معرفی  مختصر آثار علامه حلی

1- الابحاث المفیدة فی تحصیل العقیدة.

2- ابطال الجبر.

3- اثبات الرجعة.

4- اجوبة المسائل المهنائیة الاولی، که جواب سوالات سیدمهنابن سنان بن عبدالوهاب جعفری حسینی مدنی عبدلی است.

5- اجوبة المسائل المهنائیة، که باز هم جواب سوءالات سیدمهنای مذکور است.

6- الادعیة الفاخرة الماثورة عن العترة الطاهرة.

7- الاربعون مسالة فی اصول الدین.

8- ارشاد الاذهان الی احکام الایمان، که حاوی تمام ابواب فقه بوده و بتصریح بعضی از اجله دارای پانزده هزار مساله است، و نسخه خطی آن در اغلب کتابخانه‌های عمومی و خصوصی موجود است.

9- استقصاء الاعتبار فی تحریر معانی الاخبار، که خود علامه در خلاصة الاقوال گوید که این کتاب استقصاء بی مانند بوده و در آن هر خبری را که بنظرش رسیده نقل کرده و در صحت و ضعف سند و کیفیت دلالت آنها مطالبی نگاشته است.

10- استقصاء البحث و النظر فی مسائل القضاء و القدر، و یا استقصاء النظر فی القضاء و القدر. که آن را در جواب سوال شاه خدابنده راجع بدلیل مختار بودن انسان و مجبور نبودن او در افعال خود، نوشته است .

11- الاسرار، در امامت .

12- الاسرار الخفیة فی العلوم العقلیة من الحکمیة و الکلامیة و المنطقیة، که نسخه اصلی آن بخط خود علامه در خزانه غرویه موجود است و صاحب الذریعه آن را دیده است.

13- الاشارات الی معانی الامارات، و یا الاشارات الی معنی الاشارات، که شرح اشارات و تنبیهات ابوعلی سینا است.

14- اَلفَین، یا کتاب اَلالفَین الفارق بین الصدق و المین، که دارای یک مقدمه و دو مقاله و یک خاتمه است. در مقاله اول هزار دلیل به امامت حضرت علی بن ابی طالب علیه‌السلام اقامه کرده و در مقاله دوم نیز هزار دلیل در ابطال شبهات مخالفین نوشته است. ولی در چاپی که در ایران شده است از هزار دلیل دوم فقط بیست و چند دلیل مذکور است، و گویا بقیه کتاب دستخوش حوادث گردیده است.

15- انوار الملکوت فی شرح الیاقوت، که شرح کتاب یاقوت نام ابواسحاق ابراهیم نوبختی از قدمای متکلمین امامیه است.

16- ایضاح الاشتباه فی ضبط تراجم الرجال (به نقل الذریعة)، یا "فی ضبط الفاظ اسامی الرجال" (به نقل روضات).

17- ایضاح التلبیس من کلام الرئیس و بیان سهوه و الرد علیه (از الخلاصه خود علامه)، و یا کشف التلبیس و بیان سیرة الرئیس (از محمدبن خاتون)، که در رد اعتراضات وارد بر شیخ الرئیس ابوعلی سینا است.

18- ایضاح السبل فی شرح منتهی السوال و الامل، در اصول فقه . و نام اصلی آن غایة الوصول الی علم الاصول است.

19- ایضاح مخالفة السنة، در تفسیر، حاوی رد دینی مطالبی است که مخالف کتاب و سنت نبوی است.

20- ایضاح المعضلات من شرح الاشارات، که شرح اشارات خواجه نصیر طوسی است.

21- ایضاح المقاصد من حکمة عین القواعد، که شرح حکمة العین کاتبی قزوینی است و در 1337 هـ.ش. با مقدمه و فهارس در تهران چاپ شده است.

22- بسط الاشارات، و آن شرح دیگری است بر اشارات و تنبیهات ابوعلی سینا.

23- بسط الکافیة، که مختصر شرح الکافیة در نحو است.

24- تبصرة المتعلمین فی احکام الدین، که بارها در ایران چاپ شده و شروح بسیاری بر آن نوشته‌اند.

25- تحریر الاحکام الشرعیة علی مذهب الامامیة، که شامل تمام ابواب فقه است بدون استدلال. و به تصدیق بعضی از اهل فن دارای چهل هزار مساله می‌باشد.

26- تحصیل الملخص.

27- التحفة، در علم هیئت.

28- تذکرة الفقهاء، در فقه استدلالی امامیه و مذاهب متداول عامه، و در ایران در دو جلد چاپ شده و به تذکره علامه مشهور است.

29- تسبیل الاذهان الی احکام الایمان، در فقه، و در یک مجلد است .

30- تسلیک الافهام فی معرفة الاحکام.

31- تسلیک النفس الی حظیرة القدس، در نکات و دقایق علم کلام.

32- التعلیم التام فی الحکمة و الکلام.

33- التعلیم الثانی، که چندین مجلد بوده و ظاهراً غیر از کتاب مقاومات اوست که شامل مباحثه با تمام حکما است.

34- تلخیص الاحکام، که ظاهراً همان تلخیص المرام است.

35- تلخیص الکشاف، که تفسیر قرآن مجید بوده و ظاهراً غیر از سر وجیز و قول وجیز و نهج ایمان است که آنها نیز تفسیرهای علامه است، و شاید هم یکی از آنها باشد.

36- تلخیص المرام فی معرفة الاحکام و قواعد الفقه و مسائله الدقیقة علی سبیل الاختصار، که دو نسخه از آن در کتابخانه رضویه موجود است.

37- التناسب بین الفرق الاشعریة و السوفسطائیة.

38- تنقیح الابحاث فی العلوم الثلاثة، در علوم منطق و طبیعی و الهی.

39- تنقیح القواعد، یا تنقیح قواعد الدین الماخوذة من آل یس.

40- تهذیب الاصول، که نام اصلی آن تهذیب طریق الوصول الی علم الاصول است. و گاهی آن را به تخفیف، تهذیب الوصول الی علم الاصول، و گاهی نیز تهذیب الاصول نامند.

41- تهذیب النفس فی معرفة المذاهب الخمس.

42- التیسیر الوجیز فی تفسیر کتاب اللّه العزیز، که در بعضی نسخ خلاصه علامه، بهمین نام ذکر شده و در برخی نسخ به نام السر الوجیز، و در بعضی دیگر بنام القول الوجیز ذکر شده است.

43- جامع الاخبار، و یا مجامع الاخبار، که ظاهراً تصحیف همان جامع الاخبار است.

44- الجبر و الاختیار، که ظاهراً غیر از ابطال الجبر است.

45- جواب السوال عن حکمة النسخ فی الاحکام الالهیة، که در جواب سوال شاه خدابنده است، و نام آن وجیزه است .

46- جوابات المسائل المهنائیة، که همان اجوبة المسائل است.

47- جواهر المطالب فی فضائل امیرالمومنین علی بن ابی طالب علیه‌السلام.

48- الجوهر النضید فی شرح منطق التجرید.

49- حاشیه تلخیص الاحکام، که خود تلخیص الاحکام و حاشیه آن در نزد صاحب معالم بوده و او در مساله جواز طهارت با آب مضاف از آنها نقل می‌کند.

50- حل المشکلات من کتاب التلویحات، که شرح کتاب تلویحات شیخ شهاب الدین سهروردی است.

51- خلاصة الاقوال فی علم معرفة حال الرجال، یا فی علم الرجال.

52- خلق الاعمال.

53- الدر المکنون فی علم القانون، در منطق.

54- الدر و المرجان فی الاحادیث الصحاح و الاحسان.

55- الدلائل و البرهان فی تصحیح الحضرة الغرویة.

56- الرسالة السعدیة.

57- شرح ارشاد الاذهان خود علامه.

58- شرح الاشارات. در مجمع البحرین از شیخ بهائی نقل شده که شرح اشارات علامه با خط خودش نزد او موجود بوده است. و شاید این کتاب همان کتاب الاشارات است که خود شرح اشارات ابوعلی سینا است.

59- شرح تجرید خواجه نصیر طوسی، که به نام کشف المراد است.

60- شرح حکمة العین که همان ایضاح المقاصد است.

61- شرح شفای ابوعلی سینا، در دو مجلد.

62- شرح قواعد خود علامه.

63- شرح مختصر ابن حاجب.

64- شرح نهج البلاغه، و یا مختصر شرح نهج البلاغه، که ملخص شرح نهج البلاغه استاد خود ابن میثم بحرانی است.

65- غایة الاحکام فی تصحیح تلخیص المرام، که شرح او بر کتاب تلخیص المرام خود است.

66- غایة الوصول الی علم الاصول، که همان ایضاح السبل است.

67- قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام، که به قواعد علامه معروف است و چندین مرتبه در تهران چاپ شده و محل توجه اکابر فقها بوده و شروح بسیاری بر آن نوشته شده است.

68- القول الوجیز فی تفسیر کتاب اللّه العزیز، که ظاهراً همان التیسیر الوجیز است.

69- کاشف الاستار فی شرح کشف الاسرار.

70- کشف الحق و نهج الصدق، که در مناظره سید موصلی است.

71- کشف الخفاء من کتاب الشفاء، در حکمت.

72- کشف الفوائد فی شرح قواعد العقائد، در کلام که شرح کتاب قواعد العقائد خواجه نصیر طوسی است و در تهران به چاپ رسیده است .

73- کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، در کلام که شرح تجرید خواجه نصیر طوسی است، و بارها در بمبئی و ایران چاپ شده، و به تصدیق ارباب تحقیق اگر این شرح علامه نبود، مطالب کتاب تجرید خواجه نصیر با آن همه شروح بسیاری که دارد در بوته اجمال می‌ماند.

74- کشف المقال فی احوال الرجال، که کتاب رجال کبیر علامه است. و خلاصة الاقوال ملخص همین کتاب است.

75- کشف المکنون من کتاب القانون، در نحو، که مختصر شرح جزولیة است.

76- کشف الیقین فی فضائل امیرالمومنین علیه‌السلام.

77- الکشکول فی ما جری علی آل الرسول صلی‌الله‌علیه‌و‌آله که برخی آن را ازآن ِ سید حیدر بن علی حسینی عبیدلی می‌دانند.

78- المباحثات السنیة و المعارضات النصیریة.

79- مبادی الوصول الی علم الاصول.

80-مجامع الاخبار (از روضات)، که همان جامع الاخبار است.

81- المحاکمات بین شراح الاشارات، در سه مجلد.

82- مختلف الشیعة فی احکام الشریعة، که شامل مسائل فقهیه خلافیه شیعه از اول فقه تا آخر آن با ادله هر یک از اقوال مختلف و رد و قبول آنها است، و در تهران به چاپ رسیده است.

83- مدارک الاحکام، در فقه. و به نوشته روضات، فقط در طهارت است.

84- مراصد التوفیق و مقاصد التحقیق، در منطق و علم طبیعی و الهی.

85- مصابیح الانوار، در حدیث . طبق گفته خود علامه، این کتاب محتوی تمام احادیث امامیه است و هر حدیثی در باب متعلقبه فن مربوط بدان حدیث ذکر شده. و هر فنی را به ترتیب حضرات معصومین چندین باب نموده است، مثلاً در باب اول هر فن، احادیث مربوط به آن فن را که از پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) رسیده نگاشته است و به همین ترتیب تا آخر ائمه اطهار علیه‌السلام.

86- المطالب العلیة فی علم العربیة.

87-معارج الفهم فی شرح النظم.

88- المعتمد، در فقه.

89- المقاصد الوافیة بفوائد القانون و الکافیة، که حاوی مطالب کافیة و جزولیة است.

90- المقاومات، در حکمت، که حاوی مباحثه با حکمای سابق است.

91- مقصد الواصلین، در اصول دین.

92- مناهج الیقین فی اصول دین، که به نام منهاج الیقین نیز ذکر شد.

93- منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، در فقه استدلالی، که از طهارت تا آخر باب جهاد و مقدار قلیلی از باب تجارت در دو جلد درتبریز چاپ شده است. در این کتاب آراء و مذاهب تمام مسلمین که در احکام فقهیه دارند ذکر شده، و مولف بعد از رد ادله مخالفین رای و نظر خود را موافق ادله شرعی ذکر می‌کند.

94- منتهی الوصول الی علمَی الکلام و الاصول.

95- منهاج الاستقامة، که ابن تیمیة در رد آن چند جلد کتاب نوشته است.

96- منهاج الصلاح فی مختصرالمصباح، که مصباح شیخ طوسی را ملخص کرده و یک باب هم در اصول عقاید به ده باب آن افزوده است که بین علما و محصلین دایر و به باب حادی عشر معروف بوده و شروح بسیاری بر آن نوشته‌اند.

97- المنهاج فی مناسک الحج .

98- منهاج الکرامة فی الامامة، که برای شاه خدابنده تالیف کرده و در ایران چاپ شده است.

99 - منهاج الهدایة و معراج الدرایة فی علم الکلام.

100- منهاج الیقین، که همان مناهج الیقین است.

101- نظم البراهین فی اصول الدین.

102- النکت البدیعة فی تحریر الذریعة فی اصول الدین.

103- نهایة الاحکام فی معرفة الاحکام، که بقول روضات فقط در باب طهارت و صلاة است.

104- نهایةالمرام فی علم الکلام.

105- نهایة الوصول الی علم الاصول.

106- نهج الایمان فی تفسیر القرآن، که به گفته خود علامه ملخص کشاف و تبیان و غیر آنهاست.

107- نهج الحق و کشف الصدق، که فضل بن روزبهان ردّی بر آن نوشته است.

108- نهج العرفان فی علم المیزان.

109- نهج المسترشدین فی اصول الدین، که فاضل مقداد شرحی بر آن نوشته و آن شرح را «ارشاد الطالبین الی نهج المسترشدین» نامیده، و متن و شرح هر دو در بمبئی یک جا چاپ شده است.

110- نهج الوصول الی علم الاصول.

111- النهج الوضاح فی الاحادیث الصحاح.

112- واجب الاعتقاد.

113- الوجیزه فی جواب سوال الشاه خدابنده، که در جواب السوال ذکر شد.

منابع:

تاریخ مفصل ایران، مغول

کشف الظنون

ریحانة الادب ج 3

روضات الجنات

هدیة الاحباب

مستدرک الوسائل

الذریعة