احیای اقامه نماز در عاشورا
نـهـضـت حـسـینى براى احیاء دین در همه مظاهر و جلوه‌هایش از جمله (نماز) بود. بُعد معنوى و عبادى زنـدگـى، بـرتـریـن بـُعد حیات است و نماز، بارزترین نشانه حیات معنوى مسلمانان است. با توجّه به اثرات سازنده و تربیتى و بازدارنده این ارتباط با خدا از مفاسد و منكرات، در اسلام اهمیّت ویژه‌اى دارد.
امـام حـسـیـن (علیه السلام) در نهضت عاشورا اهتمام بسیارى به نماز مى‌داد. مهلت شب عاشورا را آن حضرت و یـارانـش بـه نـمـاز و تـضـرّع بـه درگـاه خداوند گذراندند و از تكیه‌گاه خدایى براى نبرد عـاشـورا، مـدد گـرفـتـنـد. عـشـق بـه نـمـاز و نـیـایـش و تـلاوت قـرآن و اسـتـغـفـار و دعـا در دل امـام آن چـنـان بـود كـه بـه بـرادرش عـباس گفت: "از این گروه بخواه تا نبرد را به فردا بـیندازند و امشب به تاخیر افتد، باشد كه به نماز و دعا و استغفار بپردازیم. خدا مى‌داند كه من پیوسته علاقه به نماز و تلاوت آیات الهى داشته‌ام:
«لَعـَلَّنـا نُصَلّى لِرَبِّنَا اللَّیْلَةَ وَ نَدْعوُهُ و نَسْتَغْفِرُهُ فَهُوَ یَعْلَمُ اَنّى كُنْتُ اُحِبُّ الصَّلاةَ لَهُ وَ تَلاوَةَ كِتابِهِ وَ كَثْرَةَ الدُّعاءِ وَالاِْسْتِغْفارَ.»(1)
بـه نـقـل تاریخ، شب عاشورا از خیمه اصحاب امام حسین (علیه السلام)، آواى مناجات و زمزمه دعا و تلاوت به گوش مى‌رسید.
امام روز عـاشـورا پـس از نـمـاز صـبـح، بـا یـاران سـخن گفت و آماده نبرد شدند. ظهر عاشورا وقتى ابـوثـمامه صائدى وقت نماز را به یاد او آورد، حضرت فرمود: نماز را به یاد آوردى! خداوند تـو را از نـمـازگـزاران و ذاكـران قـرار دهـد. آرى ایـنـك اوّل وقـت نـمـاز است. سپس فرمود: از اینان بخواهید تا دست از جنگ بردارند تا نماز بگزاریم.(2)
سـعـیـد بن عبدالله حنفى نیز هنگام نماز امام، جلوى او ایستاد و همه تیرهاى دشمن را كه به سوى امـام مـى‌آمـد بـه جـان خرید تا آنجا كه نماز امام پایان یافت و او غرق در خون شد و اوّلین شهید نماز در جبهه كربلا شد.(3)
عـشـق بـه نـمـاز، در پـیـروان راستین ابا عبداللّه الحسین (علیه السلام) بود. عبدالله بن عفیف ازدى كه در كوفه مى‌زیست و در مسجد كوفه آن اعتراض تند را علیه ابن زیاد، نسبت به كشتن امام حسین (علیه السلام) كـرد و در نـهـایـت هـم در راه ایـن دفـاع، بـه شـهـادت رسـیـد، بـه نقل مورّخان پیوسته در مسجد بزرگ كوفه بود و تا شب نماز مى‌خواند.(4)
اگـر امـام حـسـیـن (علیه السلام) را احـیـاگر فرهنگ نماز راستین بدانیم ـ آنگونه كه در زیارتنامه‌هاى آن حـضـرت آمـده اسـت ـ سـخـنـى بجاست. امام، هم خودش عبادتى مخلصانه داشت و هم شعائر دین را اقامه مى‌كرد.
در زیارت او مى‌خوانیم:
«اَشـْهـَدُ اَنَّكَ قـَدْ اَقـَمـْتَ الصَّلاةَ و آتـَیـْتَ الزَّكـاةَ ... وَ عـَبـَدْتـَهُ مـُخـْلِصـاً حـَتـّى اَتـاكَ الْیَقینُ.»(5)
در زیـارت مـسـلم بـن عـقـیـل نـیـز ایـن تعبیر دیده مى‌شود.(6) همچنین در بسیارى از زیـارت‌هـاى سـیـدالشـهـدا(علیه السلام) بـه ایـن نـكته برمى‌خوریم. این جایگاه والاى نماز را در نهضت عاشورا و حماسه آفرینان آن نشان مى‌دهد.
پـیـام عـاشـورا، پـیـام اقـامـه نـمـاز و تـربـیـت نـسـلى نـمـاز خـوان و خـدادوسـت و اهـل تـهـجّد و عرفان است. عزاداران حسینى نیز باید (اقامه نماز) را در درجه نخست اهتمام خویش قرار دهند تا تبعیّت و پیروى خویش را از مولایشان نشان دهند.
امام خمینى(ره) در تاكید بر همین مساله، از عاشوراى حسینى اینگونه یاد مى‌كند:
«سـیـدالشـهـدا(علیه السلام) در هـمـان ظـهـر عـاشـورا كـه جـنـگ بـود و آن جـنـگ بزرگ بود و همه در معرض خـطـر بـودنـد، وقـتـى یكى از اصحاب گفت كه ظهر شده است، فرمود كه یاد من آوردید نماز را و خـدا تـو را از نمازگزاران حساب كند و ایستاد در همان جا نماز خواند. نگفت كه ما مى‌خواهیم جنگ بكنیم، خیر، جنگ را براى نماز كردند.»(7)
پی‌نوشت‌ها:
1- ارشاد، شیخ مفید، ج 2، ص91 .
2- اعیان الشیعه، ج1، ص 606 .
3- وقعة الطّف، ص 232 .
4- همان، ص 266 .
5- التهذیب، ج 6، ص 67 (زیارت وارث) .
6- مفاتیح الجنان، ص 401 .
7- صحیفه نور، ج 12، ص 148 .
برگرفته از پیام‌های عاشورا، جواد محدثی .
