آية‌الله احمد صابري همداني
آية‌الله احمد صابري همداني در سال 1302 روستاي بيوك آباد از توابع همدان و در ميان خانواده‌اي متدين و دوستدار خاندان پاك پيامبر(ص) به دنيا آمد. نام پدرش غياثعلي بود و روستاي او همواره زيستگاه علماي بزرگ بوده يكي از اجداد مادري ايشان حاج محمد شفيع بيوك آبادي كه رساله‌اي در عرفان نوشته و همچنين عارف بزرگ و فقيه بزرگوار مرحوم حاج محمد جعفر مجذوب در آنجا مي‌زيسته است.
آية‌الله صابري همداني تحصيلات خود را از مكتب خانه آغاز كرد و پس از آن به دبستان رفت. دورة دبيرستان رانيز تا كلاس چهارم گذراند و كتب گلستان، كليله و دمنه و... را به خوبي فرا گرفت. در سال 1319 به حوزه علميه همدان عزيمت كرد و در مدرسة آخوند سكونت داشت. او دروس دورة مقدمات و بخشي از دروس سطح را در همدان به پايان برد و سپس به علت تعطيلي بسيار حوزه علميه همدان و كمبود استاد به حوزه علميه مشهد رفت.
در مشهد به نزد مرحوم حاج شيخ كاظم دامغاني رفت و نامة استاد خود حاج ميرزامحمدعلي دامغاني را به او نشان دهد. در آن نامه درخواست شده بود كه وي در مدرسه مرحوم دامغاني به تحصيل ادامه بدهد. حاج شيخ كاظم دامغاني نيز وي را مورد احترام قرار داد و به او سفارش كرد به حوزه علميه قم برود؛ زيرا آن حوزه براي ترقي او مناسب‌تر بود. او نيز مدتي در مشهد ماند تا اينكه مقدمات سفر او به قم فراهم آمد.
او در سال 1325 به حوزه علميه قم وارد شد و از محضر استادان آن ديار عالم خيز در رشته‌هاي فقه و اصول و فلسفه و تفسير و عرفان و... بهره‌هاي بسيار برد. او در سالهاي تحصيل خود بسياري از خطبه‌هاي نهج‌البلاغه را حفظ كرده بود. همچنين به ادبيات علاقه ويژه‌اي داشت و بسياري از اشعار فارسي و عربي را از بر كرده بود.
آية‌الله صابري همداني در سالهاي تحصيل به محضر استادان بسياري شرفياب شد. او دروس مقدمات و سطح خود را در حوزه علميه همدان در محضر استاداني چون حاج سيد مصطفي هاشمي، حاج ميرزا محمدعلي دامغاني، حاج شيخ محمد حسين بهاري، حاج ميرزا ابوالقاسم رباني شاهنجراني، حاج ميرزا اسدالله حجت و حاج شيخ علي انصاري به پايان برده بود.
مدتي در مشهد به درس مرحوم حاج شيخ هاشم قزويني رفت و سپس در قم در درس آية‌الله سلطاني طباطبايي(ره)، آية‌الله العظمي بروجردي(ره)، آية‌الله العظمي امام خميني(ره)، آية‌الله العظمي گلپايگاني(ره) و آية‌الله العظمي محقق داماد(ره) حاضر شد و از آن بهره‌هاي بسيار برد وي همچنين مدت قابل توجهي از محضر حضرت آيت الله العظمي حاج سيد احمد خوانساري كسب فيض نمود. او در زمينة علوم عقلي نيز به محضر علامه سيد محمدحسين طباطبايي(ره) رفت. همچنين او در سالهاي تحصيل خود در دروس اخلاق امام خميني(ره)، حاج آقا حسين قمي(ره)، حاج آقارضا بهاءالديني(ره)، علامه طباطبايي(ره) و آية‌الله العظمي گلپايگاني(ره) شركت مي‌كرد تا همواره علم خود را با عمل توأم سازد. همچنين همنشيني با شهيد آية‌الله مدني در شكل‌گيري شخصيت او بسيار موثر بود.
آية‌الله صابري همداني در سالهاي تحصيل خود با استادان و فضلاي بسياري رابطه دوستي داشت و دروسي را كه آموخته بود، با آنها مباحثه مي‌كرد كه از ميان آنها از مرحوم آية‌الله احمدي ميانجي مي‌توان ياد كرد.
آية‌الله صابري همداني تا به امروز خدمات بسياري در عرصه علم و فرهنگ به انجام رسانده است. او از نخستين سالهاي تحصيل خود، به امر تدريس اشتغال داشت و در حوزه علميه همدان و قم، شاگردان بسياري را تربيت كرد. او كتب دورة مقدمات و سطح را تدريس كرده است.
او در ايام تبليغ، به مناطق گوناگون كشور سفر كرده و ضمن ارشاد گروههاي گوناگون مردم، در بسياري از مناطق مسجد يا حسينيه بنا كرده است. همچنين براي تبليغ به كشورهاي استراليا، آذربايجان، تركيه، انگلستان، اسپانيا، ايتاليا، يونان، آلمان، هلند، ژاپن، چين، پاكستان، هندوستان و روسيه سفر كرده و در مجامع گوناگون به سخنراني پرداخته است.
آية‌الله صابري همداني تاكنون تأليفات گوناگوني را به زبان فارسي ، عربي، تركي و آذري منتشر كرده كه برخي از آنها به شرح زير است:
| 1ـ محمد و زمامداران | 2ـ از فيضية 42 تا فيضية 57 |
| 3ـ زندگي نامه مدرس مازندراني و جمعي ازعلماي طبرستان و حادثة بابي‌ها در بابل | 4ـ الطريق المسلوك في حكم اللباس المشكوك (تقرير درس آية‌الله العظمي بروجردي) |
| 5ـ ادب الحسين | 6ـ كتاب الحج در سه جلد |
| 7ـ المهدي علي لسان الحسين(ع) | 8ـ شخصيت امام صادق(ع) در اسلام و مذهب او |
| 9ـ راه اهل بيت در اسلام | 10ـ روز شهيدان |
| 11ـ امامت و خلافت در اسلام | 12ـ مسيحيت كنوني |
| 13ـ سلاحي كه هرگز نمي‌پوسد | 14ـ مسند الامام اميرالمؤمنين(ع) |
| 15ـ مسندالامام الحسين بن علي(ع) | 16ـ نخبة‌الاشارات في احكام الخيارات |
| 17ـ كتاب الصلوة | 18ـ نصايح الا´باء للابناء |
| 19ـ طوبي الاخبار | 20ـ جواهرالاخبار |
| 21ـ قاعدة لاضرر | 22ـ الهداية الي من له الولاية؛ 23ـ احب الاعمال |
| 24ـ زندگي بلال حبشي | 25ـ رساله‌اي در مفاهيم و نهي در عبادات |
| 26ـ رساله‌اي در فرق بين حكم و حق | 27ـ تاريخ مفصل همدان در سه جلد |
| 28ـ زندگي نامه عبدالجبار | 29ـ ترجمة كتاب السبعين في فضائل اميرالمؤمنين |
| 30ـ رساله‌اي دربارة امام زمان(عج) | 31ـ سازندگيهاي اخلاقي امام حسين. |
بسياري از اين تأليفات به زبانهاي لاتين و روسي ترجمه شده است.
او همچنين مقالات فراواني به زبانهاي گوناگون و در زمينه‌هاي مختلف نگاشته كه برخي در مجله «حكومت اسلامي» به چاپ رسيده است وي تقريرات زيادي از اساتيدش نوشته كه به چاپ رسيده است او همچنين اشعاري به عربي و فارسي سروده است به عنوان نمونه بخشي از اشعاري كه درباره حضرت صديقه طاهره در اين جا آورده مي‌شود:
«هل تضرم النار علي باب الهدي» «و رائه بنت النبيّ المصطفي»
«ام تكسر الضلع من البتول» «بضعة خير الناس الرسول»
«نادت عليا عينها باكية» «من شدة الضرب اليها شاكيه»
از فعاليتهاي ديگر او در اين عرصه تأسيس مدرسه جعفريه در قم را مي‌توان برشمرد.
آية‌الله صابري همداني همواره در صحنه‌هاي گوناگون مبارزه با رژيم شاه حضور فعال داشته است. او در جواني با شخصيت نواب صفوي و واحدي آشنا شده بود، همواره مي‌كوشيد كه روحية آن مبارزان را در خود بپروراند و حماسة ديني و مذهبي را با علم توأمان سازد. كتاب «از فيضية 42 تا فيضيه 57» از جمله كتابهايي است كه نقش بسزايي در نهضت اسلامي داشته و پس از پيروزي انقلاب بارها تجديد چاپ شده است. آية‌الله صابري دراين كتاب وقايع پانزده خرداد 1342 و بسياري ديگر از وقايع را با قلمي حماسي نگاشته، به گونه‌اي كه هر خواننده‌اي با خواندن آن احساس شور و شعف بسيار مي‌كند.
آية‌الله صابري همداني در سالهاي مبارزه بر ضد رژيم شاه، همواره از خط امام خميني(ره) دفاع مي‌كرده و در راه تحقق نظام اسلامي از هيچ گونه تلاشي دريغ نورزيده است. او پس از انقلاب نيز خدمات شاياني را به انجام رسانده است كه برخي از آنها به قرار زير است:
ـ مسؤوليت رسيدگي به وضع طلاب غير ايراني؛
ـ عضويت در شوراي مديريت حوزه علميه قم؛
ـ نمايندگي مجلس خبرگان رهبري در دوره‌هاي دوم و سوم از استان همدان؛
ـ عضويت در جامعه مدرسين حوزه علميه قم؛
ـ نماينده امام در استانبول؛
ـ نماينده مقام معظم رهبري در باكو؛
ـ تأسيس دفتر سرپرستي طلاب غير ايراني در حوزه علميه قم برای اولین بار.
