حتی وسایلی که بوی سیگار می دهند، خطر دارند
دود دست سوم سیگار
تا کنون در مورد تاثیرات منفی دود سیگار روی اطرافیان فرد سیگاری بسیار گفته و شنیدهایم و اکثریت افراد از مشکلات بهداشتی ناشی از سیگار غیر مستقیم یا به اصطلاح دود دست دوم به خوبی باخبرند اما هم اکنون پژوهشگران نگرانی خود را در باره پدیدهای اعلام کردهاند که اصطلاحا به آن دود دست سوم سیگار میگویند و بسیاری از مردم از این قضیه بیاطلاعاند که حتی سیگار کشیدن، دور از اطرافیان میتواند برای آنان (اطرافیان) بسیار خطرناک باشد.
در حالی که دود دست سوم نیز مانند دود مستقیم سیگار خطرناک است، ولی اطلاعات اندک مردم از آن باعث آسیبرسانی ناخواسته به دیگر افراد به خصوص کودکان میگردد.
به همین بهانه با دکتر آرش نیکخلق درباره این پژوهش جدید در حوزه دخانیات گفتگو کردیم.
دود دست سوم سیگار که این روزها در محافل علمی از آن صحبت می شود، چیست و چرا به این نام بیان میشود؟
به تازگی مشخص شده که سموم ناشی از سوخت انواع دخانیات که حتی به صورت دود در هوا رویت نمیشوند، بیش از آنچه انتظار میرفت خطرناک و آسیبرسان هستند و ما نیاز به واژهای داریم که سموم دخانی را که به رویت نمیرسند نامگذاری کنیم.
این سموم از طریق لباس، پوست، مو و وسایل اطراف فرد سیگاری به دیگران منتقل میگردد و تا ماهها قابل تاثیرگذاری است.
به این ترتیب بوی باقی مانده از سیگاری که مدتها قبل در محلی کشیده شده، هشداری است برای مغز تا هرچه سریعتر به فرد اطلاع دهد، از محل دور شود.
آیا در دنیا در زمینه دود دست سوم سیگار تحقیقات قابل قبولی انجام شده است؟
با توجه به جدید بودن موضوع، هنوز تحقیقات جامعی در این زمینه انجام نگرفته است، ولی چند تحقیق که مستندتر به نظر میرسند، عبارتند از: تحقیقی که در دانشگاه ساندیگو انجام شد و نشان داد حدود 90 درصد نیکوتین تنباکوی دود شده به دیوار، سطوح، وسایل نرم درون خانه مانند فرش، بالش و مبلمان و نیز لباس ، مو و پوست افراد میچسبد.
همچنین در یک بررسی، مقدار کوتینین (یک متابولیت فعال نیکوتین) موجود در ادرار و موی اطفالی که والدین سیگاری دارند، ولی در بیرون یا دور از کودکان خود سیگار میکشند را اندازهگیری کردند و معلوم شد مقدار آن حدود 7 برابر کودکان با والدین غیر سیگاری است.
این دود دست سوم در چه قسمتهایی بیشتر وجود دارد؟
این در واقع دود نیست، بلکه ریز ذرات سمی میباشد که به واسطه مصرف دخانیات، در محیط پخش میگردد و برای مدتها باقی می ماند و عوارض خود را به جا میگذارد.
استفاده کننده از مواد دخانی مانند یک کاربر سلاح شیمیایی است که علاوه بر تاثیرات مخرب آنی، در طی گذشت زمان نیز عوارض مخربی را از خود به جا میگذارد. بهطوری که با بررسی اتاق خواب اطفال و اتاق نشیمن خانه فرد سیگاری و تجزیه گرد و غبار ، مو و ادرار اطفال، ترکیبات مرتبط با دود سیگار و دیگر انواع دخانیات یافت شده است.
به طور کلی این ذرات سمی در گرد و خاک خانه، فرش و موکت، سقف و دیوار و وسایل تزیینی خانه، پرده و مبلمان، پنجره و صندلی ماشین، پوست ، مو و لباس افراد یافت شده است.
چه سمومی به وسیله سیگار در محیط باقی میمانند؟
به طور کلی، تمامی سموم ناشی از استعمال سیگار میتوانند در محیط باقی بمانند، ولی آنچه مشخص شده شامل ترکیبات کروم، کادمیوم، سیانید هیدروژن، بوتان، تولوئن، آرسنیک، مونو اکسید کربن، سرب و پولونیوم 210 میباشد.
بعضی از این سموم بسیار کشنده و حتی برای قتل و کشتار به کار می روند، مثلا گاز سیانید هیدرژون در کشتارهای دسته جمعی و پولونیوم به عنوان یک ماده رادیواکتیو بسیار قوی و خطرناک توسط بعضی از سازمانهای جاسوسی برای از بین بردن قربانیان خود استفاده شده است.
در ضمن 11 ترکیب سرطانزای دیگر نیز در مواد دست سوم دخانیات کشف شده است.
آیا واقعا دود دست سوم تا این حد موثر و سمی است؟
بله. این یک واقعیت است و پژوهشها ثابت کرده که حتی مقدار کم ذرات دخانیات میتواند با ایجاد مسمومیت در سیستم عصبی کودکان، مشکلات شناختی در آنها ایجاد نماید.
چرا کودکان بیشترین تاثیر منفی را از این پدیده متحمل میشوند؟
کودکان زمان بیشتری را در منزل سپری میکنند. همچنین افراد سیگاری تماس بیشتری با کودکان دارند، از جمله در آغوش کشیدن و بوسیدن کودک توسط فرد بزرگسال سیگاری که حامل ذرات مضر دود دست سوم در مو، پوست و لباس خود است.
کودکان با خصوصیت منحصر به فرد خود، از جمله سینه خیز و چهار دست و پا رفتن بیشتر خود را در معرض سموم پخش شده در سطوح قرار میدهند و اگر تنفس سریعتر کودکان و به دهان بردن وسایل اطراف و دست آلوده خود را به این قضیه اضافه کنیم، مطمئنا به پاسخ خود خواهید رسید.
آیا فقط کودکان از این پدیده آسیب میبینند؟
مطمئنا همه افراد از تاثیر این سموم بیبهره نیستند! ولی افراد خاص مانند خانمهای باردار و بیماران قلبی و ریوی نیز مانند کودکان و نوزادان بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرند.
بنابراین پاسخ شما به افراد سیگاری که می گویند ما در کنار کودکان و افراد حساس، سیگار نمیکشیم تا به آنها آسیبی نرسد، چیست؟
بدون شک حتی اگر شما در اطراف کودکتان سیگار نکشید، سموم ناشی از دود سیگار شما میتواند در مو، لباس، پوست و دیگر قسمتهای منزل باقی بماند و به آسانی به کودکان و نوزادان و دیگر افراد حساس مانند خانمهای باردار و سالمندان و بیماران قلبی و ریوی آسیب جدی وارد کند.
این موضوع را جدی بگیرید و به آن اهمیت دهید. یادتان باشد حتی مصرف سیگار در کنار هواکش و پنجره اتاق هم آنجا را به مکان پخش دایمی سموم تبدیل میکند و باعث میگردد حتی در زمانی که شما در منزل نیستید نیز اطرافیان از مضرات سیگار کشیدن شما در امان نباشند.
*مطالب مرتبط:
43 درصد کودکان ایرانی در معرض دود سیگارند
تصاویر هشدار دهنده روی پاکت سیگار
پیام مشمئزكننده برای سیگاری ها
سیگار قند خون را افزایش می دهد
تاثیر سیگار بر ریه ها و سایر اندام های بدن
تاثیر سیگار بر دستگاه قلب و عروق
تغذیه در افراد سیگاری، چگونه باید باشد؟