پدر و مادر از نظر آیات قرآن
حقّ پدر و مادر از مسائلی است که در قرآن مجید زیاد روی آن تکیه شده و کمتر موضوعی در آن وجود دارد که این قدر مورد تاکید واقع شده باشد، از جمله خداوند می فرماید:
وَقَضَى رَبُّكَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِیَّاهُ وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلاَهُمَا فَلاَ تَقُل لَّهُمَآ أُفٍّ وَلاَ تَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلًا كَرِیمًا ﴿23﴾ وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّیَانِی صَغِیرًا(24)
و پروردگار تو مقرر كرد كه جز او را نپرستید و به پدر و مادر [خود] احسان كنید اگر یكى از آن دو یا هر دو در كنار تو به سالخوردگى رسیدند به آنها [حتى] اوف مگو و به آنان پرخاش مكن و با آن ها سخنى شایسته بگوى. و از سر مهربانى بال فروتنى بر آنان بگستر و بگو پروردگارا آن دو را رحمت كن چنان كه مرا در خردى پروردند(اسرا -23و24)
امام صادق (ع):
کسی که دوست دارد خداوند سکرات مرگ را بر وی سبک گرداند، پس بسیار «صله رحم» کند و به «پدر و مادر» خود نیکی نماید. پس هرگاه چنین کرد ، خداوند سختی های مرگ را بر وی آسان گرداند و هیچ گاه فقیر و نادار نشود
نکته ها
-در چهار سوره قرآن مجید نیکی به والدین بلافاصله بعد از مسأله توحید قرار گرفته و این همردیف بودن دو مسأله بیانگر آن است که اسلام تا چه حدّ برای پدر و مادر احترام قائل است.
1- در آیه 83 سوره بقره می خوانیم ...لاَ تَعْبُدُونَ إِلاَّ اللّهَ وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا ... جز خداوند یگانه را نپرستید و نسبت به پدر و مادر نیکی کنید...
2-در آیه 36 سوره نساء آمده است وَاعْبُدُواْ اللّهَ وَلاَ تُشْرِكُواْ بِهِ شَیْئًا وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا ... خدا را بپرستید و هیچ چیز را شریک او قرار ندهید و به پدر و مادر نیکی کنید...
3- در آیه 151 سوره انعام می خوانیم... أَلاَّ تُشْرِكُواْ بِهِ شَیْئًا وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا ... چیزی را شریک خدا قرار ندهید و به پدر و مادر نیکی کنید ...
4- در آیه 23 و 24 سوره مبارکه اسرا ء که قبلا ذکر شد.
- اهمیّت نیکی به پدر و مادر تا بدانجاست که هم قرآن و هم روایات صریحا توصیه می کنند که حتّی اگر پدر و مادرکافر باشند، رعایت احترامشان لازم است.- شکر گزاری در برابر پدر و مادر در قرآن مجید در ردیف شکر گزاری در برابر نعمت های خدا قرار داده شده است ، چنان که در آیه 14 سوره لقمان می خوانیم :
... أَنِ اشْكُرْ لِی وَلِوَالِدَیْكَ .... که شکر برای من و برای پدر و مادرت به جا آور ...
-قرآن حتّی کم ترین بی احترامی را در برابر پدر و مادر اجازه نداده است . در حدیثی از امام صادق (ع) می خوانیم که مـــی فرمود: اگر چیزی کمتر از «اُف» وجود می داشت خدا از آن نهی می کرد.
- با این که جهاد یکی از مهم ترین برنامه های اسلامی است مادامی که جنبه وجوب عینی پیدانکند، یعنی داوطلب به قدر کافی باشد بودن در خدمت پدر و مادر از آن مهم تر است واگر موجب ناراحتی آن ها شود جایز نیست.
قسمتی از کتاب حقوق متقابل والدین و اولاد
