بیانیه خروس جنگی

سلاخ بلبل

1. 1- هنر خروس جنگی هنر زنده‌هاست. این خروش، تمام صداهایی را كه بر مزار هنر قدیم نوحه‌سرایی می‌كنند، خاموش خواهد كرد.
2. 2- ما به نام شروع یك دوره‌ی نوین هنری، نبرد بیرحمانه‌ی خود را بر ضد تمام سنن و قوانین هنری گذشته آغاز كرده‌ایم.
3. 3- هنرمندان جدید فرزند زمانند و حق حیات هنری تنها از آن پیشروان است.
4. 4- اولین گام هر جنبش نوین با در هم شكستن بت‌های قدیم همراه است.
5. 5- ما كهنه‌پرستان را در تمام نمودهای هنری: تاتر، نقاشی، نوول، شعر، موسیقی، مجسمه‌سازی، محكوم به نابودی می‌كنیم و بت‌های كهن و مقلدین لاشه‌خوار را در هم می‌شكنیم.
6. 6- هنر نو كه صمیمیت با درون را گذرگاه آفرینش هنری می‌داند، سراپای جوشش و جهش زندگانی را در خود دارد و هرگز از آن جداشدنی نیست.
7. 7- هنر نو بر گورستان بتها و مقلدین منحوس آنها، به سوی نابود كردن زنجیر سنن و استوار ساختن آزادی بیان احساس پیش می‌رود.
8. 8- هنر نو تمام قراردادهای گذشته را می‌گسلد و نوی را جایگاه زیبایی‌ها اعلام می‌كند.
9. 9- هستی هنر در جنبش و پیشروی‌ست. تنها آن هنرمندانی زنده هستند كه تفكر آنها به دانش نوین استوار باشد.
10. 10- هنر نو با تمام ادعاهای جانبداران هنر برای اجتماع، هنر برای هنر، هنر برای .... تباین دارد.
11. 11- برای پیشرفت هنر نو در ایران باید كلیه‌ی مجامع طرفدار هنر قدیم نابود گردند.
12. 12- آفرینندگان آثار هنری آگاه باشند كه هنرمندان خروس جنگی به شدیدترین وجهی با نشر آثار كهنه و مبتذل پیكار خواهند كرد.
13. 13- مرگ بر احمقان.
15. انجمن هنری خروس جنگی
16. غریب.شیروانی.ایرانی

درباره ی خروس جنگی :

جلیل ضیاءپور، (پدر نقاشی مدرن ایران) در سال 1327 با همفکرانش به تأسیس انجمن هنری خروس جنگی که مجمعی پیشرو در زمینه طرح عرصه‌های هنر نو خاصه ادبیات، تئاتر، موسیقی و نقاشی بود و نیز چاپ مجله‌ای با همین نام اقدام کرد. محل انجمن آتلیه ضیاءپور در خیابان تخت جمشید بود. وی هدف انجمن خروس جنگی را «مبارزه در برابر کهنه پرستی و سنت‌ گرایی به دور از واقعیات زمانه» بیان کرده و شعری از فرخی سیستانی را به عنوان شعار انجمن بر می‌گزیند:

فسانه گشت و کهن شد حدیث اسکندر              سخن نو آر که نو را حلاوتی است دگر

از سال 1227 که بحث در زمینه نقاشی مدرن اوج گرفت، انجمن و مجله خروس جنگی مرکز مبادلات فرهنگی - هنری و نخستین پایگاه ترویج و معرفی نوگرایی در هنر ایران، بود. ضیاءپور، در این انجمن ضمن برگزاری جلسات هفتگی پیرامون معرفی نقاشی مدرن و موقعیت نقاشی ایرانی، به ایراد دوازده کنفرانس درباره نقاشی مدرن پرداخت و تعدادی مقاله کوبنده و آگاه ساز در برابر نقاشان کلاسیک و مبلغان غربی که به همراه هم در برابر نقاشی نو در یک جهت حرکت می‌کردند انتشار داد. این انجمن به زودی در میان هنردوستان اعتبار کسب کرد و به صورت مرکز تجمع هنرمندان نوگرای آن روز ایران درآمد. بدین ترتیب انجمن هنری خروس جنگی موج جدیدی را در راه هنر آغاز کرد. سخنرانی‌های پرشور ضیاءپور و ارائه آثار نقاشان نوگرا در کاشانه آپادانا، مراکز فرهنگی سفارتخانه‌های روس، انگلیس و فرانسه به جدلی ده ساله میان سنت گرایان و نوگرایان دامن زد، اما پس از کودتای مرداد 28 و هماهنگ با برنامه‌های بعدی نوسازی، دولت به حمایت از نقاشان نوگرا پرداخت و بدین ترتیب مخالفت خوانی‌ها به ظاهر پایان گرفت.

اعضاء انجمن را در دو دوره می‌توان بررسی نمود:

سال 1328- گروه نخست: آقایان «غلامحسین غریب» در زمینه ادبیات، «حسن شیروانی» در زمینه تئاتر، «مرتضی حنّانه» در زمینه موسیقی و «جلیل ضیاءپور» در زمینه? نقاشی. در همان ابتدا، حنانه به سبب اختلاف سلیقه کناره گرفت ولی بعدها مقالاتی محققانه درباره موسیقی غربی نوشت.

سال 1330- گروه دوم: هوشنگ ایرانی (شاعر) به انجمن راه می‌یابد و ضیاءپور از انجمن دوری می‌گزیند. وی می‌گوید:

1. «با ورود هوشنگ ایرانی به انجمن، تندروی‌های موهن او باعث شد که خود را از جمع دوستان کنار بکشم.»

بنابراین انجمن از «غلامحسین غریب»، «حسن شیروانی» و «هوشنگ ایرانی» تشکیل شده بود.

همچنین از اعضاء میهمان که با انجمن همکاری می‌کردند می‌توان از نیما یوشیج، بهمن محصص، سهراب سپهری، منوچهر شیبانی، مصطفی کمال پورتراب و بسیاری دیگر از روشنفکران و هنرمندان نوجوی آن دهه نام برد، که در دفتر این انجمن گرد هم جمع می‌شدند و به بحث و جدل و گفتگو می‌پرداختند. لازم به ذکر است، نیما یوشیج همکاری با انجمن و مجله خروس جنگی را از شعر «شهر صبح» شروع کرد که در شماره اول آن مجله چاپ شد.

انجمن چند هدف را دنبال می‌کرد:

1. 1. روشنگری و آشنایی مردم و هنرمندان به درست اندیشی در هنر.
2. 2. روشنگری اذهان نسبت به هنر نو.
3. 3. مبارزه در برابر کهنه پرستی و سنت گرایی به دور از واقعیات زمانه.
4. ضیاءپور در این خصوص می‌گوید: «من خواستم هویت ملی مان را با الهام گیری از مواریث خود، به دنیای نو وارد کنیم بی آنکه مقلد باشیم و یا این که بگذاریم مقلد باشند، و این حرکت از روی هدف و بنیادین بود نه یک جنگ سلیقه‌ای.»
   

آرم انجمن که نقش روی جلد مجله خروس جنگی است، توسط جلیل ضیاءپور و نام خروس جنگی، به پیشنهاد غلامحسین غریب انتخاب شده بود.علت انتخاب چنین نامی این است که خروس از نظر ظاهر اندام موجودی قرص و مهاجم، و از نظر رنگ آمیزی جلوه گر، از نظر هویت (در ادبیات قدیم ما) نماینده فرشته بهمن و به عنوان طلایه، وظیفه اش بیداری مردم بود. پس خروس (آن هم جنگی) را انتخاب کردند تا نماینده زیبایی و نیز مبارز بودن آنها باشد.

مخالفین

سه گروه به طور مشخص از دشمنان و مخالفان انجمن محسوب می‌شدند:

1. 1. توده‌ای‌ها، که می‌گفتند نقاشی باید برای همه قابل درک باشد که حتی پرتقال فروش هم آن را بفهمد.
2. 2. مینیاتوریست‌ها، که به طور کلی با هنر نو مخالفت می‌کردند.
3. 3. رئالیست‌ها، که تحت حمایت اشراف بودند و می‌گفتند باید کارهای رئالیستی کشید.

مجله "خروس جنگی " در دو دوره منتشر شد انتشار دوره اول در سال 28-29: در این دوره 5 شماره از مجله زیر نظر ضیاءپور، شیروانی، غریب و شیبانی منتشر شده و در پشت جلد شماره‌های آن، این نوشته آمده بود: «زیر نظر انجمن هنری خروس جنگی. هدف ما بالا بردن سطح معرفت عمومی است.» اما از انجا که دولت مترقی پهلوی! در دوره  دکتر عباس اقبال  و دولت ساعد فکر کردند کوبیسم همان کمونیسم است مجله را به اتهام توده ای بودن توقیف کردند!!ضیا پور به  دادگاه تخلفات اداری خوانده شد. در بازجویی از وی پرسیده شد که چه کسی او را مأمور اشاعه کوبیسم کرده است؟ و چرا از کوبیسم صحبت می‌کند؟ پس از توضیحات علمی‌و هنری استاد ضیاءپور در باب کوبیسم، از وی بابت توقیف مجله خروس جنگی عذرخواهی می‌گردد و به ایشان گفته می‌شود: «ما فکر کردیم کوبیسم یعنی کمونیسم!»

بعد از توجیه شدن آقایان قرار شد فعلا مجله با نامی دیگر چاپ شود و در سال 30 و 31 مجله با نام "کویر " منتشر شد. بعد تر مجله نام "پنجه خروس" را به خود گرفت و سهراب سپهری و محصص نیز با ان به عنوان نقاش مدرن همکار بودند در  همان سال دوباره "خروس جنگی " به دکه ها امد اما در این دوره ضیاءپور و شیبانی به خواست خود، کنار رفته بودند و بجایشان هوشنگ ایرانی آمده بود. قطع مجله بزرگ شده و در صفحه پشت جلد آن یک بیانیه آمده بود به امضاء انجمن هنری خروس جنگی -غریب، شیروانی و ایرانی- که ظاهراً بیشتر سطور آن منعکس کننده عقاید هوشنگ ایرانی و نوشته او بود این بیانیه تحت عنوان «سلاخ بلبل» را در ابتدای این مطلب خواندید. جالب این است که این دوره ی مجله تنها 4 شماره بود!!

تهیه کننده: مریم امامی- تبیان