پوکی استخوان زن و مرد نمی‌شناسد

تلویزیون راجع به پوکی استخوان، بیماری خاموش تبلیغ می‌کند. رسانه‌های گوناگون راجع به این بیماری و خطرات آن به خصوص برای خانم‌ها بعد از سن یائسگی صحبت می‌کنند و تقریبا همه آنها روی این موضوع «به خصوص» تاکید می‌کنند، آن‌قدر که بسیاری از مردم فراموش می‌کنند پوکی استخوان فقط بیماری خانم‌های یائسه نیست و می‌تواند هر کسی را در سنین بالا مبتلا کند.

دستورالعمل‌های جدیدی از سوی پزشکان آمریکایی ارایه شده است که توصیه می‌کند آقایان بالاتر از سن 70 سال هم باید برای تشخیص بیماری "پوکی استخوان" یا "استئوپروز"، آزمایش‌های منظم انجام دهند.

اسکن استخوان ( تصویر پایین) که تا کنون یک آزمایش رایج برای خانم‌ها و برای بررسی تراکم استخوانی‌شان بود، دیگر یک آزمایش زنانه نیست و طبق این دستورالعمل آقایان مسن هم باید طبق دستور پزشک و با یک برنامه منظم این آزمایش را انجام دهند.

دکتر جی مگزنیر، استاد ارتوپدی دانشگاه مریلند که سابقه تحقیقات زیادی در زمینه شکستگی استخوان لگن (یکی از عوارض شایع استئوپروز) دارد، در این موارد توضیح داد:

«یافته‌ها نشان می‌دهند، مردها نسبت به قبل بیشتر مستعد ابتلا به پوکی استخوان شده‌اند و اگرچه هنوز خانم‌ها در معرض خطر اصلی قرار دارند، اما آقایان هم یک‌چهارم مبتلایان به شکستگی لگن را تشکیل می‌دهند که رقم قابل‌ملاحظه‌ای است.»

دکتر مگزنیر معتقد است آزمایش و غربالگری آقایان می‌تواند نتایج مفیدی در زمینه پیشگیری از عوارض این بیماری داشته باشد.

هم ‌اکنون روش‌های جدیدی از آزمایش تراکم استخوان وجود دارند که با اضافه کردن بعضی از اطلاعات مربوط به بیمار به نتایج اسکن استخوانی و تعیین فاکتورهای خطر او (برای مثال سابقه شکستگی لگن یکی از والدین) می‌توان به‌ طور دقیق‌تری احتمال در معرض خطر بودن فرد را مشخص کرد.

نکته‌ای که از نظر این متخصصان ارتوپدی اهمیت آزمایش استئوپروز را نشان می‌دهد، این است که تقریبا نیمی از شکستگی‌های استخوانی در کسانی اتفاق می‌افتد که استخوان‌های نازک و شکننده‌ای دارند، اما این کاهش تراکم در حدی نیست که طبق معیارهای فعلی پوکی استخوان به حساب آید. این افراد به اصطلاح در منطقه خاکستری خطر قرار دارند که در واقع همان استئوپنی یا کاهش بافت استخوانی است.

سازمان بهداشت جهانی یک نرم‌افزار ویژه به نام فراکس FRAX را روی اینترنت در دسترس کاربران قرار داده است که بر اساس اطلاعات داده شده توسط کاربران می‌تواند احتمال شکستگی استخوان ناشی از پوکی استخوان را طی 10 سال آینده برای افراد بالاتر از 40 سال پیش‌بینی کند. این نرم‌افزار بیشتر برای افراد کشورهای توسعه‌یافته طراحی شده است که افزایش سن، پوکی استخوان را تبدیل به یک بیماری شایع در این کشورها کرده‌ است. در این نرم‌افزار اطلاعاتی از قبیل کشور محل زندگی، نژاد، رژیم غذایی ، میزان ورزش، میزان در معرض آفتاب بودن، مصرف ویتامین D و ... وجود دارد.

این نرم‌افزار توسط محققان دانشگاه شفیلد بریتانیا و با مطالعه روی 60 هزار نفر تهیه شده است. در واقع نتایج این تحقیقات باعث شد سازمان حمایت از بیماران مبتلا به پوکی استخوان، این دستورالعمل جدید را در کشور آمریکا ارایه کند و هم‌اکنون از این نرم‌افزار و اسکن استخوان برای تعیین روش درمان و میزان مصرف داروهای لازم برای درمان استئوپروز استفاده می‌شود.

از موارد مهم این دستورالعمل، به غیر از انجام اسکن استخوان برای آقایان مسن، این است که آقایان و خانم‌های بالای 50 سال که استخوان‌های ضعیف دارند، اما هنوز پوکی استخوان ندارند و طبق فراکس 20 درصد احتمال دارد که در 10 سال آینده دچار شکستگی جدی استخوان شوند، یا به احتمال سه درصد دچار شکستگی لگن می‌شوند، باید از هم‌اکنون تحت درمان قرار بگیرند.