آشفتگی میل ها و غرایز(1)
مسائل را یك جانبه دیدن و از جوانب دیگر غفلت كردن، گاهی زیانهای جبران ناپذیری به دنبال خود میآورد. كاوشها و كشفیات روانی در یك قرن اخیر ثابت كرد كه سركوبی غرائز و تمایلات و بالاخص غریزه جنسی، مضرات و ناراحتیهای فراوانی ببار میآورد، معلوم شد اصلی كه مورد قبول شاید اكثریت متفكرین قدیم بود كه هر اندازه غرائز و تمایلات طبیعی ضعیفتر نگهداشته شوند میدان برای غرائز و نیروهای عالیتر مخصوصا قوه عاقله بازتر و بی مانعتر میشود اساسی ندارد، غرائز سركوب شده و ارضاء نشده، پنهان از شعور ظاهر، جریاناتی را طی میكنند كه چه از نظر فردی و چه از نظر اجتماعی فوقالعاده برای بشر گران تمام میشود و برای اینكه تمایلات و غرائز طبیعی بهتر تحت حكومت عقل واقع شوند و آثار تخریبی به بار نیاورند باید تا حد امكان از سركوب شدن و زخم خوردگی و ارضاء نشدن آنها جلوگیری كرد. روانشناسان ریشه بسیاری از عوارض ناراحت كننده عصبی و بیماریهایروانی و اجتماعی را احساس محرومیت، خصوصا در زمینه امور جنسی تشخیص دادند، ثابت كردند كه محرومیتها مبدأ تشكیل عقدهها، و عقدهها احیانا بصورت صفات خطرناك مانند میل به ظلم و جنایت، كبر، حسادت، انزوا و گوشهگیری، بدبینی و غیره تجلی میكند. اصل بالا در موضوع زیانهای سركوب كردن غرائز از نوع كشفیات فوق العاده با ارزش روانی است و در ردیف ارزندهترین موفقیتهای بشر است. مردم غالبا بواسطه انس به محسوسات و آشنائی بیشتر با آنها برای كشفیاتی ارزش زیاد قائل میشوند كه در زمینه امور فنی و صنعتی و استخدام قوای طبیعت بی جان صورت گرفته باشد. اما كشفیاتی كه در زمینه مسائل روانی و روحی صورت میگیرد كمتر مورد توجه عامه مردم میتواند قرار بگیرد، ولی از نظر مردم دانشمند و آگاه اهمیت مطلب محفوظ است. هر چند كم و بیش در حكمتهائی كه از گذشتگان به یادگار مانده و بالاخص در آثار اسلامی نشانههای زیادی از توجه به این حقیقت دیده میشود، و عملا بسیاری از معلمان و مربیان اخلاق از آن استفاده میكردهاند اما به طور مسلم اثبات علمی این حقیقت و كشف قوانین مربوط به آن از موفقیتهای علمی قرن اخیر است.
اكنون ببینیم این اصل چگونه مورد استفاده قرار گرفت؟
آیا مانند كشفیات پزشكی، مثلا پنیسیلین، مورد استفاده قرار گرفت، متأسفانه پیچیدگی و چند جانبه بودن مسائل روانی از یك طرف، ارتباط موضوع و تمایلات بشر كه خواه ناخواه در كور كردن بصیرت تأثیر دارد از طرف دیگر، نگذاشت آن استفادهای كه باید بشود صورت گیرد، بلكه خود این اصل، بهانه و وسیلهای شد در جهت مخالفت، یعنی برای اینكه موجباتسركوب شدن غرائز و پیدایش آثار خطرناك روانی و اجتماعی ناشی از آن خصوصا در زمینه امور جنسی بیشتر فراهم گردد، بر عقدهها و تیرگیهای روانی افزوده گردد.
آمار بیماریهای روانی، جنونها، خودكشیها، جنایتها، دلهرهها و اضطرابها، یأسها و بدبینیها، حسادتها و كینهها به صورت وحشتناكی بالا رود، چرا؟ برای اینكه سركوب نكردن غرائز به معنی آزاد گذاشتن میلها، و آزاد گذاشتن میلها به معنی رفع تمام قیود و حدود و مقررات تفسیر شد. پس از آنكه قرنها علیه شهوت پرستی به عنوان امری منافی اخلاق و عامل بر هم زدن آرامش روحی و مخل به نظم اجتماعی و به عنوان نوعی انحراف و بیماری، توصیه و تبلیغ شده بود، یك باره ورق برگشت و صفحه عوض شد. جلوگیری از شهوات و پابند بودن به عفت و تقوا و تحمل قیود و حدود اخلاقیو اجتماعی، عامل بر هم زدن آرامش روحی و مخل به نظم اجتماعی و از همه بالاتر امری ضد اخلاق و تهذیب نفس معرفی شد. فریادها بلند شد، محدودیتها را بردارید تا ریشه مردم آزاری و كینهها و عداوتها كنده شود، عفت را از میان بردارید، تا دلها آرام بگیرد و نظم اجتماعی برقرار گردد، آزادی مطلق اعلام كنید تا بیماریهای روانی رخت بربندد.
بدیهی است این چنین فرضیه به ظاهر شیرین و دلپذیری، به عنوان اصلاح مفاسد اخلاقی و اجتماعی، طرفداران زیادی خصوصا در میان جوانان مجرد پیدا میكند.
ادامه مطلب را در آشفتگی میل ها و غرایز(2) بخوانید.
برگرفته از کتاب اخلاق جنسی برای اسلام و جهان غرب از شهید استاد مرتضی مطهری
جهت سفارش این کتاب و سایر کتابهای شهید استاد مرتضی مطهری با بخش فروشگاه اینترنتی تبیان به شماره تلفن 81202305 -021 یا 81202306 -021 تماس حاصل نمایید.
تنظیم برای تبیان: پایدار
جهت خرید کتب حکمت و عرفان کلیک نمایید.
جهت خرید کتب اسلامی کلیک نمایید.
جهت خرید کتب ادبی کلیک نمایید.
جهت خرید اشتراک کتاب کلیک نمایید.
