تبیان، دستیار زندگی
یا علی ای آنکه جمله دیده ای شمه ای واگو ازانچه دیده ای...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

روایت جوانمردی از زبان جوانمردترین مرد تاریخ

یا علی

یاعلی

در شجاعت‏شیر ربانیستی
در مروت خود که داند کیستی؟
ای علی که جمله عقل و دیده‏ای!
شمه‏ای واگو از آن‏چه دیده‏ای
تیغ ظلمت جان ما را چاک کرد
آب علمت‏خاک ما را پاک کرد
بازگو ای باز عرش خوش شکار!
تا چه دیدی این زمان از کردگار
چشم تو ادراک غیب آموخته
چشم‏های حاضران بردوخته
راز بگشا ای علی مرتضی!
ای پس از سوء القضا حسن القضا!
باز گو ای باز پر افروخته
با شه و با ساعدش آموخته
باز گوی باز عنقاگیر شاه
ای سپاه اشکن به خودنی با سپاه
امت و حدی یکی و صدهزار
بازگو ای بنده بازت را شکار

مثنوی معنوی

ویژگیهای جوانمردان در کلام ابر مرد تاریخ امیر المومنین علی علیه السلام:

  1. 1-«الکریم من جازی الاسائة بالاحسان‏»
  2. جوانمرد کسی است که بدی را با نیکی پاسخ دهد. (میزان الحکمة ج‏8، ص‏365)
  3. 2-«الکریم اذا قدر صفح و اذا ملک سمح و اذا سئل انجح‏»
  4. جوانمرد کسی است که وقتی قدرت یابد ببخشاید و چون توانمند شد عطا کند و چون چیزی از او خواسته شد نیاز را برآورد. (غرر الحکم، ج‏7، ص‏346)
  5. 3-«ثلاثة من المروءة: جود مع قلة و احتمال من غیر ذلة و تعفف عن المسالة‏»
  6. سه چیز از مروت و جوانمردی است:
  7. بذل و بخشش، در عین تنگدستی، تحمل و بردباری بدون ذلت و خواری، عفاف ورزیدن از سؤال و طلب. (میزان الحکمه، ج‏9، ص‏113)
  8. 4-«ما تزین الانسان بزینة اجمل من الفتوة‏»
  9. انسان به هیچ زینتی، زیباتر از جوانمردی آراسته نشده است. (غرر الحکم، ج‏6، ص‏96)
  10. 5-«من علم من اخیه مروة جمیلة فلایسمعن فیه الاقاویل... و من حسنت علانیته فنحن لسریرته ارجی‏»
  11. کسی که از دوستش مروت و مردانگی خوب سراغ دارد نباید درباره او سخنان یاوه گوش کند... و هر که ظاهرش نیکو شود به باطن او امیدوارتریم. (دستور معالم الحکم / 29 و 30) یعنی انجان اعمال نیکو به نیکو بودن باطن نزدیک تر است
  12. 6-«بعد المرء عن الدنیة فتوة‏»
  13. جوانمردی، دور بودن انسان از پستی و فرومایگی است. (غرر الحکم، ج‏3، ص‏260)
  14. 7-«نظام الفتوة احتمال عثرات الاخوان و حسن تعهد الجیران‏»
  15. نظام مردانگی، تحمل لغزشهای برادران و رسیدگی شایسته به همسایگان است. (غرر الحکم، ج‏6، ص‏185)
  16. 8-«المبادرة الی العفو من اخلاق الکرام، المبادرة الی الانتقام من اخلاق اللئام‏»
  17. سرعت در عفو از اخلاق مردان بزرگ و شتاب در انتقام گرفتن از اخلاق فرومایگان است. (میزان الحکمة، ج‏8، ص‏367)
  18. 9-«لیس من شیم الکرام تعجیل الانتقام‏»
  19. سرعت در انتقام گرفتن از اخلاق انسانهای بزرگوار نیست. (غرر الحکم، ج‏5، ص‏81)
  20. 10-«غایة المروة ان یستحیی الانسان من نفسه‏»
  21. نهایت مردانگی آن است که انسان از خودش شرم کند. (شرح ابن ابی الحدید، ج‏20، ص‏338)
  22. 11-«افضل المروة مواساة الاخوان بالاموال و مواساتهم فی الاحوال‏»
  23. برترین مردانگی یاری رساندن به دوستان با اموال و مساوات با آنها در تمام حالات زندگی است. (غرر الحکم، ص‏207)
  24. 12-«اول المروة طلاقه الوجه و آخرها التودد الی الناس‏»
  25. آغاز مردانگی، گشاده رویی است و فرجام آن محبت کردن به مردم است. (غرر الحکم، ج‏1، ص‏205)
  26. 13-«یستدل علی مروة الرجل ببث المعروف و بذل الاحسان و ترک الامتنان‏»
  27. برای مردانگی مرد به نشر نیکی وبذل احسان و منت نگذاشتن (بر نیکی‏ها) استدلال می‏شود. (غرر الحکم، ج‏2، ص‏377)
  28. 14-«المروة: العدل فی الامرة والعفو مع القدرة والمواساة مع العسرة‏»
  29. مردانگی: عدالت در فرمانروایی و گذشت‏با قدرت و یاری کردن در تنگدستی است. (غرر الحکم، ج‏1، ص‏114)