تشنج در اثر تابش نور
صرع حساس به نور
گاهی اوقات تشنج بیمار مبتلا به صرع، با نور چشمک زن یا نور تابشی آغاز می شود. به این وضعیت کم و بیش نادر، "صرع حساس به نور" گفته می شود.
چه تعدادی از مصروعان به نور حساس هستند؟
تقریباً در جامعه از هر 200 نفر، یک نفر مبتلا به صرع است و درصد کمی از این افراد تحت تاثیر نور چشمک زن دچار تشنج می شوند.
چنین حساسیت هایی در کودکان و نوجوانان شایع تر است و با افزایش سن، شیوع آن نیز کم می شود، طوری که از حدود سنین 25 تا 30 سالگی به ندرت دیده می شود.
چگونه می توان حساسیت به نور را تشخیص داد؟
با گرفتن نوار مغزی از بیمار هنگام تحریک او با نور(مانند نور چشمک زن) می توان این مشکل را تشخیص داد.
در بیماران صرعی حساس به نور، چه عواملی ممکن است آغازگر تشنج باشد؟
موارد زیر ممکن است سبب شروع حمله تشنجی در فرد حساس به نور شود:
1) دیدن صفحه تلویزیون، بازی ویدیویی و برنامه های گرافیکی کامپیوتری
2) دیدن تلویزیون پُر برفک یا دیگر منبع نوری که با فرکانس کمی چشمک بزند.
3) دیدن درخشش پرتوهای نور که از لا به لای درختان می گذرد.
4) نگاه کردن به مناظر بیرون ماشین یا قطار در حال حرکت
5) دیدن نور منعکس شده از سطح آب
6) نور چشمک زن مصنوعی
7) نگاه کردن به پله برقی در حال حرکت
8) رنگ نور
9) باز یا بسته بودن چشم بیمار
10) گاهی اوقات نیز شخص به شکل ها یا الگوهای منظم هندسی مثلا شکل راه راه یا چهارخانه حساسیت پیدا می کند.
چه فرکانسی از نور چشمک زن، بیشتر باعث تشنج می شود؟
این فرکانس نور چشمک زن از شخصی به شخص دیگر متفاوت است و عموما بین 5 تا 30 فلاش در ثانیه است(5 تا 30 هرتز) . با این حال بعضی افراد به فرکانس های بالاتر حساسند. در فرکانس‌های زیر 5 هرتز، حساسیت رایج نیست.
آیا بازی های کامپیوتری می تواند باعث ایجاد مشکلاتی در بیمار شود؟
در افرادی که سابقه صرع ندارند، بازی های کامپیوتری خیلی به ندرت باعث آغاز تشنج صرعی می شوند.
افرادی که برای اولین بار، هنگام بازی با کامپیوتر دچار تشنج می شوند، دارای زمینه بروز تشنج هایی هستند که با نور چشمک زن آغاز می شوند و بیشتر آنان مبتلا به صرع حساس به نور می باشند.
نکته مهم این است که شخص نباید از اینکه فقط گاهی اوقات و بدون هیچ گونه پیوستگی در حملات، مثلا فقط در حین بازی های کامپیوتری یا تماشای تلویزیون دچار تشنج می شود، خوشحال باشد.
برای تعیین علت اصلی تشنج، بررسی دقیق تری لازم است تا توصیه پزشکی مناسبی ارائه شود.
آیا فرد مبتلا به صرع می تواند به جشن تولد یا مهمانی هایی برود که در آنها از نورهای رنگی چشمک زن استفاده می شود؟
معمولاً نورهای رنگی اگر به سرعت خاموش و روشن نشوند، مشکلی ایجاد نمی کنند.
با این حال نورهای چشمک زن می توانند آغازگر تشنج باشند، به ویژه اگر نور محیط کم باشد.
علاوه بر این عوامل محیطی دیگر مانند فشار، هیجان، خستگی و ... در بروز تشنج موثرند.
لذا باید گفت اگر شخص به نور چشمک زن حساسیت دارد، بهتر است از این نورها دوری کند.
توصیه‌های کمکی به افراد صرعی حساس به نور
1) توصیه‌های شخصی را از پزشک متخصص خودتان بگیرید، چون خطرات مربوط به تشنج، از شخصی به شخص دیگر متفاوت است.
2) هر گاه به طور ناگهانی یا پیش بینی نشده در معرض منبع نور قرار گرفتید، می توانید با پوشاندن یا بستن یک چشم، تأثیرات نور چشمک زن یا تابشی را کم کنید.
3) برای تغییر دادن کانال تلویزیون از دستگاه کنترل از راه دور استفاده کنید تا به صفحه تلویزیون خیلی نزدیک نشوید.
4) از دیدن کانال‌هایی که خوب تنظیم نشده اند، تلویزیون های پربرفک یا با کیفیت نامناسب پرهیز کنید.
5) از تلویزیونی با فرکانس بالا(100 هرتز) و وضوح بهتر یا با صفحه کوچک تر استفاده کنید.
6) برای جلوگیری از تابش شدید نور خورشید از عینک آفتابی استفاده کنید.
7) از سرگرمی هایی که نیاز به نزدیکی با صفحات الکترونیکی (مثل تلویزیون و کامپیوتر) دارند پرهیز کنید. به ویژه اگر آن ها بزرگ یا مستلزم استفاده از صفحات تلویزیونی استاندارد، مثلاً بازی‌های کامپیوتری هستند.
8) اغلب، تشنج ها با دیدن فیلم بر روی پرده سینما و یا دستگاه نمایش دستی، پیش نمی آیند.
9) خستگی مفرط اغلب خطر تشنج های حساس به نور را افزایش می دهد.
10) هنگام تماشای تلویزیون، برای کاهش تحریک چشم توسط نور، استفاده از لامپ روشنایی در اتاق توصیه می شود. این لامپ، باید سقفی و در پشت شخص تماشا کننده باشد.
11) بهتر است زاویه تماشای تلویزیون حدود 45 درجه باشد.
12) اگر مجبور به استفاده از کامپیوتر برای مدت طولانی هستید، به طور متناوب در بین کار استراحت کنید.
دکتر آسا یوسفی
عضو انجمن صرع ایران
*مطالب مرتبط:
