شناخت فناوری اطلاعات

فناوری اطلاعات از سایر پیشرفت ها و فناوریهایی که از کشورهای پیشرفته صادر می شود، متمایز نیست. باید دانست که این تجهیزات در کشورهای توسعه یافته شکل می گیرند و با فرهنگ جاری آنها آرایش می یابند، با تزییناتی زیبا وارد کشورهای دیگر می شوند و به همراه خود انواع میکروبها و ویروس های فرهنگی، اخلاقی و معنوی را نیز به ارمغان می آورند. از این رو در کنار تأیید فناوری اطلاعات و کاربرد آن در آموزش و پرورش، مسأله مدیریت اطلاعات و کنترل آنها نیز به منظور تعدیل بار فرهنگی اطلاعات ضرورت پیدا می کند.

این امر که « به فناوری اطلاعات نیاز داریم »، به معنی تبلیغ مصرف گرایی نیست. بلکه به این معناست که با آگاهی از تجارب علمی و موفقیت آمیز کشورهای دیگر بتوانیم راه تولید را در پیش بگیریم. برای مثال، وقتی که نرم افزار فتوشاپ پا به عرصه وجود می گذارد، خیل عظیمی از جوانان ما به سمت یادگیری و استفاده از این نرم افزار روی می آورند.

در این که این نرم افزار مفید است، شکی وجود ندارد؛ اما اگر کمی عمیق تر فکر کنیم به وابستگی و مصرف گرایی ای که در ورای آن وجود دارد، پی خواهیم برد. اما فناوری اطلاعات، یا به عبارتی اطلاع از علوم سایر کشورها در زمینه تهیه و تولید نرم افزار، طراحی سیستم ها، برنامه نویسی و ... شاید این افق روشن را پدیدار کند که جوانان ما به موازات مصرف گرایی و گرایش به کاربرد نرم افزارها، به تولید آنها نیز گرایش و علاقه نشان دهند؛ زیرا جهانی شدن در سایه تولیدات علمی، با بار فرهنگی مقدور است که بتوانیم فرهنگ خود را به جهانیان بشناسانیم.

حال تصور کنید سیل تولیدات خارجی وارد بازار داخلی شده و ظاهر جذاب و کارایی آنها سبب جلب توجه جوانان به مصرف و کاربرد آنها شود. اگر نتوانیم به اطلاعات لازم برای تولید رسانه ها فرهنگی و علمی دسترسی پیدا کنیم، چگونه با مسأله مصرف گرایی مبارزه کنیم؟ از این رو، لازمه فرهنگ تولید، به خصوص در زمینه های علمی و فرهنگی، آگاهی داشتن از اطلاعات لازم در زمینه مورد نظر است. اگر قرار باشد برای کسب این اطلاعات چند نفر را بورسیه کنیم و به خارج بفرستیم، حداقل چندین سال طول می کشد تا آنان اطلاعاتی را کسب کنند و به کشور باز گردند. در حالی که به کمک فناوری اطلاعات این زمان به کمتر از چند ساعت تقلیل می یابد، هزینه چندانی در مقایسه با آن ندارد و هم چنین می توانیم علاوه بر تربیت متخصص، همزمان به تولید و انتشار علم و فرهنگ نیز بپردازیم.

لزوم گسترش IT در آموزش و پرورش

فناوری اطلاعات به دلیل تحول پذیری و قدرت تاثیر فراوانی که در رشد اقتصادی، امنیت ملی، جهانی شدن و تعدیل مشکلات اطلاع رسانی سنتی دارد، یکی از پویاترین و بحث انگیزترین رشته های علم و فناوری محسوب می شود.

بهبود کیفیت زندگی، دانش برای تولید دانش، دانش برای فردا و آموزش برای رسیدن به اهداف عالی و مطلوب بشری، راه برد اصلی و سیاست کلی IT را تشکیل می دهد. جامعه ای که بر مبنای IT آموزش دیده و پرورش یافته باشد، به خلق دوباره فناوری نمی پردازد، بلکه با بهره گیری از فنون و کاربردهای آن، ارزش ها و اصول جدیدی می آفریند که در کنار ارزش ها و اصول موجود قدیمی ادامه حیات می دهند. این فناوری و کاربرد، از ویژگی منحصر به فرد IT سرچشمه می گیرد و نشان می دهد که ارزشگرایی انسان در کنار توانمندی های ماشینی قادر به ایجاد چه تغییرات شگرفی در رفتارهای سنتی خواهد بود.

یکی از ویژگی های عمده IT که لزوم گسترش آن را در آموزش و پرورش بیش از پیش آشکار می کند، « قدرت همه بینی » یا قدرت بینایی فراگیر آن است. طبیعی است که آموزش و پرورش هر کشوری، گام های اولیه را در آموزش نیروی انسانی بر خواهد داشت. اما آنچه در این آموزش ها مهم است، آگاهی از هدف آموزش و تصمیم گیریهای صحیح است. آگاهی از اهداف، خود نوعی اطلاع داشتن است و تصمیم گیری نیز خود مستلزم داشتن اطلاعات صحیح، دقیق و قابل اعتماد است. ارزش هر تصمیم به میزان آگاهی و سود تصمیم گیرنده بستگی دارد. حال اگر بتوان به شیوه ای مناسب بهترین و ضروری ترین اطلاعات را برای آگاهی از هدف و در نهایت تصمیم گیری در اختیار تصمیم گیرنده قرار داد، طبیعی است که تصمیمات اتخاذ شده  نیز که بر مبنای درایت و آگاهی اتخاذ شده اند، کم ترین معایب ممکن را خواهند داشت. این شیوه مناسب، چیزی جز IT نیست. از این رو، آموزش و پرورش که رسالت سنگین آموزش هیجده و نیم میلیون دانش آموز و پرورش آنها را به عهده دارد، تقریباً بیش از هر سازمان دیگری به اطلاعات مفید، موثق و مناسب نیازمند است؛ زیرا به جرأت می توان گفت که در کشور،  تقریباً هیچ خانواده ای نیست که در بیش از نیمی از عمر خود درگیر مسائل آموزش و پرورش نباشد. در حالی که این رقم در مورد سازمان های دیگر اصلا قابل مقایسه نیست.

در نتیجه، امکانات و توانایی های بالقوه IT می تواند در حل بسیاری از مشکلات آموزش و پرورش و یا حداقل تعدیل و کاهش آنها مؤثر واقع شود.

منابع

1-  بهان، کیت و هولمز، دیانا (1377) ، آشنایی با تکنولوژی اطلاعات، ترجمه دکتر مجید آذرخش و دکتر جعفر مهرداد، انتشارات سمت، تهران

2- مهدوی، محمد نقی (1379) ، تکنولوژی اطلاعات و اطلاعات تکنولوژی، نشر چاپار.

3-  هنسون، جریس و رولا واومانا (1379) تکنولوژی های جدید ارتباطی، ترجمه داوود حیدری، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ها.

4-  پیکارد، رابرت جی (1378) ، اقتصاد رسانه ها، ترجمه داوود حیدری، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ها.

5- فرهنگی، علی اکبر (دکتر) تکنولوژی و تکامل فرهنگی (بی تا) ، فرهنگخانه اسفار.

فاطمه محمدی

مجله تکنولوژی رشد آموزشی 7