تبیان، دستیار زندگی
خاموش ، اولین سریالی بود كه به صورت حاشیه ای به موضوع تعدد زوجات ، در دهه های اخیرپرداخت . این مجموعه ، در بهار 82 از شبكه تهران سیما پخش شد.  شناسنامه سریال :كارگردان : مسعود آب پرور ( قسمت های 3- 1 ) سیروس مقدم ( قسمت ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تفسیرو تحلیل سریال مهر خاموش (1)

سریال مهر خاموش ، اولین سریالی بود كه به صورت حاشیه ای به موضوع تعدد زوجات ، در دهه های اخیرپرداخت . این مجموعه ، در بهار 82 از شبكه تهران سیما پخش شد.

شناسنامه سریال

:كارگردان : مسعود آب پرور ( قسمت های 3- 1 )

سیروس مقدم ( قسمت های 14- 4 )

نویسنده : رضا مقصودی . بر اساس طرحی از غلام رضا رمضانی

تهیه كننده : رضا جودی

بــازیـگران : علی دهـكردی ( مسعــود نــوریـانی ) ، آتنه فقیه نصیری ( پریسا ) ، احمد آقالو

( كلانی ) مجید حاجی زاده ( مهران ) ، ملیكا زارعی ( مینو ) ، بیتا حیدری ( سودابه ) ، مهدی میامی ( عباسی )، فرشید زارعی فر ( ایرج – تاجر فرش ) ، رابعه اسكویی ( معصومه) همسر سودابه

خلاصه داستان :

پریسا ، دختر متمول و از یك خانواده سلطنت طلب و طاغوتی است ، كه با مسعود نوریانی ازدواج می كند. مسعود از نظرمالی در سطح پائین تری از پریسا قرار دارد. مسعود و پریسا ، هر دو دانشجوی پزشكی بوده اند و مشتركات مذهبی و انقلابی ، سبب ازدواج این دو بوده است . پریسا بر خلاف پدرش كه هنوز براعتقادات سلطنت طلبانه و غیرمذهبی پایبند است ، تفكرات انقلابی و آزادی خواهانه دارد و همین مبارزات سیاسی بوده كه او را به مسعود نزدیك كرده وسبب ازدواج آنها شده است.

زمان شروع وقایع ، سال 1360 است. یعنی سالهای شروع جنگ تحمیلی ایران و عراق . مسعود با شروع جنگ ، به جبهه می رود و به قدری مشغول جبهه و جنگ می شود كه حتی برای تولد فرزند دومش هم نمی تواند خود را به خانواده اش برساند. این امر سبب اختلافاتی، بین پریسا و پدرش ، با مسعود می شود.از این پس سریال قصد دارد تغییر معیارها و هدف های پریسا و تفاوت دیدگاههای او را با مسعود نشان دهد و هنگامی كه میان جر و بحث هایشان ، مسعود آن همه مشتركات و شعارهای انقلابی و مذهبی را به پریسا متذكر می شود ، پریسا می گوید : " ما به دنبال تغییری بودیم كه صورت گرفت . دیگر به ما نگفته بودند كه قرار است دنیا را فتح كنیم. " و بعد از این بیان ، به شعار « صدور انقلاب » كه از اهداف و سیاست های امام خمینی (ره) بود ، اشاره می كند و می گوید این شعار بود كه سبب تحریك دیگران برای شروع جنگ شد. هر چند این گونه مباحث فرعی در كار تحقیقی ما نمی گنجد كه اگر مجالی داشتیم ، به نقد و بررسی چگونگی و چرائی طرح این موضوع دراین سریال با دیدی كاملاً بی طرفانه می پرداختیم.

پریسا و مسعود بر سر همین اختلافات عقیدتی ، از هم جدا می شوند . پریسا همراه با مهران ، پدرش و شخصی به نام كلانی كه وكیل این خانواده بود به فرانسه می روند. فرزند دوم پریسا و مسعود ، دختری به نام مینو بود كه در اوان كودكی به خاطر بیماری قلبی در بیمارستان فوت كرد.

سودابه خواهر مسعود به عنوان   اشاره می كند و قصد دارد او را عامل اصلی طلاق مسعود و پریسا معرفی می شود. سودابه ، مسعود را تحریك می كند تا از پریسا جدا شود و با دختری به نام ژاله ازدواج كند . ولی مسعود به این خواسته تن در نمی دهد و دیگر ازدواج نمی كند. در عوض عباس ، شوهرخود سودابه دست به ازدواج مجدد می زند و با ژاله ، ازدواج می كند.

خصوصیات زندگی سودابه و شوهرش عباس ، دارای زوایای خاصی است كه چون درگیر با مسئله تعدد زوجات است ، به طور دقیق در طی نقد و تفسیر سریال، مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

روند سریال بعد از گذشت چهار قسمت ، به بیست سال بعد می رود . زمانی كه پریسا و مهران از فرانسه بر می گردند و قصد دارند بر روی پروژه ای كه سالها بر رویش تحقیق كرده اند ، سرمایه گذاری كنند و در این میان با فردی به نام ایرج آشنا می شوند كه تاجر فرش است و حاضر است بر روی این پروژه سرمایه گذاری كند . علت همكاری ایرج با پریسا و مهران هم به موضوع تحقیق ما كه تعدد زوجات است برمی گردد. ایرج به ظاهر از همسر اول خود به علت نازائی جدا شده است و دوباره ازدواج كرده و صاحب دو فرزند شده ، ولی در باطن امر هیچ طلاقی صورت نگرفته و ایرج هنوز به دلایلی خاص( كه مورد بررسی دقیق قرارخواهد گرفت)، با همسر اول خود در ارتباط است.

پریسا ، پسرش مهران را به گونه ای تربیت كرده كه با آداب و رسوم ایرانی كاملاً آشناست. مهران به محض بازگشت از فرانسه ، به دنبال پدرش می گردد .در طی این جریان ، طبق روال اغلب سریالهای ایرانی اتفاقات بسیاری صورت می گیرد تا داستان، به هر ترتیب كش داده شود ، تا بر بار عاطفی جریان بیفزاید.

همان طور كه گفته شد ، مینو دختر مسعود و پریسا در كودكی فوت كرد . ولی در ظاهر مسعود هنوز با دختری به نام مینو زندگی می كند كه در طی جریاناتی معلوم می گردد كه مسعود در پیرانشهر ( یكی از مناطق جنگی) با نوزادی برخورد می كند كه خانواده اش را در بمباران از دست داده است. مسعود این نوزاد دختر را بزرگ می كند و نامش رابه یاد دختر از دست داده اش مینو می گذارد.

از طرف دیگر پریسا و كلانی به خاطر بهبود بخشیدن روابط كاری شان قصد دارند كاری كنند كه ، مهران با فرانك ، دختر ایرج ازدواج كند. ولی مهران با توجه به تعلقات خاصی كه دارد ، بعد از آنكه می فهمد مینو خواهر واقعی اش نیست ، با او ازدواج می كند . لازم به ذكر است كه خصوصیات افراد این سریال ، به خصوص جایگاه و نقش زنانی مثل سودابه ، پریسا ، مینو و فرانك ، در روند مقالاتی كه با عنوان تفسیر و تحلیل سریال مهر خاموش عرضه خواهد شد ، بیان خواهد شد.

در انتهای سریال همه منتظرروبرو شدن دوباره مسعود و پریسابعد از بیست سال هستند. پریسا حاضر به این برخورد نمی شود و از كشور خارج می شود. ودر سكانس پایانی سریال می بینیم كه مسعود برای پیدا كردن پریسا و حرف زدن با او حاضر است تا فرانسه برود. این اتفاق ، با توجه به پیش زمینه هایی كه بیان گردید غیر مترقبه به نظر می رسد. زیرا هیچ كدام از حرفها و بحث هایی كه نشانگر روحیات مسعود و پریسا پس از گذشت بیست سال است، حكایت از هیچ گونه تفاهم و اشتراكی نمی دهد.

آنچه بیان شد، خلاصه ای از سیر كلی سریال بود. ولی طرح این بحث و انتخاب این سریال در پروژه تعدد زوجات، بدین خاطر است كه این مجموعه برای اولین بار ، موضوع تعدد زوجات و چند زنی رادر دوران پی از انقلاب به صورت حاشیه ای مطرح كرد. خانواده سودابه و ایرج ، دو خانواده ای هستند كه با این مسئله درگیرند. همان طور كه گفته شد این دو خانواده در جریانات اصلی سریال ، نقش محوری ندارند ، ولی مهم این است كه این مسئله برای اولین بار به گونه ای صریح و روشن در سیمای جمهوری اسلامی مطرح گردیده است و از چشم محققان ما نیز پوشیده نگشته است. برآنیم تا در مقالات بعدی به زوایای زندگی این دو خانواده ، و برخورد اطرافیان با این مسئله بپردازیم.

ادامه دارد...