چه وقت دست از طعام بکشیم؟

و ارفع یدیک من الطعام و انت تشتهیه

دست از طعام بردار در حالیکه هنوز اشتهایت باقی است.

در زیانهای پر کردن شکم و فواید کم خوردن هر کس کمابیش مطالبی را خوانده و شنیده و تجربه کرده است. در کتاب "طب الرضا" نیز به برخی از آنها برخورد می کنید ولی آنچه مورد اهمیت و قابل بحث است و در غیر این کتاب کمتر به آن دست می یابید موضوع تفاوتی است که از نظر اشتها میان ما و حیوانات وجود دارد.

باید توجه داشت حیوانات بیش از آنچه مصلحتشان هست میل و اشتها پیدا نمی کنند. حکمت کردگار به حیوانات عقل نداده تا صلاح و فساد خویش را تشخیص دهند ولی میل آنها را در حد لزوم محدود کرده است، ساختمان جهاز هاضمهء آنها با ما فرق دارد.

غذایی که ما می خوریم حتما باید وارد معده ما بشود تا بواسطه ترشح غدد هضم و جذب بدن گردد ولی اغلب حیوانات خصوص چهارپایان یک قسمت عمل هضم در مری و قسمت دیگر در روده های آنها انجام می گیرد گرچه در مری انسان نیز این خاصیت بطور مختصری یافت می شود اما چون روده های انسان بهیچ وجه ترشح اسیدی ندارند و همه اعمال هضم در خود معده باید صورت بگیرد لذا شرط تمامیت عمل هضم که مدخلیت تام در سلامتی ما دارد آن است که سر معده کمی خالی باشد تا معده بآسانی بتواند روی غذا فعالیت کند، معده ما مَشکی می ماند که دوغ در آن ریخته و بزنند تا کره اش جدا شود و معلومست مَشکی که پر باشد این کار از او ساخته نیست چنانچه اصرار داشته باشند با خطر ترکیدن دست بگریبان است.

آشامیدنیها

ولیکن شرابک علی اثر طعامک من الشراب الصافی العتیق مما یحل شربه وانا واصفه.

باید شربتی را که می نوشی پس از طعام و در پی آن باشد، از شراب کهنه ای که نوشیدنش حلال باشد که آنرا برایتان توصیف می کنیم.

مقصود از شراب در این عبارت آب خالص نیست بلکه یک نوع شربت شیرینی است حلال که جانشین خمر و شراب حرام می گردد. زیرا علاوه بر آنکه شرح این شربت خواهد آمد نوشیدن آب خالص در پی غذا زیانش بیشتر از نفعش است خصوص اگر غذای چرب خورده شده باشد که با تأکید کراهت آن اعلان شده است و در صورتیکه از آن ناچار شویم دستور آن است که لقمه نان یا غذای خشک دیگری روی آن میل کنیم.

تأثیر شربت شیرین غلیظ در عمل هضم غذا روی غذا از مطالبی است که طب امروز حقیقت آنرا ثابت کرده است ولی چنانچه می بینیم بیش از هزار سال پیش امام هشتم(ع) آنرا توصیف فرموده اند. همانطور که عبارت فوق بیان می کند شربتی روی غذا خوب و مفید است که حلال و مطابق دستور باشد. نوشابه های الکلی که بیشتر بهمین منظور مصرف می شود نه تنها منظور را بطور کامل تأمین نمی کند خطرهای بزرگی را متضمن است.