تبیان، دستیار زندگی
هر کسی حتما در دوره ای از عمرش برای یک بار هم که شده، لای لغتنامه را باز کرده، احتمالا اولین برخورد نسل ما با لغتنامه همان کلمات و ترکیبات تازه کتاب فارسی دبستان است اما پیدا کردن و فهمیدن یک لغت در یک فرهنگ لغت «درست و درمان»، یک خرده با کتاب فارسی ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

متکاهای خواندنی

10 دستور بدیهی برای استفاده درست از لغتنامه

هر کسی حتما در دوره ای از عمرش برای یک بار هم که شده، لای لغتنامه را باز کرده، احتمالا اولین برخورد نسل ما با لغتنامه همان کلمات و ترکیبات تازه کتاب فارسی دبستان است اما پیدا کردن و فهمیدن یک لغت در یک فرهنگ لغت «درست و درمان»، یک خرده با کتاب فارسی فرق هایی دارد، باور کنید.

کتاب

1- قبل از هر چیزی باید خودتان قبول زحمت کرده و آشنایی مختصری با آن زبان که می خواهید لغتنامه اش را دست بگیرد داشته باشید وگرنه اگر خودتان am و is و are را بلد نباشید، لغتنامه بدبخت چطوری باید معنی جمله را حالی تان بکند؟ اصولاً لغتنامه را برای این، آن قدر گنده و حجیم می سازند که بازار کلاس های آموزش زبان کساد نشود و لت چند لغت که پیدا کردند، خود به خود خسته شوند.

2- اگر دنبال لغت هر زبانی می گردید، بهتر است از لغتنامه هان زبان استفاده کنید. برای یک لغت ژاپنی مسلما لغتنامه ژاپنی به ژاپنی تعریف بهتر و معانی بیشتری ذکر کرده تا یک لغتنامه ژاپنی به فارسی. حالا ژاپنی نه، شما بگو انگلیسی یا فرانسوی یا هر زبان دیگری که دوست دارید؛ مهم ژستی است که آدم موقع استفاده از یک لغتنامه خارجکی به خارجی می تواند بگیرد.

3- درست است که (معمولاً) مدخل های یک لغتنامه را براساس حروف الفبا مرتب کرده اند (این قاعده برای لغتنامه های عربی صدق نمی کند اما عربی بازها هم اگر ادامه پاراگراف را بخوانند، ضرر ندارد) اما این ترتیب الفبایی براساس شکل اصلی کلمات است. شما اگر دنبال معنی لغت و به خصوص فعل خاصی می گردید، باید ریشه آن فعل را در ترتیب الفبایی پیدا کنید؛ مثلاً برای sold باید زحمت کشیده و به لغت sale مراجعه بفرمایید (در لغتنامه های عربی که ماجرا از این هم جدی تر است و برای پیدا کردن هر لغتی باید به ترتیب الفبای ریشه حرفی آن مراجعه کرد و مثلاً «استقبال» را در «قبل» باید پیدا کرد).

4- اگر هنوز هم لغتی را که می خواهید، پیدا نمی کنید، شاید املای آن لغت را دارید غلط می نویسید. بیخود آن لغتنامه را به دیوار نکوبید؛ ببینید کدام «ح» یا «ق» را دارید اشتباه می کنید یا کجا a و e را جا انداخته اید.

5- حالا رسیدیم به وقتی که لغت مورد نظر را پیدا کردید. در اینجا شما باید ابتدا شکر خدا را به جا آورده، سپس کمی هم به خودتان بقبولانید که مولف [ان] بدبخت، این علائم اختصاری را بیخودی جلوی هر لغتی ننوشته اند. صفحه های اول لغتنامه تان را بیاورید و ببینید هر کدام از این علائم چه معنایی دارند یک وقت به دردتان می خورندها.

6- همسایه ها و لغات بالا و پایین مدخل مورد نظر را هم مورد دلجویی و تفقد قرار بدهید. معمولا دیدن مشتقات و ترکیبات یک کلمه به درک بهتر معنی و کاربرد آن کلمه کمک زیادی می کند و این طوری میزان فسفر مصرفی هم پایین می آید.

7- درست است که شما روی گنج ننشته اید و وقتی بالای یک لغتنامه این هوا پول داده اید، انتظار ترجمه بی عیب و نقص هر متنی را از آن کتاب نجیب حجیم دارید اما متاسفانه خودتان هم باید زحمت بکشید و کمی فسفر بسوزانید و معانی متعدد یک کلمه را ملاحظه کنید، بعد با توجه به حال و هوای متن و انتظار شخصی خودتان، گزینه درست را حدس بزنید.

8- شما چرا این قدر پولکی هستید؟ چرا بابت چند ده هزار تومان پول خرید یک لغتنامه، توقع دارید لغتنامه تان کار اینترنت ADSL و دایرة المعارف سخنگو را به طور همزمان انجام بدهد؟ به خدا یک لغتنامه خوب حداکثر چیزهایی که باید داشته باشد، اینهاست: تلفظ صحیح یک لغت، ذکر معانی مختلف و تعیین نوع دستوری همان لغت و چند نمونه کاربرد آن در جمله.

9- این هم یک تاکید دیگر برای از بین بردن هر گونه سوء تفاهم: برای لغات و اصطلاحات تخصصی باید به لغتنامه های تخصصی مراجعه کرد. نمی شود که یک لغتنامه عمومی بخرید و توقع داشته باشید که هم خودتان که دانشجوی پزشکی هستید کارتان راه بیفتد و هم خانم که مهندسی کشاورزی می خوانند. حالا خودتان به کنار، از عاقبت گذشتگان عبرت بگیرید و تا دیر نشده بروید لغتنامه خانم را تهیه کنید.

10- زبان چیز متغیری است؛ گاهی با پاچه سرو می شود، گاهی با بناگوش، یک روز یک ترکیب توی زبان ملت است، یک روز یک چیز دیگر. امروز یک جوک کاربرد دارد، فردا sms جدید. «یوزارسیف» تا دیروز یک معنی داشته، امروز معانی متعدد. لغتنامه هم چون درباره زبان است، همچنین چیزی است؛ متغیر و مدام در حال تغییر. همیشه باید از فرهنگ لغت جدید استفاده کرد. همین لغت dictionary تا سال 1828 در لغتنامه های انگلیسی نبوده است. دیگر چه توقعی از بقیه لغات دارید؟


همشهری جوان