اعلامیه ی جهانی حقوق بشر

از آنجا که شناسایی حیثیت ذاتی کلیه اعضای خانواده بشری و حقوق یکسان و انتقال ناپذیر آنان اساس آزادی و عدالت و صلح را در جهان تشکیل می دهد ، از آنجا که عدم شناسایی وتحقیر حقوق بشر منتهی به اعمال وحشیانه ای گردیده است که روح بشریت را به عصیان واداشته و ظهور دنیایی که در آن افراد بشر در بیان عقیده آزاد و از ترس و فقر فارغ باشند به عنوان بالاترین آمال بشر اعلام شده است ، از آنجا که اساساً حقوق انسانی را باید با اجرای قانون حمایت کرد تا بشر به عنوان آخرین علاج به قیام بر ضد ظلم و فشار مجبور نگردد ، از آنجا که اساساً لازم است توسعه روابط دوستانه بین الملل را مورد تشویق قرار داد ، از آنجا که مردم ملل متحد ایمان خود را به حقوق اساسی بشر و مقام و ارزش فرد انسانی و تساوی حقوق مرد و زن مجدداً در منشور اعلام کرده اند و تصمیم راسخ گرفته اند که به پیشرفت اجتماعی کمک کنند و در محیطی آزادتر وضع زندگی بهتری به وجود آورند ، از آنجاکه دولتهای عضو متعهد شده اند که احترام جهانی و رعایت واقعی حقوق بشر و آزادی های اساسی را با همکاری سازمان ملل متحد تامین کنند ، از آنجا که حسن تفاهم مشترک نسبت به این حقوق و آزادیها برای اجرای کامل این تعهد کمال اهمیت را دارد ، مجمع عمومی این اعلامیه جهانی حقوق بشر را آرمان مشترکی برای تمام مردم و کلیه ملل اعلام می کند تا جمیع افراد و کلیه ارکان اجتماع این اعلامیه را دائماً مد نظر داشته باشند و مجاهدت کنند که بوسیله تعلیم و تربیت احترام این حقوق و آزادی ها توسعه یابد و با تدابیر تدریجی ملی و بین المللی ، شناسایی و اجرای واقعی و حیاتی آنها ، چه در میان خود ملل عضو و چه در بین مردم کشورهایی که در قلمرو آنها می باشند ، تامین گردد .

ماده اول : تمام افراد بشر آزاد به دنیا می آیند و از لحاظ حیثیت و حقوق با هم برابرند . همه دارای عقل و وجدان می باشند و باید با یكدیگر با روح برادری رفتار كنند .

ماده دوم :

1) هر كس میتواند بدون هیچ تمایز - خصوصاً از حیث رنگ ، جنس ، نژاد ، مذهب ، عقیده سیاسی یا هر عقیده ی دیگر و همچنین ملیت و وضع اجتماعی ، ثروت ، ولادت یا هر موقعیت دیگر ، از تمام حقوق و كلیه ی آزادی هایی كه در اعلامیه حاضر ذكر شده است بهره مند گردد .

2) به علاوه هیچ تبعیضی به عمل نخواهد آمد كه مبتنی بر وضع سیاسی ، اداری و قضایی یا بین المللی كشور یا سرزمینی كه شخص به آن تعلق دارد . خواه این كشور مستقل ، تحت قیومیت یا خود مختار بوده و یا حاكمیت آن به شكلی محدود شده باشد .

ماده سوم :  هر كس حق زندگی ، آزادی و امنیت شخصی دارد .

ماده چهارم :  احدی را نمی توان در بردگی نگاه داشت و داد و ستد بردگان به هر شكلی كه باشد ممنوع است .

ماده پنجم :  احدی را نمی توان تحت شكنجه یا مجازات یا رفتاری قرار داد كه ظالمانه یا خلاف انسانیت و شئون انسانی یا موهن باشد .

ماده ششم :  هر كس حق دارد كه شخصیت حقوقی او در همه جا به عنوان یك انسان در مقابل قانون شناخته شود .

ماده هفتم : همه در برابر قانون مساوی هستند و حق دارند بدون تبعیض و بالسویه از حمایت قانون برخوردار شوند . همه حق دارند در مقابل هر تبعیضی كه ناقض اعلامیه حاضر باشد و هر تحریكی كه برای اعمال چنین تبعیضی انجام شود از حمایت قانون برخوردار شوند .

ماده هشتم : در برابر اعمالی كه حقوق اساسی فرد را مورد تجاوز قرار دهد و آن حقوق به وسیله ی قانون اساسی و یا قانون دیگری برای او شناخته شده باشد ، هر كس حق رجوع موثر به محاكم ملی صالحه را دارد .

ماده نهم : احدی را نمی توان خودسرانه توقیف ، حبس یا تبعید نمود .

ماده دهم : هر كس با مساوات كامل حق دارد كه دعوایش بوسیله ی دادگاه مستقل و بی طرف ، منصفانه و علناً رسیدگی شود و چنین دادگاهی درباره ی حقوق و الزامات او و یا هر اتهام جزائی كه به او وارد شده باشد تصمیم بگیرد .

ماده یازدهم :

1) هر كس كه به بزهكاری متهم شده باشد بی گناه محسوب خواهد شد تا وقتی كه در جریان یك دعوای عمومی كه كلیه تضمین های لازم جهت دفاع او تامین شده باشد ، تقصیر او قانوناً محرز گردد .

2) هیچ كس برای انجام یا عدم انجام عملی كه در موقع ارتكاب ، آن عمل به موجب حقوق ملی یا بین المللی جرم شناخته نمی شده است محكوم نخواهد شد . به همین طریق هیچ مجازاتی شدید تر از آنچه كه در موقع ارتكاب جرم بدان تعلق میگرفت در باره ی احدی اجرا نخواهد شد .

ماده دوازدهم : احدی در زندگی خصوصی ، امور خانوادگی ، اقامتگاه یا مكاتبات خود ، نباید مورد مداخله های خود سرانه واقع شود و شرافت و اسم و رسمش نباید مورد حمله قرار گیرد . هر كس حق دارد در مقابل اینگونه مداخلات و حملات مورد حمایت قانون قرار گیرد .

ماده سیزدهم :

1) هر كس حق دارد كه در داخل هر كشوری آزادانه عبور و مرور كند و محل اقامت خود را انتخاب كند .

2) هر كس حق دارد هر كشوری از جمله كشور خود را ترك كند یا به آن بازگردد .

ماده چهاردهم :

1) هركس حق دارد در مقابل شكنجه ، آزار و تعقیب پناهگاهی جستجو كند و در كشورهای دیگر پناه گزیند .

2) در مواردی كه تعقیب واقعاً مبتنی به جرم عمومی و غیر سیاسی یا رفتارهایی مغایر با اصول و مقاصد ملل متحد باشد نمیتوان از این حق استفاده كرد .

ماده پانزدهم :

1) هر كس حق دارد كه دارای تابعیت باشد .

2) احدی را نمی توان خودسرانه از تابعیت خود یا از حق تغییر تابعیت محروم كرد .

ماده شانزدهم :

1) هر زن و مرد بالغی حق دارند بدون هیچگونه محدودیت از نظر نژاد ، ملیت ، تابعیت یا مذهب با یكدیگر زناشویی كنند و تشكیل خانواده دهند . در تمام مدت زناشویی و هنگام انحلال آن ، زن و شوهر در كلیه امور مربوط به ازدواج دارای حقوق مساوی می باشند .

2) ازدواج باید با رضایت كامل و آزادانه زن و مرد واقع شود .

ماده هفدهم :

1) هر كس منفرداً یا بطور دسته جمعی حق مالكیت دارد .

2) احدی را نمی توان خودسرانه از حق مالكیت محروم نمود .

ماده هیجدهم : هر كس حق دارد كه از آزادی فكر ، وجدان و مذهب بهره مند شود . این حق متضمن آزادی تغییر مذهب یا عقیده و نیز متضمن آزادی اظهار عقیده و ایمان میباشد و همچنین شامل تعلیمات مذهبی و اجرای مراسم دینی است . هر كس میتواند از این حقوق منفرداً یا اجتماعاً و به طور خصوصی یا عمومی برخوردار شود.

ماده نوزدهم : هر كس حق آزادی عقیده و بیان دارد و حق مزبور شامل آنست كه از داشت عقاید خود بیم و اضطرابی نداشته باشد و در كسب اطلاعات و افكار و در اخذ و انتشار آن به تمام وسایل ممكن و بدون ملاحظات مرزی آزاد باشد .

ماده بیستم :

1) هر كس حق دارد آزادانه مجامع و جمعیتهای مسالمت آمیز تشكیل دهد .

2) هیچكس را نمیتوان مجبور به شركت در اجتماعی كرد .

ماده بیست و یكم :

1) هر كس حق دارد در اداره ی امور عمومی كشور خود ، خواه مستقیماً و خواه از طریق نمایندگانی كه آزادانه انتخاب شده باشند شركت جوید .

2) هر كس حق دارد با تساوی شرایط به مشاغل عمومی كشور خود نایل آید .

3) اساس و منشاء قدرت حكومت اراده ی مردم است . این اراده باید به وسیله ی انتخاباتی ابراز گردد كه از روی صداقت و بطور ادواری صورت پذیرد . انتخابات باید عمومی و با رعایت مساوات باشد و با رای مخفی یا طریقه ای نظیر آن انجام گیرد كه آزادی رای را تضمین نماید .

ماده بیست و دوم : هر كس به عنوان عضو اجتماع حق امنیت اجتماعی دارد و مجاز است بوسیله ی مساعی ملی و همكاری بین المللی حقوق اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی خود را كه لازمه ی مقام و نمو آزادانه ی شخصیت اوست با رعایت تشكیلات و منابع هر كشور بدست آورد .

ماده بیست وسوم :

1) هر كس حق دارد كار كند ، كار خود را آزادانه انتخاب نماید ، شرایط منصفانه و رضایت بخشی برای كار خود خواستار باشد و در مقابل بیكاری مورد حمایت قرار گیرد .

2) همه حق دارند بدون هیچ تبعیضی در مقابل كار مساوی اجرت مساوی دریافت كنند .

3) هر كس كه كار می كند به مزد منصفانه و رضایت بخشی ذیحق میشود كه زندگی او و خانواده اش را موافق شئون انسانی تامین كند و آنرا در صورت لزوم با هر نوع وسایل دیگر حمایت اجتماعی تكمیل نماید .

4) هر كس حق دارد برای دفاع از منافع خود با دیگران اتحادیه تشكیل دهد یا در اتحادیه ها شركت كند .

ماده بیست و چهارم : هر كس حق استراحت و فراغت و تفریح دارد و به خصوص به محدودیت معقول ساعات كار و مرخصی های ادواری با اخذ حقوق ذیحق میباشد .

ماده بیست و پنجم :

1) هر كس حق دارد كه سطح زندگانی او ، سلامتی و رفاه خود و خانواده اش را از حیث خوراك و مسكن و مراقبتهای پزشكی و خدمات لازم اجتماعی تامین كند و همچنین حق دارد كه در مواقع بیكاری ، بیماری ، نقص اعضاء ، بیوگی ، پیری یا تمام موارد دیگری كه به عللی خارج از اراده ی انسان وسایل امرار معاش از دست رفته باشد ، از شرایط آبرومندانه ی زندگی برخوردار شود .

2) مادران و كودكان حق دارند از كمك و مراقبت مخصوصی بهره مند شوند . كودكان چه بر اثر ازدواج و چه بدون ازدواج به دنیا آمده باشند ، حق دارند كه همه از یكنوع حمایت اجتماعی برخوردار شوند .

ماده بیست وششم :

1) هر كس حق دارد كه از آموزش و پرورش بهره مند شود . آموزش و پرورش لااقل تا حدودی كه مربوط به تعلیمات ابتدایی و اساسی است باید رایگان باشد . آموزش ابتدایی اجباری است . آموزش حرفه ای باید عمومیت پیدا كند و آموزش عالی باید با شرایط تساوی كامل به روی همه باز باشد تا همه بنا به استعداد خود بتوانند از آن بهره گیرند .

2) آموزش و پرورش باید طوری هدایت شود كه شخصیت انسانی هر فرد را به حد كمال رشد آن برساند و احترام حقوق و آزادی های بشر را تقویت كند . آموزش و پرورش باید حس تفاهم ، گذشت و احترام به عقیده ی مخالف و دوستی بین تمام ملل و جمعیتهای نژادی یا مذهبی و همچنین توسعه ی فعالیتهای ملل متحد را در راه حفظ صلح تسهیل نماید .

3) پدر و مادر در انتخاب نوع آموزش و پرورش فرزندان خود نسبت به دیگران اولویت دارند .

ماده بیست و هفتم :

1) هر كس حق دارد آزادانه در زندگی فرهنگی اجتماع شركت كند ، از فنون و هنر ها بهره گیرد و در پیشرفت علمی و فوائد آن سهیم باشد .

2) هر كس حق دارد از حمایت منافع مادی و معنوی آثار علمی ، فرهنگی یا هنری خود برخوردار شود .

ماده بیست وهشتم : هر كس حق دارد برقراری نظمی را بخواهد كه از لحاظ اجتماعی و بین المللی ، حقوق و آزادی هایی را كه در این اعلامیه ذكر گردیده است تامین كند و آنها را به مورد اجرا گذارد .

ماده بیست و نهم :

1) هر كس در مقابل آن جامعه ای وظیفه دارد كه رشد آزاد و كامل شخصیت او را میسر كند .

2) هر كس در اجرای حقوق و استفاده از آزادی های خود فقط تابع محدودیت هایی است كه به وسیله قانون و منحصراً به منظور تامین ، شناسایی و مراعات حقوق و آزادی های دیگران و برای رعایت صحیح مقتضیات اخلاقی و نظم عمومی و رفاه همگانی در شرایط یك جامعه ی دمكراتیك وضع گردیده است .

ماده سی ام : هیچ یك از مقررات اعلامیه حاضر نباید طوری تفسیر شود كه متضمن حقی برای دولت ، جمعیت یا فردی باشد كه به موجب آن بتوانند هر یك از حقوق و آزادیهای مندرج در این اعلامیه را از بین ببرند یا در راه آن فعالیتی نمایند .

منبع: سایت سازمان ملل