اختلالات رفتاری در كودكان (قسمت اول)
كاربر محترم شما می توانید این مطلب را در سه قسمت بخوانید.
بررسی های مختلف نشان می دهد كه بچه ها در سنین بزرگسالی نیز همان خصوصیات دوران كودكی را حفظ می كنند. ما در اینجا برای آشنایی شما خوانندگان عزیز به چند مورد از رایج ترین اختلالات رفتاری اشاره می كنیم :
جویدن ناخن
این واكنش درهمه ی گروههای سنی دیده می شود ولی بیشتر در سنین كودكی و اوائل بلوغ اتفاق می افتد . بسیاری از كودكان فقط مواقعی كه درفشار روحی قرار می گیرند ( مانند عصبانیت ، زمان امتحان یا هنگام مشاهده فیلمهای مهیج ) ناخن خود را می جوند ولی بعضی ها هم بدون دلیل خاصی مرتباً به این كار اقدام می كنند.ناخن جویدن عكس العملی است كه اغلب اوقات با انگشت مكیدن كاملاً تفاوت دارد ؛ زیرا برخلاف انگشت مكیدن یك عادت نیست ، بلكه وسیله ای است كه كودك برای پایین آوردن فشاردرونی خود به كار می برد. گاهی هم واكنشی است در مقابل خصومتی كه ازجانب افراد محبوبی مانند مادر در طفل برانگیخته شده است.
به رغم اختلاف نظر درعلت بروز این اختلال ، غالب محققان برآنند كه درمانهایی از قبیل تلخ كردن و بستن ناخن ، یا تمسخر و تهدید شخص ، چندان مفید نیستند بلكه درمان باید شامل درك مشكلات و كمك به شخصی باشد كه ناخن خود را می جود تا بتواند سازش شخصیتی كافی و راه های مناسب تری برای خالی كردن فشار روحی خود پیدا كند.
مكیدن شست
معمولاً شروعِ عادتِ مكیدن شست دركودكان از 3-4 ماهگی است . وقتی كودك كوچك تر است اغلب بلافاصله بعد ازغذا خوردن شست خود را می مكد . بعضی از كودكان به محض آن كه پستانك را از دهانشان بیرون بیاورند، شروع به مكیدن شست خود می كنند ولی بعدها قبل از شیر خوردن هم انگشت خود را به دهان می برند و بالاخره در مواقع دیگر روز هم این عمل مشاهده خواهد شد . در سنین بالاتر ( 3- 5/3 سالگی ) بیشتر كودكان شبها به مكیدن شست خود می پردازند.بهترین طریقه درمان این عادت آن است كه به طورغیرمستقیم كودك به كارهای دیگری كه مورد علاقه اوست وادار شود تا به تدریج این عادت از سر او بیفتد.
شب ادراری
شب ادراری یا تخلیه بی اراده ی ادرار پس از سه – چهار سالگی یكی از شایعترین نشانه های مشكلات هیجانی بچه ها در دوران كودكی است. این تخلیه ممكن است روزها نیز اتفاق افتد ولی اغلب موارد در شبهاست . تخلیه ادرار معمولاً با خواب هایی كه در آنها كودك ، خود را در وضعیت مناسبی برای ادرار كردن می بیند ، همراه است ولی بلافاصله بیدار می شود و رختخواب را خیس می یابد.شب ادراری ممكن است نتیجه یك دسته از عوامل جسمی یا روانی باشد ؛ ولی عوامل روانی در بچه ها نقش مهمی را به عهده دارند:
1- اظهار غیرمستقیم نیاز تشویق ،
2- كوشش برای نشان دادن احتیاج به كمك و یا توجه پدر و مادر،
3- تمایل به لذت حاصل از ادرار كردن ،
4- اظهار خصومت نسبت به والدین ،
5- بعضی از امراض عصبی ،
6- اختلال در مثانه و خواب بسیار عمیق،
7- عدم تكامل بدنی و یا ناپختگی عاطفی،
درمان شب ادراری
یكی از راه های درمان شب ادراری ، درمان با بازتاب های شرطی است ، اما تا چه حد عاقلانه خواهد بود كه ما این مشكل را در كودك به زور از بین ببریم . كودك به دلیل دچار بودن به واكنش های شرطی ضعیف تر به شب ادراری مبتلا نمی شود، بلكه برای آن شب ادراری دارد كه دچار مشكلات هیجانی است .در درمان شب ادراری ، اولاً باید سابقه كامل خانوادگی كودك را گرفت، او را مورد معاینه كامل جسمی قرار داد و شخصیت كودك را بررسی كرد. ثانیاً تمام روش های درمانی بایستی در جهت تسكین و از بین بردن مشكلات هیجانی كودك باشد.
بسیاری از كودكان قبل از برقراری رابطه عاطفی با پزشك ، درباره شب ادراری خود صحبت نمی كنند. گاهی ممكن است پس از رفع مشكلات محیطی زندگی كودك ، بدون توسل به روان درمانی ، در علائم مشكل ، پیشرفتی حاصل شده و بیمار بهبود یابد .
در موارد شب ادراری شدید اگر مشكل منازعه ای بین كودك و والدین باشد، دادن دارو، محدود كردن مایعات و دادن پاداش به كودك ، خود جزء این مشكلات می شود . برای مثال مادری كه از شب ادراری كودكش ناراحت است ، مسلماً مایعات كمتری به او خواهد داد.
به طور خلاصه می توان گفت كه استفاده از این وسایل و روشها فقط زمانی موفقیت آمیز است كه رابطه خوبی بین والدین و كودك وجود داشته باشد.