آشنایی با هواپییماهای عمود پرواز-قسمت اول
هاریر(Harrier)
VTOLها یا هواپیماهای عمود پرواز نوعی از هواپیماها هستند که دارای دو موتور مجزا می باشند که یکی در هنگام بالا رفتن هواپیما و دیگر برای حرکت رو به جلوی آن طراحی شده است.
یكی از نقاط بسیار حساس و هدفهای مهم در جنگهای امروزی، فرودگاهها میباشند. باندها بسیار آسیب پذیر و حفاظت از آنها هم بسیار مشكل میباشد. مثلا برخورد یك بمب یا راكت به باند و ایجاد یك حفره ی كوچك آن را تا چند ساعت غیر قابل استفاده میسازد و در واقع با بمباران یك فرودگاه میتوان پایگاهی را فلج نمود. ضمنا لزوم استفاده از باند تمركز هواپیماها را در یك محل الزامی میسازد و این خود آسیب پذیری را بیشتر مینماید.به عنوان مثال در ابتدای جنگ ???? اعراب و اسرائیل، در یك حمله ی غافل گیرانه توسط اسراییل تمام فرودگاههای مصر كه در دسترس بود بشدت بمباران گردید و نیروی هوایی مصر عملا فلج شد و نتوانست از هواپیماهای خود استفاده نماید و در نتیجه جنگ بسود اسراییل پایان یافت.
هواپیماهای قائم پرواز به باند نیاز ندارند؛ بنابراین میتوان آنها را در دسته های كوچك در نقاط مختلفی كه هیچ گونه شباهتی به فرودگاه نداشته باشد مستقر نمود. این قرار گاهها میتواند حتی در میان جنگل یا در دل كوهستان جایی كه دشمن گمان آنرا هم نمی برد باشد.هواپیمای حمل و نقل قائم پرواز میتواند نیرو های پیاده نظام را به جای هلیكوپتر و در مقیاس بسیار وسیعتر و سریعتر در مناطق مورد نظر پیاده كند و به این ترتیب به نیرو های پیاده تحرك تاكتیكی بسیار زیادی ببخشد.
قائم پروازها در میان كشورهایی كه ناو هواپیما بر دارند محبوبیت ویژه ای كسب كرده است؛ زیرا مشكل نشستن و بر خاستن هواپیماها از عرشه كه كار فوق العاده سختی میباشد با استفاده از هواپیما ی عمود پرواز حل شده و بسادگی انجام میپذیرد.
تاریخچه
در حدود سالهای1966 كشورهای عضو پیمان آتلانتیك شمالی«ناتو» تصمیم به ساختن و استفاده از هواپیماهای عمود پرواز (وی.تی.او.الV.T.O.L) یا هواپیمای باند كوتاه (اس.تیواو.الS.T.O.L) را كه فقط احتیاج به یك باند كوتاه داشت گرفتند.
در این مدت تمام كشورهای عضو این پیمان از جمله آلمان غربی،فرانسه،آمریكا و انگلستان تلاش زیادی برای ساختن چنین هواپیمایی نمودند. باید اضافه كرد كه حتی كشورهای عضو پیمان ورشو یا بلوك شرق نیز از كوشش در این راه مستثنی نبوده و تلاشهای تحسین بر انگیزی كرده و ساخته های موفقیت آمیزی نیز داشته اند. ولی از آنجا كه طرح كمپانی هاكر سیدلی (Hawker Siddely) در میان تمام طرحهایی كه تا آن زمان در دنیا ساخته شده بود موفقتر و عملیتر بوده است در اینجا به معرفی آن كه هاریر (Harrier) نام دارد میپردازیم.
اولین مدل هواپیمای هاریر پی 1127 (p_1127_Harrier) نام داشت كه در 31 اوت 1966 اولین پرواز خود را انجام داد. هاریر ابتدا به منظور انجام ماموریتهای ضربتی (هوا به زمین) و اكتشافی در نظر گرفته شده بود و می توانست در مقرهای زیر بال خود مقداری مب و راكت حمل نماید.نمونه ی اولیه هاریر مجهز به یك موتور توربو فن پگازوس 5 (peagasus 5) با حداكثر 18000 پوند فشار استاتیك بود.این مدل 720 مایل در ساعت سرعت داشت و مداومت پرواز آن 30 دقیقه بود و میتوانست در مدت 4 دقیقه خود را به 5000 پایی زمین برساند و سقف پرواز آن به 60،000 پا میرسید.
هاریر در چندین مدل تا بحال ساخته شده و به تدریج تواناییهای لازم برای انجام ماموریت های مختلف را بدست آورده است. آمریكا كه خود بزرگترین سازنده ی هواپیماست اقدام به خرید هواپماهای هاریر از انگلیس می نمود تا اینكه كمپانی مك دانل داگلاس پروانه ی تولید این هواپیما را به دست آورد.
بعدها مك دانل داگلاس تغییرات دیگری در طرحهای هواپیما داد كه از جمله طرح بالهای جدید كه این نمونه ای.وی.16 (A.V.16) نام گرفت و مجهز به موتور پكازوس-15(Pegausus 15) كه قدرت آن 5 هزار پوند بیش از نمونه قبلی بود.
وزن خالی نمونه ی اولیه 12600 پوند و وزن مدل جدید 13200 پوند است و حداكثر وزن آن هنگام برخاستن از 21500 به 28000 افزایش یافت. سرعت نیز از 96 صدم ماخ به 98 صدم ماخ رسید.(ماخ سرعت صوت میباشد)
اكنون هاریرBritish Aerospace Sea Harrier را انگلیس می سازد ودر ارتش بریتانیای كبیر و هند مورد استفاده قرار میگیرد كه مشخصات آن در زیر آمده است.
همچنین هاریر McDonnell Douglas AV-8B Harrier II توسط مك دانل داگلاس آمریكا تولید می شود كه علاوه بر امریكا در انگلیس،اسپانیاوایتالیا نیز استفاده می شود.مشخصات این هواپیما هم در ادامه آمده است.
ادامه دارد...
گردآوری و تکمیل:محسن مرادی
