فشار نیاور و عضلات دست و صورت خودت را سفت نكن" . یكی از والدین این مسئله  را با گره كردن مشت خود و فشار دادن آن و سپس باز كردن تدریجی و آهسته مشت خود و رها كردن انگشتان ( حالت آرام ) ، در حالی كه صدایی از دهانش ( مثل اف یا آه ه ) خارج می شد نشان می داد . شما هم می توانید دو طریق مختلف در صحبت كردن را به كودكتان نشان دهید. 1- با زحمت و تقلا صحبت كردن كه اضطراب فرد را افزایش می دهد و اختلال كلام را بیشتر می نماید و 2- خیلی راحت و نرم و روان و آسان حرف زدن و صداها و كلمات را ادا كردن .

باید به كودك بقبولانید كه اگر چه او نیاز دارد كه صداها یا كلمات را تكرار كند ، بهتر است خیلی راحت و آرام این كار را انجام دهد و به خودش فشار نیاورد. چرا كه همین تقلا كردن هاست كه ناروانی او را بدتر می كند. اگر كودك بگوید كه من نمی توانم جور دیگری صحبت كنم ، فرصت لازم را به او بدهید تا راه آسان و راحت صحبت كردن را یاد بگیرد. اما مهمتر از همه ی اینها ، به خاطر داشته باشید كه وقتی كودك نمی تواند و یا نمی خواهد مطابق توصیه های شما عمل كند، ناراحت و برانگیخته نشوید.

به كودك خود نگویید كه چطور لكنت نداشته باشد . توصیه هایی از قبیل : " یك نفس عمیق بكش" ، "قبل از صحبت كردن اول فكر كن ببین چه می خواهی بگویی" و یا "آهسته حرف بزن" و... مشكل كودك را لااقل از سه جهت بیشتر می كند: اول این كه این فكر به كودك القا می شود كه اگر او كارها را درست انجام می داد ، دیگر لكنت نداشت ؛ ثانیاً این توصیه ها سبب می شود كه كودك به دلیل آنكه نتوانسته است آنها را به خوبی به كار ببندد احساس گناه نماید ؛ و بالاخره این قبیل رهنمودها غالباً موجب به وجود آمدن رفتارهای زاید و اضافی در كودك شده ، نه تنها باعث ناراحتی و پریشانی خاطر او و مخاطبانش می گردد، بلكه عامل مهمی برای بیشتر به تأخیر افتادن روانی كلام او می شود.

با تشویق كودك به صحبت كردن ، ترس ها و دلسردی های او را كم كنید

یكی از بهترین روش ها برای این منظور آن است كه كودك را ترغیب و تشویق نمایید تا درباره دلسردی ها و سرخوردگی ها ، ترس ها ، نگرانی ها و اضطراب هایش صحبت كند . این بدان معناست كه شما باید خودتان را آماده كنید تا بدون آنكه بخواهید انتقادی از كودك بكنید و یا رفتارش را تكذیب نمایید ، كاملاً احساسات او را درك كنید و بپذیرید ، بدون توجه به این كه احساسات او از نظر شما چقدر غیرمنطقی و نامعقول باشد. خاطرتان باشد كه این قبیل احساسات كودك نشانه هایی از ضعف و یا بی كفایتی او نیست، اینها نشان می دهند كه كودك شما یك انسان است. یكی از والدین با بازگو كردن تجارب خودش در گذشته و حال در مورد ترس ، توانسته بود این فكر را به كودك بقبولاند كه هر كسی از بعضی چیزها ترسیده ، و یا می ترسد، بنابراین اشكالی ندارد كه آدم از چیزهای خاصی بترسد ، اما آنچه مهم است این است كه ما می توانیم یاد بگیریم كه میزان ترسمان را كاهش دهیم.

بسیاری از ترس های كودك ممكن است ارتباط مستقیمی با صحبت كردن او نداشته باشد ، اما همه اینها در مجموع می توانند بر رفتار كودك تأثیر بگذارند و باعث شوند كه او بیشتر دچار درنگ و وقفه زبان گردد و یا از صحبت كردن گریزان باشد . گفت و گو با كودك درباره ترس های او و اطمینان دادن به وی كه شما او را با همه وجود می پذیرید و دوست دارید ، موجب خواهد شد كه تأثیرات منفی ترس های كودك به طور قابل ملاحظه ای از بین برود.

حمایت بیش از حد از كودك

سعی كنید با حمایت های بیش از حد و افراطی باعث افزایش ترس های كودك نشوید، درست نیست كه همه كارهای كودك را شما برایش انجام دهید و یا برنامه زندگی كودك را به گونه ای تنظیم نمایید كه دیگر لازم نباشد كه او صحبت كند! اگر كودك دوست دارد با تلفن صحبت كند، او را در این مورد تشویق و ترغیب نمایید. به خاطر داشته باشید كه حمایت های بیش از حد از كودك ، نهایتاً لكنت زبان و ترس او را از صحبت كردن بیشتر می كند.

به تدریج با علت یا منبع ترس های كودك آشنا شوید و با آن برخورد نمایید.

شما می توانید به طرق مختلف با ترس های كودك برخورد نمایید. بسیاری از والدین برای این كه كودكشان از تاریكی نترسد ، ترتیبی می دهند كه به هنگام خواب ، یك چراغ كم نور ( چراغ خواب ) در محل خواب كودك روشن باشد. البته كوشش كنید ریشه های ترس كودك را در محیط خانه بیابید. مثلاً سعی نمایید كه علل ترس كودك را در پله های خانه پیدا كنید . برای این كار ، با كودك همگام شوید و وقتی كه او در مسیر پله ها از خودش ترس نشان می دهد ، موقتاً توقف نمایید. سپس مجدداً وقتی كه او آماده است ، به طرف منبع ترس حركت كنید . هرگز به كودك فشار نیاورید و اجبار نكنید كه راه برود و یا كاری بكند.  كاملاً صبور و پرتحمل باشید و اصلاً عجله نكنید . در یكی از خانواده ها ، به هنگام آمدن مهمان ، كودك آنها از این اطاق به آن اطاق فرار می كرد، مادر كودك سعی كرد این مسئله  را به نحو مطلوبی حل كند. یك روز وقتی كه مهمان ها وارد شدند، صبر كرد تا آنها كاملاً در جای خودشان بنشینند و سر صحبت را باز كنند، آنگاه رو به در اطاق كرد ، كودك را صدا زد و گفت : بیا این چیز را بگیر. وقتی كه كودك وارد شد ، مادر مقداری از كیكی را كه برای مهمانان آماده كرده بود به او داد و بدون صحبت دیگری اجازه داد كه كودك از اطاق مهمانان خارج شود. در دفعات بعد ( مهمانی های بعدی ) كودك آماده شده بود كه وارد اطاق مهمانان شده ، قدری روی پای مادر بنشیند و سپس با گفتن خداحافظ به بیرون برود. لذا با این روش مسالمت آمیز ، ترسی كه كودك از دیدن مهمانان یا غریبه ها داشت، به تدریج برطرف شده بود.

چگونه می توان به كمك كودك لكنتی كمك كرد؟

برخورد شما با سرخوردگی های كودك

اگر كودك شما به دفعات و مواقع مكرر و به طور خیلی جدی ، با وقفه و لكنت زبان مواجه شده و می شود ، به احتمال زیاد احساس شدیدی از سرخوردگی و ناكامی خواهد داشت. بسیاری از والدین ، روشهای مختلفی را كه در این زمینه به كار بسته و مؤثر واقع شده است ، توضیح می دهند. یكی از والدین ، پسر بچه اش را ترغیب كرده بود تا آنجا كه می تواند و هر چه محكم تر ، آنقدر به عروسك ( دلقك پلاستیكی ) باد شده خود مشت بزند تا كاملاً راحت بشود. یكی دیگر از والدین در این شرایط با كودكش خلوت كرده ، در جو بسیار صمیمی با او صحبت نمود و بدون این كه كودك را تكذیب كند، تنها با اطمینان بخشیدن به او ، در این مورد كه احساساتش را كاملاً درك می كند ، اجازه داد تا كودك هر چه كه می خواهد بگوید. اشتغال كودك به فعالیت هایی كه ارتباطات در آن عمدتاً غیر كلامی است ، و نیز تمرینات و ورزش های خارج از منزل می تواند در كاهش تنش و اضطراب و از بین بردن احساس سرخوردگی كودك مؤثر واقع شود.

و اینك آخرین توصیه ما ......

برای این كه كودك شما بتواند تا آنجا كه مقدور است از رشد عادی روانی كلامی برخوردار گردد. نظریات و توصیه های بسیاری را مطرح نمودیم . در پیروی از توصیه های ما سعی كنید همت بیشتری به خرج داده ، كمی جامع تر و جدی تر عمل نمایید. به حداقل عمل اكتفا نكنید. به راههایی فكر كنید كه هر چه بیشتر بتوانید خودتان را در اختیار كودك قرار دهید نه این كه با نامهربانی و مأیوسانه و صرفاً به خاطر این كه كودك شما لكنت دارد، عقب نشسته و هیچ كار مثبتی نكنید ، بلكه فقط به این دلیل كه مصاحبت شما با كودكتان برای هر دوی شما نشاط آور و لذت بخش است به او نزدیك و نزدیك تر شوید. در مصاحبت با كودك به دنبال تشكر و قدردانی او نباشید. یادتان باشد كه شما لطفی در حق كودك خودتان نمی كنید كه از او انتظار تشكر و سپاسگزاری داشته باشید ، بلكه اگر كاری برای او انجام می دهید ، به حساب حقی بگذارید كه او به عنوان فرزند شما از آن برخوردار است.

اگر احساس می كنید كه توصیه های ما برای اقداماتی كه در نظر دارید انجام دهید كافی نیست ، می توانید از متخصصان آسیب شناسی گفتار و یا گفتار درمانگران مجرب درباره روشهایی كه مناسب شرایط خاص كودك شماست ، سؤال كنید. اگر شما با توجه به توصیه های ارائه شده و وضعیت خاص كودكتان ، روش مطلوب تری را در نظر بگیرید، احتمالاً كارآیی بیشتری می تواند داشته باشد . اما همواره سعی كنید اصولی را كه برای برقراری ارتباطی مفید و سازنده بین شما و كودكتان شرح دادیم، در نظر داشته باشید.

با مطالعه پیشنهادها و توصیه های ما ، ممكن است تعجب كرده باشید از این كه ما بیشتر از شما انتظار داریم كه تغییراتی در رفتار خودتان ایجاد كنید تا در كودك ! بله كاملاً حق با شماست ، ما مطمئن هستیم با مهارت و علاقه خاصی كه شما به  توصیه های ما عمل می كنید ، روشن خواهد شد كه چقدر كوشش های شما موفقیت آمیز است. در واقع ارتباط ظریف و لطیف كودك و والدین را نمی توان با قواعد ساده ای تبیین نمود و همین طور رابطه كودك شما و گفتار درمانگری كه سعی می كند به او كمك كند، در قالب فرمول های مشخصی نمی گنجد. ما بر این باور هستیم كه شخص شما مشكل ترین ، اساسی ترین و مهم ترین نقش را در اصلاح گویایی كودك بر عهده دارید ، چرا كه به عنوان اولیای كودك همیشه با نتیجه یا حاصل تصمیمات خود مواجه هستید و  مسئولیت نهایی امور زندگی بر عهده شماست.

دیدگاه هایی كه در این مبحث مطرح كرده ایم ، به طور  ریشه ای و اساسی با مسئله  لكنت زبان و بسیاری دیگر از مسائل انسانی در ارتباط است. اینك ما مطمئن هستیم كه كوشش متعهدانه شما در پیروی از این اصول و دستورالعمل ها ، برای شما و كودكتان فوق العاده سودمند خواهد بود.

زهره پری نوش - سایت تبیان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.