گزارش لحظه به لحظه از شهادت امام رضا(ع)
چاپ اول کتاب «گزارش لحظه به لحظه از شهادت امام رضا(ع)» نوشته محمدرضا انصاری از سوی انتشارات دلیل ما منتشر و روانه بازار نشر شد.این اثر می‌کوشد از لحظه مسمومیت تا شهادت و از شهادت تا مراسم تدفین آن بزرگوار، پرده از حقایق بردارد و رفتار دشمنان اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) را ترسیم كند.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، در کتاب حاضر، گزارشي لحظه به لحظه با تمام جزئیات از شهادت امام رضا(ع) در قالب داستان همراه با پیشگویی‌های پیامبر اکرم(ص) و ائمه هدی(ع) درباره شهادت آن حضرت آورده شده است. توطئه‌های مأمون و ماجرای مسموم کردن آن امام غریب در راه بازگشت از خراسان و چگونگي شهادت حضرت رضا(ع) و مراحل تدفین معجزنمای امام(ع) از جمله موضوعات اين كتاب به حساب مي‌آيند.
آنچه در این کتاب آمده، جمع‌بندی و تدوین ماجرای شهادت امام رضا(ع) در چهار مرحله است که با مراجعه به تمامي منابع مربوط به موضوع، تنظیم شده و حتی یک کلمه به عنوان تخیل آورده نشده است.
مرحله نخست به «پیشگویی از شهادت» غریب طوس، امام رضا(ع) دارد و آن مربوط به زماني است که امیرالمؤمنین(ع) فرمود: «یکی از فرزندانم در سرزمین خراسان با ظلم و ستم مسموم می‌گردد. او همنام من است و نام پدرش موسی است.»
در روایتی از کتاب «من لا یحضره‌الفقیه» که از کتب اربعه شیعه است، از قول امام باقر(ع) چنين نقل شده است: «مردی از فرزندان موسی(ع) همنام امیرالمؤمنین(ع) متولد می‌شود که مسموم می‌گردد و غریبانه در طوس دفن می‌شود.»
در روایت دیگری از قول امام صادق(ع) كه از کتاب‌های «روضه الواعظین» و «من لا یحضره الفقیه» نقل شده، چنين آمده است: «فرزند من در سرزمین خراسان و در طوس به شهادت می‌رسد.»
از دیگر پیشگویی‌های شهادت مظلومانه آن حضرت(ع)، روایتی است که در کتاب‌های «امالی صدوق»، «عیون اخبار‌الرضا(ع)» و «بحارالانوار» از قول امام رضا(ع) بيان شده كه متن روايت اين چنين است: «من مظلومانه مسموم می‌شوم و کنار هارون(الرشید) دفن می‌گردم. خداوند تربت مرا محل رفت و آمد شیعیان و محبینم قرار می‌دهد.»
در مرحله اول این کتاب، نویسنده اشاره‌ای به وداع امام از مدینه و حرکتشان به خراسان - یعنی از حجاز آن زمان تا ایران - ترسیم و به روایتی از امام رضا(ع) درباره پیشگویی محل دفن خويش اشاره مي‌كند.
در بخشی از این مرحله، نویسنده حدیث، مقام زائران آن امام غریب(ع) را از کتاب‌های «من لا یحضره‌الفقیه»، «روضه‌الواعظین» و «وسائل‌الشیعه» یادآور مي‌شود و می‌نويسد: «کاروان(امام) از سناباد حرکت کرد و با عبور از سرخس پس از چند روز به شهر مرو، مقر حکومت مأمون رسید. امام رضا(ع) طی سه سال اقامت در آن شهر، درباره شهادت خود به اصحاب خبر می‌داد. روزی امام فرمود: هر کس مرا در این منزل دور زیارت کند، روز قیامت در سه جا به ملاقاتش می‌آیم تا او را از ترس آنها رهایی بخشم؛ هنگام دادن نامه اعمال، هنگام عبور از صراط و هنگام محاسبه اعمال در میزان.»
از عناوین این مرحله می‌توان «شعری برای شهادت» را نام برد که به شعر دعبل خزاعی و دو بیت شعر امام(ع) که به شعر دعبل اضافه كرده است، اشاره دارد. امام رضا(ع)فرمودند: «قبری در طوس است که چه مصیبت‌هایی خواهد داشت، زیرا از شدت زهر، داخل بدن او آتش می‌گیرد. این قبر همچنان آباد خواهد بود تا روزی که خداوند امام قائمي را برانگیزد و غم و غصه‌های ما را بزداید.» دعبل با تعجب عرض کرد: ای پسر رسول خدا، قبری که در طوس قرار دارد متعلق به کیست؟ امام رضا(ع) فرمود: «آن قبر من است. روزهایی چند نخواهد گذشت که طوس محل رفت و آمد شیعیان و زائران من خواهد شد. هر کس مرا در طوس زیارت کند، روز قیامت بخشیده می‌شود و در درجه من خواهد بود.
عنوان مرحله دوم کتاب «توطئه قتل» نام دارد که دارای این عناوین است: نقشه قتل حضرت با شمشیر، قتل فضل در سرخس، پیشگویی از حفر قبر، وصیت به اباصلت، یک روز قبل از مسمومیت، خبر از مسمومیت، خبر از مراسم غسل و خبر از مراسم نماز و تدفین.
امام رضا(ع) در ضمن خبرهایی که درباره بعد از شهادت خود به هرثمه می‌دادند، به ماجرای نماز نیز اشاره کردند و فرمودند: «پس از آن که بدن مرا در تابوت قرار دادید، مأمون می‌خواهد بر من نماز بخواند اما هرگز نمی‌تواند! اندکی تأمل کنید که مردی عرب سوار بر شتر و با صورتی پوشیده، از سمت صحرا به سوي شما می‌آید. او از شتر پیاده می‌شود و بر من نماز می‌خواند. شما نیز پشت سر او بر من نماز بخوانید.»
سپس حضرت از ماجرای تدفین خود چنین خبر می‌دهد: «نوبت حفر قبر که می‌رسد، مأمون تصمیم دارد قبر پدرش هارون را جلوتر از قبر من قرار دهد که هرگز امکان ندارد. کلنگ‌ها در زمین اثر نمی‌کند و حتی به اندازه ناخن حفر نخواهد شد. هنگامی که بر این کار پافشاری کردند و نتوانستند، به آنها بگو که من به تو دستور داده‌ام فقط یک ضربه کلنگ جلوی قبر هارون بزنی. با یک ضربه تو زمین گشوده می‌شود و قبری آماده نمایان می‌شود. هنگامی که قبر دیده شد، آب سفیدی می‌جوشد و قبر پر می‌شود. سپس ماهیان کوچکی در قبر ظاهر می‌شوند. آنگاه ماهی بزرگی ظاهر می‌شود و ماهیان کوچک را می‌خورد. سپس مأمون از تو می پرسد: این‌ها چیست؟ از قول من به او بگو: بنی‌عباس مانند ماهیان کوچک در مدت حکومت خود از مال دنیا می‌خورند؛ اما حضرت مهدی قائم از فرزندان من- که ماهی بزرگ نشانی از اوست- هر گاه ظاهر شود، بنی‌عباس را نابود می‌کند.
پس از این مناظر و گفت‌وگوها صبر کن تا ماهی بزرگ غایب شود و آب‌ها فرو نشیند. سپس بر قبر من پرده سفیدی کشیده می‌شود. در آن لحظه مرا با کسی که بدنم را داخل قبر می‌برد، تنها گذارید که او پسرم محمد است. پس از دفن مگذار کسی برای قبرم خاک بیاورد، زیرا قبر از خود خاک می‌جوشاند و بسته می‌شود و مسطح می‌گردد.»
بر اساس مطالب اين كتاب، با پایان سخن حضرت، هرثمه عرض کرد: «آقای من، همین‌گونه که فرمودید انجام خواهم داد. سپس امام رضا(ع) فرمود: آنچه به تو گفتم به خاطر بسپار و عمل کن و مخالفتی ننما. او گفت: به خدا پناه می‌برم از این که از دستور شما سرپیچی کنم. سپس با اندوه و اشک برخاست و به خانه‌اش رفت در حالی که در قلبش برای مصیبتی که در پیش بود، آتشی به پا شده بود.»
«مسمومیت و شهادت» عنوان سومین مرحله کتاب است و دربرگيرنده این عناوین است: دعوت امام رضا(ع)، انگور مسموم، ظاهرسازي مأمون بعد از مسموميت، آب انار، امام جواد(ع) بر بالین پدر و لحظه شهادت.
چهارمین و آخرین مرحله این اثر، «مراسم تدفین» نام دارد و این عناوین را شامل می‌شود: اولین غسل و کفن، بالا رفتن تابوت، عزای ظاهری مأمون، شهود بر جنازه، هجوم مردم به خانه مأمون، غسل و کفن در حضور مأمون، تشییع جنازه، حفر قبر در حضور مردم، لوح مس در قبر آماده، ظهور آب و ماهی در قبر، از مدینه تا طوس، مجلس عزا در مدینه، سه روز عزاداری و افشای نقشه مأمون.
از منابع مورد استفاده نویسنده در تدفین این اثر می‌توان کتاب‌های من لا یحضره‌الفقیه، روضه‌الواعظین، امالی صدوق، عیون اخبار‌الرضا، دلائل‌الامامه، بحارالانوار، وسائل‌الشیعه، کشف‌الغمه، کمال‌الدین، مناقب آل ابی‌طالب، اعلام‌الوری، کافی و احقاق‌الحق را نام برد.
تاکنون از محمدرضا انصاری، نویسنده كتاب «گزارش لحظه به لحظه از شهادت امام رضا(ع)» 13 عنوان کتاب از مجموعه‌های «گزارش لحظه به لحظه» به چاپ رسیده اند.
چاپ اول کتاب «گزارش لحظه به لحظه از شهادت امام رضا(ع)» در شمارگان 5000 نسخه، 48 صفحه و بهای 5000 ریال از سوي انتشارات دليل ما راهی بازار نشر شد.
