سیره قرآنی امام حسین علیه السلام (3)
پیروز حقیقی کیست؟
# مبنای نهضت حسینی
قیام امام حسین علیهالسلام همان طور که از نامهها، پیامها و خطبههای ایشان استنباط میشود، یک مبنای خاص داشت و یک بنای مخصوص. آنچه مورد اعتقاد سالار شهیدان بود و بر همان مبنا مبارزه خود را بنا نهادند و قیام کردند این بود که در نظام هستی، حق پیروز است؛ خواه از قدرت مادی برخوردار باشد یا نه و نیز باطل محکوم به شکست است. آنچه مبنای امویان بود و بر همان مبنا حکومتشان را بنا کردند، این بود هر که قدرت مادی دارد، پیروز است؛ خواه با حق همراه باشد یا نه؛ و گرنه محکوم به شکست است، هر چند حق باشد.
این دو طرز فکر که همواره بوده و هست، از دو نوع جهانبینی نشأت میگیرد. کسی که جهان را در ماده خلاصه میکند و اصالت را به ماده میدهد، هر جا جریان طبیعت بیشتر حضور داشت، آن جا محور قدرت تلقّی میشود و در آن محور، عزل و نصب، عزت و ذلت دور میزند؛ ولی کسی که جهانبینی را براساس حقیقت هستی تنظیم کرده است، اصالت را به معنا میدهد و در محور حق حرکت میکند. این گروه، حق محورند، در قبال دیگران که مادّه محورند.
بر همین اساس، همیشه در مقابل انبیای الهی افرادی قیام میکردند که چنین معتقد بودند: «قد أفلح الیوم من استعلی؛ کسی که امروز پیروز شود ، رستگاری یابد» (1) در برابر پیامآوران خدا که میگفتند: «قد أفلح من تزکّی؛ رستگار آن كس كه خود را پاك گردانید» (2) طرز تفکر آل فرعون، هم قبل از آنها بود، هم پس از آنها. این شعار کسی است که در تفکّر او اصالت با ماده است. او میگوید: در نظام طبیعت، ضعیف پایمال است؛ یعنی همان شعار «قد أفلح الیوم من استعلی» امّا آن که میگوید: حق در جهان حاکم است و باید در محور حق حرکت کرد، شعارش «قد أفلح من تزکّی» است، یعنی هر کس روان خود را تهذیب کند به فلاح میرسد.
خلاصه آن که در جهان هستی، باطل، نه اثری دارد و نه دوامی و سراسر جهان بر اساس حکومت حق تنظیم شده است و نیز در جریان حکومتها حق، باطل را سرکوب میکند و سخن مؤمنان نیز همین است: «کم من فئة قلیلة غلبت فئة کثیرة بإذن الله؛ چه بسا گروه اندكى بر جمعیت بسیارى غلبه كنند باذن خدا» (3) بر این مبنا اگر حق با کسی بود، وی از تنهایی یا کمی یاریکننده وحشتی ندارد؛ بلکه همه کوشش او در این خلاصه میشود که حق را بشناسد و نیز در شناخت حق، محقِّق باشد و نه مقلّد و پس از شناخت حق به خود حق متّصف و متحقّق شود. اگر متحقق به حق شد، یقیناً ثابت و پیروز است و هرگز شکست نمیخورد و باید از باطل بپرهیزد و پس از شناخت باطل، قهراً آن را سرکوب خواهد کرد.
پی نوشتها:
1- سوره طه، آیه64
2- سوره اعلی، آیه14
3- سوره بقره، آیه249
منبع: کتاب شکوفایی عقل در نهضت حسینی.
