عوامل خطر اصلی بیماری قلبی (2)

كلسترول خون بالا:

كلسترول خون بالا یك عامل خطر مهم دیگر در بیماری های قلبی است كه قابل تغییر نیز است. همه زنان بایستی سطح كلسترول خونشان را پایین نگه دارند تا احتمال بیماری یا حمله قلبی را كاهش دهند.

اگر شما قبلاً بیماری قلبی داشته اید ، باید با كاهش میزان كلسترول خون ، خطر حمله قلبی را كاهش دهید. زنانی كه دچار دیابت هستند، نیز در معرض خطر بالایی برای ابتلا به سكته قلبی هستند. اگر دیابت دارید، بایستی كلسترول و قند خون خود را كاهش دهید.

اگر چه كلسترول خون زنان غالباً پایین تر از مردان است، ولی در سنین 45 تا 55 سالگی سطح كلسترول خون زنان شروع به افزایش می كند و این افزایش در زنان بیشتر از مردان است. بعد از سن 55 سالگی تفاوت در میزان كلسترول در خانم ها و آقایان بیشتر می شود.

با اینكه خطر بیماری های قلبی در سنین بالا برای زنان كمتر از مردان می باشد، ولی بالا بودن سطح كلسترول خون زنان احتمال ابتلا به بیماری های قلبی را در آنان بیشتر می كند.

كلسترول خوب/ كلسترول بد!

بدن انسان به طور طبیعی به كلسترول نیاز دارد، ولی تمام كلسترولی مورد نیاز را خودش می سازد. با گذشت زمان كلسترول و چربی اضافی كه در خون گردش می كند، روی دیواره رگ هایی كه خون را برای قلب تامین می كنند، رسوب می كنند. این امر باعث می شود سرخرگ ها باریك تر شوند، در نتیجه خون كمتری به قلب برسد. خون موجود در سرخرگ ها، اكسیژن را به قلب می رساند و در اثر باریك شدن سرخرگ ها ، به مقدار كافی اكسیژن به قلب نمی رسد و ممكن است دچار درد قفسه سینه شوید. در اثر قطع جریان خون به قسمتی از قلب، سكته قلبی رخ می دهد.

كلسترول در قالب موادی بنام لیپو پروتئین در خون گردش می كند. قسمت اعظم كلسترول خون توسط لیپوپروتئینی به نام

"لیپوپروتئین با وزن كم یاLDL" حمل می شود. كلسترول بسته بندی شده درLDL، "كلسترول بد" نامیده می شود، زیرا مقدار زیاد LDL  در خون، باعث رسوب كلسترول در دیواره رگ ها و انسداد آنها می شود.

نوع دیگر كلسترول

"لیپوپروتئین با وزن زیاد یا HDL " نام دارد كه به عنوان "كلسترول خوب" شناخته می شود.HDL باعث برداشت كلسترول از خون می شود و از رسوب آن در سرخرگ ها جلوگیری می كند.

انجام آزمایشات

زنانی كه 20 سال سن یا بیشتر دارند، بایستی میزان كلسترول خونشان را اندازه گیری كنند. این آزمایشات شامل كلسترول سرم،HDL،LDL و تری گلیسیرید است.

برای انجام این آزمایش باید ناشتا باشید.

كلسترول كل خون مجموع مقادیر كلسترول درLDL وHDL می باشد. خوشبختانه در حال حاضر امكان اندازه گیری كلسترول و حتیLDL وHDL در اكثر نقاط ایران مهیا است.

در مقدار طبیعی باید سطحLDL خون كمتر از 100 میلی گرم در سی لیتر باشد. ولی اگر كلسترول خون شما كمی بالاتر از این باشد، هم قابل قبول است. سطوحLDL به چهار گروه تقسیم می شود. هر چه مقدارLDL بالاتر باشد، خطر بیماری قلبی بیشتر می شود. اطلاع از مقدارLDL خون مهم است، زیرا نوع درمانی را كه نیاز دارید تعیین می كند.

سطوح كلسترول خون و خطر بیماری های قلبی

مقدار كلسترول كل (میلی گرم در دسی لیتر )	گروه
كمتر از 200	طبیعی
200- 239	در مرز خطر
240 و بیشتر	بالا

مقدار LDL ( میلی گرم در دسی لیتر )	گروه
كمتر از 100	طبیعی
100- 129	حد بالای طبیعی
130- 159	در مرز خطر
160- 189	بالا
190	خیلی بالا

سطوح كلسترولHLD

اگر مقدارHDL كمتر از 40 میلی گرم در دسی لیتر باشد یك عامل خطر بزرگ برای بیماری های قلبی است، ولی اگر بالاتر از 60 میلی گرم در دسی لیتر یا بیشتر باشد می تواند مانع از سكته های قلبی شود.

تری گلیسیرید چیست؟

تری گلیسیرید نوع دیگری چربی است كه در خون و غذا وجود دارد. تری گلیسیرید در كبد تولید می شود. وقتی الكل مصرف می كنید یا مقدار زیادی كالری دریافت می كنید، كبد شما تری گلیسیرید بیشتری تولید می كند.

تحقیقات اخیر نشان داده است كه سطح تری گلیسیرید در حد مرزی بالا (190- 150میلی گرم در دسی لیتر) یا بالا (200 میلی گرم در دسی لیتر یا بیشتر) خطر بیماری قلبی را افزایش می دهد. برای كاهش سطح تری گلیسیرید خون، پزشكان رژیم غذایی با چربی اشباع كم و كم كلسترول و محدود در كربوهیدرات را توصیه می كنند. همچنین باید وزن خود را كنترل كنید. تحرك بدنی و فعالیت بیشتری داشته باشید و از مصرف الكل و سیگار اجتناب كنید. البته بعضی اوقات هم نیاز به مصرف دارو است.

خطر بیماری قلبی وLDL شما

بطور كلی هر چه مقدارLDLو عوامل خطر در شما بیشتر باشد ، احتمال ابتلا به بیماری قلبی یا بروز سكته قلبی در شما بیشتر می شود. كسانی كه بیشتر در معرض خطر بیماری قلبی قرار هستند، بایستی مقدارLDL خود را كم تر از سایر افراد نگه دارند.

حال برای شما بیان می كنیم كه چگونه مقدار"LDL" طبیعی خود را تعیین كنید.

گام اول:

تعداد عوامل خطر خود را بشمارید. عوامل خطر بیماری قلبی كه بر روی مقدار طبیعیLDL شما اثر می گذارند، شامل موارد زیر است. بررسی كنید كه شما چند تا از این عوامل خطر را دارید.(اگر چه اضافه وزن و نداشتن تحرك بدنی در بین این موارد آورده نشده است. اینها شرایطی هستند كه خطر شما را برای بیماری قلبی بالا می برند و نیاز به اصلاح دارند.)

عوامل خطر :

- مصرف سیگار

- فشار خون بالا (اگر فشار شما بالاتر از 9/14 باشد یا برای فشار خونتان دارو مصرف می كنید.)

-HDL;l (كمتر از 40میلی گرم در دسی لیتر)

- سابقه خانوادگی بیماری قلبی ( در صورت ابتلای پدر یا برادرتان به بیماری قلبی قبل از 55 سالگی و مادر یا خواهرتان قبل از 65 سالگی )

- سن بیشتر از 55 سال

گام دوم:

نمره خطر خود را محاسبه كنید.

اگر شما دو یا چند عامل خطر بالا را دارید، بایستی نمره خطر خود را محاسبه كنید. این نمره احتمال سكته قلبی شما را در ده سال آینده نشان می دهد.

گام سوم:

میزان خطر خود را پیدا كنید.

برای بر آورد میزان خطر خود از جدول زیر استفاده كنید.

میزان خطر	عوامل خطر	ردیف
بسیار پر خطر	بیماری های قلبی، دیابت یا نمره خطر بیشتر از20درصد*	1
پر خطر	دو عامل خطر یا بیشتر و یك نمره خطر 20- 10%	2
خطر متوسط	دو عامل خطر یا بیشتر و یك نمره خطر كمتر از 10%	3
نسبتا كم خطر	یك عامل خطر یا هیچی	4

* قرار گرفتن در این گروه به این معنی است كه بیش از 20نفر از بین 100 نفر در این گروه در 10 سال آینده خطر حمله قلبی خواهند داشت.

سندروم متابولیك

بعضی زنان تعدادی از عوامل خطر را دارند كه در مجموع "سندروم متابولیك" نامیده می شوند. سندروم متابولیك اغلب با اضافه وزن، چاقی و نداشتن تحرك بدنی مرتبط است. این عوامل خطر بدون توجه به سطح كلسترولLDL، خطر بیماری قلبی را در شما افزایش می دهد.

اگر زنان 3 یا بیش از 3 شرط از شرایط زیر را داشته باشند، دچار سندروم متابلیك هستند:

- اندازه دور كمر بیشتر از 5/87 سانتی متر

- تری گلیسیرید 150 یا بیشتر

- سطحHDL كمتر از 50

- فشار خون 85/130 میلی متر جیوه یا بیشتر ( در هر بار سنجش )

- قند خون 110 یا بیشتر

اگر شما سندروم متابولیك دارید، بایستی نمره خطر و گروه خطر خود را مطابق با آنچه در بالا ذكر شد محاسبه كنید.

اما از آنجایی كه داشتن سندروم متابولیك به تعداد عوامل خطر می افزاید، بایستی تلاش زیادی كنید تا به مقدار طبیعیLDL خود دست پیدا كنید و مقدار آن را حفظ كنید. درعین حال بر وزن خود را كنترل كنید و تحرك بدنی خود را افزایش دهید تا عوامل خطر سندروم متابولیك را كاهش دهید.

LDL مطلوب شما

هدف اصلی از كاهش كلسترول این است كه مقدارLDL را كم كنید و  خطر بیماری یا حمله قلبی را كاهش دهید. هر چقدر در معرض خطر بیشتری باشید، بایدLDL شما كمتر باشد. مثلاً مطابق با جدول زیر می توان گفت ، اگر در گروه بسیار پر خطر ابتلا به بیماری قلبی قرار دارید، بایدLDL شما كمتر از 100 باشد و اگر در گروه پر خطر ابتلا به بیماری قلبی قرار دارید، بایدLDL شما كمتر از 130 باشد؛ یعنی اینكه مقدارLDL در گروه بسیار پر خطر باید كمتر از گروه پر خطر باشد.

LDL ایده آل شما	گروه خطر	ردیف
كمتر از 100میلی گرم در دسی لیتر	بسیار پر خطر	1
كمتر از 130 میلی گرم در دسی لیتر	پر خطر	2
كمتر از 130 میلی گرم در دسی لیتر	خطر متوسط	3
كمتر از 160 میلی گرم در دسی لیتر	نسبتا كم خطر	4

چگونهLDL خود را كاهش دهید؟

دو روش اصلی برای كاهش كلسترولLDL شما وجود دارد:

الف ) تغییر در شیوه زندگی .

ب ) مصرف دارو همراه با تغییر در شیوه زندگی.

بسته به گروه خطری كه در آن قرار دارید، می توانید هر یك از این روش ها را انتخاب كنید.

تغییر در شیوه زندگی

یك روش درمانی مهم" تدشیز " نام دارد. تدشیز مخفف "تغییرات درمانی در شیوه زندگی" است. تدشیز شامل یك رژیم غذایی برای كاهش كلسترول و وزن اضافی بدن و افزایش فعالیت بدنی منظم است. هر فردی كه بایدLDL خود را كاهش دهد، می تواند از این برنامه استفاده كند. كاهش وزن و فعالیت بدنی منظم، درافرادی كه سندروم متابولیك دارند بسیار مهم است.