ترس از بیكاری، دلیل اصلی‌پركاری
علی سرابی سال گذشته یكی از پركارترین بازیگران تئاتر بود و سرانجام در جشنواره تئاتر فجر به خاطر بازی در نمایش «ماچیسمو» موفق شد جایزه اول بازیگری مرد بخش بین‌الملل جشنواره 26 تئاتر فجر را به خود اختصاص دهد.
او سال گذشته با حضور در 3 نمایش جزو پركارترین بازیگران تئاتر محسوب می‌شد .
امسال نیز با 3 نمایش «كابوس‌های یك پیرمرد بازنشسته خائن ترسو»، «خشكسالی و دروغ» و «پیچ تند» به ترتیب به كارگردانی نادر برهانی مرند، محمد یعقوبی و كتایون فیض مرندی در جشنواره تئاتر فجر حاضر است تا بار دیگر خود را به عنوان یك بازیگر پركار مطرح كند. به همین بهانه با او گفت‌وگویی انجام داده‌ایم كه در ادامه می‌خوانید.
• مدتی بود از تئاتر فاصله گرفته بودید اما به یكباره با حضور در چند نمایش به تئاتر برگشتید و به نوعی جبران تمام غیبت‌هایتان را در یك سال جبران كردید. این پركاری از كجا ناشی می‌شود؟
به دلیل مشكلات شخصی حدود یك سال و نیم از تئاتر فاصله گرفته بودم و در هر هیچ نمایشی نتوانستم به ایفای نقش بپردازم. در واقع مشكلات باعث شده تا از تئاتر فاصله بگیرم. اما سرانجام با حضور در نمایش «ماه در آب» به كارگردانی محمد یعقوبی، فرصت حضور مجدد در صحنه را پیدا كردم و خوشبختانه این روند تداوم پیدا كرد و مرتب در كارهای مختلفی حاضر شدم. در واقع این غیبت و دوری باعث شد با یك انرژی مضاعف بازگردم. در این مدت یكسری پیشنهادات داشتم كه به شدت علاقه‌مند بودم در آنها حضور داشته باشم. نمایشنامه «غلتشن‌ها»را 5-4 سال پیش نمایشنامه خوانی كرده بودیم و علاقه زیادی داشتم تا در اجرای عمومی آن هم حضور داشته باشم. نمایشنامه«ماچیسمو» یعقوبی را هم كه قبلا خوانده بودم و به آن بسیار علاقه داشتم.
• به غیر از علاقه شخصی و دوری، دلایل دیگری هم برای پركار بودن در این عرصه داشتید؟مثلا مباحث مالی و... .
من معتقدم. بازیگر نباید پركار باشد و حتی پركاری را برای بازیگر بد می‌دانم. در این صورت بازیگر نمی‌تواند روی نقش‌هایش تمركز كند و انرژی‌اش را از دست می‌دهد. بنابراین در ایفای نقش هم نمی‌تواند متفاوت عمل كند. هر بازیگر برای هر نقشی باید چند ماه روی كارش فكر و تمركز كند اما گاهی مشكلات مالی هم در این راستا تاثیرگذار است.
البته من در تئاتر فقط نقش‌هایی را كه دوست داشته‌ام انتخاب كرده‌ام، در حالی كه پیشنهادهایی در حوزه سینما و تلویزیون داشتم كه فقط به لحاظ مالی، پیشنهاد مناسبی بود! اما حتی مشكلات و مسائل مالی هم سبب نشد تا این نقش‌ها را بپذیرم. البته درآمد تئاتر هم به هیچ عنوان مكفی نیست و همیشه دستمزدها خیلی دیر پرداخت می‌شود، در حالی كه میزان دستمزد بازیگران در سینما و تلویزیون به مراتب بالاتر از تئاتر است اما همچنان حضور در تئاتر با تمام مشكلاتش را به حضور در سینما و تلویزیون ترجیح می‌دهم.
• در 2 سال گذشته، همواره در جشنواره‌ها پركارتر بوده‌اید. دلیل این پر كاری در زمان جشنواره‌ها چیست؟
دلیل اصلی آن ضعف مدیریت است. در همین جشنواره فجر برخی كارگردانان از حضور در جشنواره به دلیل كمبود بازیگر انصراف داده‌اند. بیشتر بازیگران هم اینك در 3-2 نمایش مشغول بازی هستند و دلیل اصلی این امر این است كه بازیگران نمی‌خواهند در سال آینده بیكار باشند. در حال حاضر گروه‌ها ناچار به اجرای عمومی بعد از جشنواره هستند. بنابراین در زمان جشنواره هر بازیگری باید در 3-2 كار حضور داشته باشد تا سال بعد، بیكار نماند، در حقیقت ترس از بیكاری را باید دلیل اصلی این پركاری در زمان جشنواره دانست.
• البته یك دلیل دیگر این مسئله هم كمبود بازیگر است، قبول دارید؟
100درصد. در 4 سال گذشته بازیگران جدیدی به تئاتر كشور وارد نشده‌اند. در این دوره با اینكه اتفاقات خوبی رخ داده است اما یكی از بزرگترین ایرادهای مدیریت جدید این است كه جلوی رشد جوانان گرفته شده است. آمار نشان می‌دهد در 4 سال گذشته عده بسیار كمی توانسته‌اند وارد بازار كار حرفه‌ای تئاتر شوند و در این میان هیچ نشانی از استعدادهای جوان دیده نمی‌شود، در حالی كه در دوره قبلی ریاست مركز هنرهای نمایشی، جوانان زیادی از جمله خود من وارد بازار حرفه‌ای تئاتر شدیم و در آن دوران استعدادهای زیادی به تئاتر معرفی شدند.
در این دوره بخش عمد‌ه‌ای از تمركز مسئولان اداره كل هنرهای نمایشی، روی نمایش‌های مذهبی بود و به لحاظ كمی شاهد رشد خوبی در این عرصه بودیم اما متاسفانه حمایت‌های لازم حتما از این جریان صورت نگرفت تا به لحاظ كیفی در این عرصه هم شاهد رشد و پیشرفت چندانی نباشیم. در حقیقت ضعف مدیریت در این دوره جلوی رشد و ظهور استعدادها را گرفت.
در همین دوره به دلیل تشدید مشكلات مالی، میزان پایین دستمزدها و تاخیر در همین پرداخت‌های ناچیز شاهد كوچ بازیگران تئاتر به سینما و تلویزیون هستیم. این هم یكی دیگر از دلایل كاهش بازیگر در عرصه تئاتر است. در واقع در دوره مدیریت فعلی بستر فعالیت هنرمندان نسبت به 4 سال قبل بسته‌تر شده و جلوی رشد و پیشرفت در حوزه‌هایی مثل نمایشنامه‌نویسی و كارگردانی گرفته شده است. در تئاتر استعدادهای زیادی در حال شكوفا شدن هستند كه بستر فعالیت برای آنان فراهم نیست. در مقابل و برای جذب مخاطب با دستمزدهای بالا،بازیگران سینما را به تئاتر می‌آورند تا تماشاگران از نمایش‌ها استقبال كنند، در حالی‌كه در تمام دنیا منتقدان به شدت با چنین روش‌هایی مخالف هستند و به آن اعتراض می‌كنند.
• در ا جرای امسال، تجربه ایفای 3 نقش متفاوت را داشتید، «كانال كمیل» نمایشی دفاع مقدسی، «غلتشن‌ها» نمایشی كمدی و «ماچیسمو» نمایشی تاریخی سیاسی بود. تقریبا اجرای این 3 نمایش هم همزمان شد و همزمان در 2 كار بازی می‌كردید. ایفای نقش سه شخصیت متفاوت كمی دشوار به نظر می‌رسد، چگونه با آن كنار آمدید؟
من اعتقاددارم یك بازیگر باید همه نوع نقشی را تجربه كند. بازیگر باید برای خودش متد داشته باشد. تمركز روی یك متد و شیوه خاص در بازیگری، باعث رشد و پیشرفت بازیگر می‌شود. در تئاتر یاد گرفتم نقش‌های متفاوت را بپذیرم و با اتكا به متد و شیوه به سمت رشد و پیشرفت قدم بردارم. اگر یك بازیگر روی حس، ذهنیت و بدنش تسلط داشته باشد و بتواند به نقطه ایده پردازی برسد، می‌تواند در ایفای نقش‌های متفاوت موفق باشد.
• در جشنواره امسال هم باز در 3 نمایش حضور دارید. این تفاوت نقش و بازی در اجراهای امسال هم وجود دارد؟
هر 3 نمایشی كه امسال در آنها حضور دارم، كارهای متفاوت و خاصی هستند، اما به دلیل اینكه نمایش «كابوس‌های یك پیرمرد...» بلافاصله بعد از جشنواره اجرای عمومی می‌شود، انرژی بیشتری روی آن گذاشتم، چون فرصت اصلاح و روتوش برای این نمایش وجود نداشت. در عین حال نقشم در این كار، نقش سخت و پیچیده‌‌ای است. در «كابوس‌های...» نقش یك پیرمرد را بازی می‌كنم كه زندگی و گذشته‌اش را در مقابل چشمانش می‌بیند؛ او كم صحبت می‌كند و بیشتر احساسات و عكس‌العمل‌هایش را بروز می‌دهد.
نمایش «خشكسالی و دروغ» محمد یعقوبی هم تجربه جدیدی است. در این نمایش نقش یك وكیل 40ساله را بازی می‌كنم كه دوبار ازدواج كرده است و تماشاگر شاهد زندگی و شرایط زناشویی او است. در نمایش «پیچ تند» هم نقش آلبرت یك مسیحی 30ساله را برعهده دارم كه عاشق همسرش است،اما قرار است از او جدا شود و... .
در حقیقت هیچ‌كدام از این نقش‌ها حتی در جزئیات هم با یكدیگر اشتراكاتی ندارند و كاملا با هم متفاوت هستند.
