آموزش کوهنوردی (7)
راه رفتن با کرامپن کلنگ
راه رفتن روی برف یخ زده و یخ احتیاج به تکنیک مخصوصی دارد و باید شخص بتواند در هر لحظه تعادل خود را حفظ کند. فراموش نکنید که تمرین سنگ نوردی برای این کار کافی نیست و باید تمرین مخصوص به خود این کار را داشت.
بهتر است کرامپنهای دوازده دندانه ای به کار برد و کرامپن باید درست به اندازه کفش باشد، در این میان باید طوری اندازه باشد که بدون بستن بند آن اگر آن را با کفش از زمین بلند کنند، نیفتد. بند کرامپن باید سفت بسته شده باشد. کلنگ یخ نوردی مکمل خوبی برای کرامپن در عبور از روی یخ است.
اگر کرامپن درست به کار برده شود یعنی اگر دندانه های آن عمودی به کار برده شود، زحمت راه رفتن را خیلی خواهد کاست. در اینجا روش صحیح راه رفتن باعث می شود که عضلات ساق پا بیش از حد لازم خسته نشود. قدم ها باید فاصله ای از هم در حدود راه رفتن معمولی داشته باشند، تا در حین راه رفتن حلقه های کرامپن به هم برخورد نکنند. اگر شیب سطح از 20 درجه به بالا و برف محکم باشد، بستن کرامپن خوب است. در جاهای مسطح با یخ شیشه ای بستن کرامپن لازم می شود. در جاهای شیب دار باید طوری راه رفت که دندانه های عمودی کرامپن همه در یخ فرو روند.
در جاهای شیب دار باید پا را بلند کرد از بالا به پایین گذاشت نه این که نوک کفش را به زمین متمایل کرد و پا را روی زمین کشید. در موقع عبور مایل از جاهای شیب دار باید کمی قوز پا را به طرف سربالایی کج کرد تا دندانه های عمودی کرامپن در یخ فرو رود.
در صعود سطح شیبدار سفت چه در خط مستقیم عمودی و چه سینه به سینه و متمایل باید اول دندانه های جلو را در یخ گیر داد زیرا در سربالایی دندانه های جلو کرامپن بهتر به یخ گیر می کنند و این خود کمکی است. باید صورت را به طرف سربالایی کرد و بالا رفت. هر چه شیب سطح بیشتر باشد باید قدمها را کوتاه تر گرفت. این روش برای عضلات ساق پا خیلی خسته کننده است اما در مورد کرامپنهای بدون لولای میانی (خم نشو) کمتر خسته کننده می باشد.
دندانه های کرامپن بهتر است بیشتر به سطح پایین فشار بیاورند تا به جلو کوبیده شوند چون در این صورت کرامپنهای بدون لولای میانی برتری دارند. یخ های شیبها غالباً با پوششی از برف یا برف یخ زده پوشیده شده اند. اگر پوشش برفی این سطح آب شود و برفی روی آن نباشد، پوشش زیرین را یخ بلوری می نامند. سطح بالای یخ با پوشش زیرین آن از لحاظ نوع یخ کاملاً متفاوت است چون پوشش زیرین بسیار فشرده و محکم است، در صورتی که پوشش بالایی معمولاً نرم است و ممکن است این نرمی در بند شدن دندانه های کرامپن درد سر ایجاد کند.
در صورت لزوم و در جاهای مشکل باید این طبقه را برای جا پا با کلنگ تراشید. در موقع صعود در سطح شیبدار با یخ سفت باید پاشنه ها را پایین نگه داشت، این روش کمک می کند که عضلات ساق پا زیاد خسته نشوند و علاوه بر این دندانه های دیگر را طوری قرار می دهد که فوراً در یخ سفت فرو رود. (زانوها در این روش تقریباً کشیده اند)
در صعود پیوسته در سطح شیبدار یخ زده، معمولاً عمودی بالا نمی روند بلکه بیشتر متمایل عبور می نمایند. بهتر است همیشه کرامپنها را به موقع به پا بست، حتی کمی زودتر تا کمی دیرتر. در هر یخ نوردی باید آنها را همراه داشت و در سنگ و یخ نوردی باید از آنها استفاده کرد. گاه اتفاق می افتد که برف نرم به ته کفش کوهنوردی می چسبد و دندانه های کرامپن را پر می کند، در این صورت باید مرتب برفهای چسبیده شده را کند و گرنه کرامپن بی اثر خواهد شد.
بهتر است در این مورد تکه ای پارچه نایلونی مثلاً از جنس کیسه بیواک واگر نبود تکه ای کیسه نایلنی ضخیم از پایین روی دندانه های کرامپن انداخت و پس از فشار دادن آنها که از آن عبور کنند، آنرا با نخ محکم بست. این عمل مانع جمع شدن برف به ته کفش می شود و دندانه های کرامپن آزاد می شوند.
پیش از این که شخص در ارتفاعات بالا و ناحیه یخ برود و با یخ و دیواره های یخی درگیر شود، بهتر است در ارتفاعات پایین بدون کرامپن چندین تمرین آسان را عمل کند: در جای شیب دار کوتاه ولی با یخ سفت چند دفعه با صورت به طرف شیب پایین برود و بعد صورت را به طرف شیب کند و با کلنگ پله هایی بکند یا بدون پله بالا برود.
در این میان جالب، راه رفتن با کرامپن است به نحوی که شخص تا سرحد لیز خوردن و افتادن آن را تمرین کند، تعجب آور است که در چنین حالی و با چنین شیبی باز وزن بدن قابل کنترل کردن است.
این آزمایشها و حتی سقوط ها و ترمزها در سطح پرشیب پوشیده از برف و یخ که در پایین به سطحی مسطح ختم می شود، برای کسب تجربه بسیار مفید است چون اینها را نمی توان به وسیله تئوری آموخت. از کلنگ یخ می توان در سطح های شیب دار برای تعادل بالا تنه به خوبی استفاده کرد.
با توجه به نوع برف ، یخ و زاویه سطح باید دسته یا نوک یا لبه کلنگ را به کار برد. دسته کلنگ را برای برف تازه یا برف یخ زده به کارمی برند، لبه کلنگ را برای برف یخ زده متوسط در نظر می گیرند زیرا لبه کلنگ دارای سطح اتکای زیادی است و می توان با آن پله هم کند و نوک تیز کلنگ برای یخ سفت به کار می رود.
در عبور افقی یا متمایل سطح شیب دار چه در بالا و چه به طرف پایین، می توان از کلنگ به صورت زیر استفاده کرد، سر کلنگ را در دست راست می گیرند و آن را افقی کمی متمایل به پایین در برف فرو می کنند و با دست چپ دسته آن نزدیک به فرو رفتگی در برف را می گیرند و روی آن تکیه می نمایند.
در این روش باید ابتدا نوک تیز دسته کلنگ در یخ یا برف خود فرو رود بعد می توان روی آن تکیه کرد. جای کلنگ موقعی تغییر داده می شود، که هر دو پا جای خود را محکم کرده باشند. باید لبه تیز کلنگ به طرف بدن نباشد و عمودی بر راستای حرکت به طرف بالا یا پایین باشد، تا لباس را پاره نکند. این روش در سطحهای متمایل تا زاویه 40 درجه اجرا می شود و در مورد استثنایی تا 45 درجه.
منبع: کتاب آموزش کوه پیمایی و کوهنوردی از مقدماتی تا پیشرفته
تنظیم و تدوین: ایمان پناهی
