امامزاده های استان فارس

امامزاده ابراهیم ( ع )

این امامزاده در محله لب آب شیراز نزدیک گورستان دارالسلم واقع است. می گویند این حضرت فرزند امام موسی کاظم ( ع ) است.

امامزاده سید امیرعلی بن حمزه ( ع )

در پایان خیابان دروازه قرآن مزار حضرت " سید امیرعلی بن حمزه" از نوادگان امام موسی کاظم (ع ) قرار دارد که دارای صحن و حرم بزرگ و زیبایی است.

بنا از دو بخش تشکیل شده است ؛ فضایی چلیپایی شکل متشکل از چهار صفه که قسمت اصلی بنا محسوب می شود و اتاق ها و ایوان های کوچکی که قسمت های ورودی این بنا هستند. مسجدی نیز در پشت حرم وجود دارد. مرقد درون ضریحی از چوب و خاتم و فولاد قرار گرفته است. درِ منبت کاری ( نقش برجسته به شکل گل و گیاه و جز آن که روی چوب ایجاد  کنند ) ورودی این بقعه قدیمی و بسیار زیبا است و بر بالای دهلیز ورودی، کتیبه ای به خط ثلث عالی از " سلطان ابراهیم" فرزند شاهرخ تیموری موجود است که روی سنگ سماق مانندی نـَقر ( حک ) شده . بنای اصلی بقعه به دوره عضدالدوله دیلمی منتسب است و بعدها در دوره صفویه ، زند و قاجار نیز تعمیراتی در آن انجام شد.

گالری عکس امامزاده امیرعلی بن حمزه ( ع)

امامزاده زاهد ( ع )

بنای امامزاده زاهد فسا، متعلق به دوره مغول است که در دوره های بعد تعمیراتی در آن انجام شد. گنبد رفیع بنا برفضای چهارضلعی آن از ویژگی های خاص این بنا است.

سبزپوشان

در 18 کیلومتری جنوب شرقی شیراز در سینه کوه، تکیه سبزپوشان قرار دارد. این تکیه مشرف بر کوه، پوشیده از درختان انجیر و دیگر درختان جنگلی در داخل یک غار مصنوعی که با تراشیدن کوه به وجود آمده، قرار دارد. در این غار سنگ قبر ساده ای وجود دارد که روی آن حک شده :" تاریخ شهادت امامزاده سید اسحق بن موسی بن جعفر در سنه 205".  علاقه مندان این امامزاده در سال های پیشتر با کندن کوه، صفه ( ایوان مسقّف ) ای سنگی در کنار غار ایجاد کرده اند که حدود سی متر طول و 15 متر عرض دارد. در ایام متبرکه مردم روستاهای اطراف و ایلات، در این مکان جمع می شوند و مجالس جشن و سرور و ... برپا می سازند.

بارگاه حضرت شاهچراغ ( ع )

حضرت سید امیر احمد( ع ) ملقب به " شاهچراغ " و " سید السادات الاعاظم" فرزند بزرگوار امام هفتم و برادر حضرت امام رضا (ع) است. ایشان در زمان خلافت مأمون بین سالهای 198 تا203 ه.ق با جمعی از نزدیکان و محبان اهل بیت از مدینه به سوی طوس حرکت کرد و در این مسیر در نزدیک شیراز در جنگ با نیروهای دولتی در محل بارگاه ، به شهادت رسید. برادر آن حضرت محمدبن موسی( ع ) در جوار آن حضرت، در همین محل به خاک سپرده شدند.

تا پیش از پادشاهی" عضدالدوله دیلمی" یعنی در حدود صد سال، بارگاه آن حضرت نامشخص بود. در این مقطع با هویدا شدن نور در این مکان، ساختمانی برای آن حضرت و برادرش حضرت سید امیر احمد ( ع ) ساخته شد. در سال های بین 623 تا 659 ه. ق در زمان اتابکان فارس با مرمت ساختمان، نخستین گنبد بر روی آرامگاه حضرت شاهچراغ ( ع ) ساخته شد. در سال 1239 ه. ق با تخریب بخشی از بنا در جریان زلزله،" حسین علی میرزا" والی فارس به جای گنبد شکسته ، گنبد جدیدی ساخت. این گنبد یکی دوبار تعمیر شد و در سال 1379 ه. ق به دلیل نقص فنی، به طور کلی برچیده و گنبد دیگری با اسکلت فلزی از آهن، به همان سبک بر آن بارگاه ساخته شد. بنای کنونی این بقعه شامل ایوان اصلی در شرق ، حرم وسیع و شاه نشین هایی از چهارسو و مسجدی در سمت غرب حرم و اتاق ها و مقبره های متعدد متصل به بقعه است. بقعه دارای دو در است؛ در ورودی سمت ایوان که از نقره و به درِ "ظِلّ السلطانی" معروف بود، بعدها به موزه آستانه منتقل شد و جای آن در میناکاری شده کار هنرمندان اصفهانی قرار گرفت.

در طول عمر چند صد ساله این بنا، پادشاهان مختلفی اقدام به ساخت و تزیین قسمت های مختلف بنای این امامزاده کرده اند، از جمله آینه کاری و نوشته های گچ بری و تزئینات و درهای نقره و رواق ( ایوانی که در مرتبه دوم ساخته شود ، پیشگاه ) و حرم این بقعه بسیار جالب توجه است. روی دیوارهای حرم ، خطوط بسیار از ثلث، نسخ و نستعلیق با قلم های درشت و ریز، در نهایت زیبایی روی کاشی یا کاغذ و آینه نوشته شده است. آینه کاری سردر و داخل حرم ، به ویژه مقرنس کاری های آینه از نظر هنری بسیار ارزشمند است. داخل حرم ، در فضایی مربع شکل ، در پایین قبر و بالای آن ، گنبدی ساخته شده که نزدیک 15 متر ارتفاع دارد. مرقد مطهر در شاه نشین بین محوطه زیر گنبد و مسجد بالای سر امامزاده قرار دارد. ضریح بارگاه حضرت در سال 1349 شمسی توسط استادان خاتم" علی اصغر ستایش" و " عبدالعلی سالک نژاد" ساخته شده است.

مساحت امروزی بارگاه آستان مقدس احمدی و محمدی (ع) ، 60000 مترمربع است و از سال 1360 بیش از 100000 متر مربع زیربنا در دست ساخت قرار دارد. در این مدت تغییرات متعددی در آستان قدس این دو برادر انجام شده است که شامل: ساخت صحن مرکزی و رواق های اطراف آن، توسعه حرم، بازسازی و توسعه ایوان مطهر آستان مبارک حضرت شاهچراغ (ع) ، کاشی کاری گنبد حرم مطهر حضرت شاهچراغ ( ع ) ، بازسازی و توسعه ایوان مطهر آستان مقدس حضرت سید امیرمحمد ( ع ) ، نماسازی ، مقرنس بندی ، کاشی کاری و آینه کاری ، احداث بازار و چهارسوق ، تیمچه ( محل کسب ) و سرا، زایرسرا و دارالضیافه و خیابان زیرگذر است.

امامزاده سید علاء الدین حسین (ع)

" سیدعلاء الدین" از فرزندان امام هفتم (ع )  و برادر دیگر حضرت شاهچراغ است. بقعه در کوچه مجاور مسجد جمعه شیراز قرار دارد و دارای بنایی مرتفع با گنبدی بلند است. مدخل اصلی در سمت جنوب به وسیله صحن کوچکی به خارج راه می یابد. در سمت غرب که در گذشته قبرستان وسیعی وجود داشت، امروز صحن غربی بنا جای دارد ؛ درون بقعه دارای حرم بلند آینه کاری شده در زیر گنبد است و مرقد مطهر سید علاء الدین در شاه نشین کنار آن قرار دارد. مسجد قرینه حرم در پشت ضریح واقع است.  بنای اصلی بقعه به وسیله قتلغ خان که در عهد مغول و تیمور( یعنی در اواخر قرن هشتم یا اوایل نهم )  والی شیراز بود، ساخته شده است. کتیبه ای در بالای حرم به تاریخ 943 ه. ق باقی مانده است. دورتا دور قسمت داخلی زیر گنبد نیز کاشی های معرق بسیار زیبایی وجود دارد که بر آن به خط ثلث طلایی و بر زمینه آبی سوره "مزمل" با همان تاریخ ، قید شده است و نشان می دهد که بنا در زمان صفویه تعمیرات اساسی  شده است.

به دلیل صدمات شدیدی که در طی قرون بر گنبد بنا وارد آمده بود، در سال 1329 شمسی گنبد جدیدی با اسکلت آهنی به جای آن نصب شد.

گالری عکس امامزاده سید علاءالدین حسین

امامزاده حضرت سید میرمحمد ( ع )

در فاصله 200 متری آرامگاه حضرت شاهچراغ ( ع ) ، مزار برادرش حضرت " سید میرمحمد" قرار دارد. مدخل این بقعه کاشی کاری است و درون بقعه از حرم ساده وسیعی تشکیل شده که مرقد مطهر در شاه نشین شمالی آن قرار دارد. مسجدی  نیز قرینه حرم در سوی دیگر مرقد واقع است. ضریح مرقد دارای خاتم کاری های زیبای عهد زندیه است و پشت ضریح مرقدِ منسوب به امامزاده ابراهیم ( ع ) - از فرزندان امام موسی کاظم ( ع ) -  واقع شده است. هر دو ضریح به هم متصل هستند. گنبد کاشی به سبک گنبدهای دیگری که در عهد قاجار بر بـُقاع متبرکه شیراز ساخته شد، دارای بدنه باریک و برآمدگی زیاد در قسمت پایین است. بنای اصلی از آثار قرن دهم هجری است که در دوران زندیه و قاجار، تزئینات  آن به دست  تعمیر سپرده شد. ضریح این مرقد از نقره و در سال 1306 ه. ق ساخته شده، اما تاریخ ساخت و تعمیر و نام بانی آرامگاه این بزرگوار مشخص نیست.

کتاب میراث فرهنگی استان فارس

زهره پری نوش - سایت تبیان

گالری عکس های شاهچراغ