ورزش به عنوان راهکاری سالم درپویایی جامعه در سیاست های نظام جمهوری اسلامی پیشینه ای دیرینه ایدارد . سیاست ها و راهبردهای ورزش كشورنقش مهمی را در بیان دیدگاهها و مواضع ورزشی در اقشار مختلف جامعه ، معلمان و مربیان ورزش ، شوراهای سیاست گزار، رسانه های گروهی و... ایفا می کند . در این مطلب قصد ما بر این است تا به بیان سیاست ها و راهبردهای ورزش کشور بپردازیم.
سیاست ها و راهبرد های ورزش کشور
پیروزی انقلاب اسلامی با دگرگونی های گسترده ای در ساختار سیاسی، اجتماعی و فرهنگی كشور مقارن شد. موج استقلال خواهی و دوری از سیاست های استكباری، با توجه به خواستهای عمومی مردم، هدایت و رهبری جامعه بر اساس اصل امامت، افزایش مشاركت عمومی ، در روند بازسازی نظامی پویا از ویژگی های انقلاب است كه ظرف 21 سال گذشته همواره مسیر تكاملی خود را در نوردیده است و در درون خود نیز اصلاحات لازم را بر اساس مصالح انقلاب آزموده و بكار بسته است.
از میان پدیده های مورد توجه عامه كه نقش اساسی در ارتقای ارزشی جامعه داشته موضوع تربیت بدنی و ورزش است که با پیروزی انقلاب بزرگ اسلامی ، این فرآیند پس از فراز و نشیب های اولیه به عنوان یكی از اصول اساسی و مورد اهتمام نظام مورد توجه قرار گرفت. خمیر مایه فعالیت های تربیت بدنی در نظام جمهوری اسلامی ایران چنین تبیین شده است ؛ كالبد انسان جایگاه روح انسانی است كه باید تقویت شود و از سلامتی كامل برخوردار گردد تا از این طریق كمال انسانی حاصل شود و فرد به كمال مطلوب برسد. غرض از آفرینش انسان این است كه او با آگاهی به معبود خویش نزدیك شود، بر این اساس انسانی كه سالم است و سالم می اندیشد ، در مسیر این هدف مقدس موفق تر است ، نقطه شروع این مسیر دوران كودكی تا مرحله تكامل و تكوین جسم و روح انسانی است، برای دستیابی به این تكامل كه هدف غایی است، تأمین و ایجاد امكانات و شرایط مناسب ، تدوین سیاست و برنامه مدون الزامی است.
بر این اساس، تمام جوانان و مردم ایران اسلامی باید از بهترین فرصت ها و امكانات تربیت بدنی و ورزش برخوردار باشند ، تا توان بالقوه و آمادگی جسمانی و روحی خود را بهبود بخشند و با نشاط و شادابی و طراوت لازم قادر باشند نقش مؤثر تری در توسعه پایدار ایفا نمایند. بدین منظور اصـــلاح ساختار و تشكیلات اداری و بهبود روش های اجرائی و بهره وری از امكانات ، در اولویت قرار دارد.
دیدگاهها و مواضع ورزشی
نقش آفرینان و حامیان در برنامه های تربیت بدنی و ورزش و مسئولیت مشترك ورزش جوانان مسئولیت مشترك برای بسیاری از افراد و گروههای اجتماعی حقیقی و حقوقی است. از آن جمله:
1. والدین و متكلفین
2. معلمان و مربیان ورزش
3. داوران و ناظران مسابقات
4. مدیران باشگاهها و مسئولین اماكن ورزشی
5. شوراهای سیاست گذار در امر تربیت بدنی و ورزش جوانان
6. مقامات رسمی در سازمانهای مختلف ار جمله وزارتخانه های آموزش و پرورش، فرهنگ و آموزش عالی، كار و امور اجتماعی، ارتش، سپاه، بسیج، شورای عالی جوانان
7. رسانه های گروهی
1- والدین و متكلفین جوانان و توسعه
در ساختار ورزشی بدون التزام همكاری والدین و متكلفین جوانان امر توسعه ورزش ممكن نخواهد بود. چه انتظارات و دیدگاههای آنان به نحوی چشمگیر بر لذتی كه كودكان و نوجوانان از حضور در فعالیتهای ورزشی آنان می برند و شور و شعفی كه می آفرینند تأثیر می گذارد. جهت تضمین این امر كه كودكان از فعالیتهای ورزشی خود بهترین بهره را بگیرند، رعایت موارد زیر از سوی والدین و متكلفین بایستی به عنوان یك وظیفه تلقی و انجام گردد:
·كودكان را ترغیب نمایند كه در فعالیتهای ورزشی شركت كنند ، البته در این مورد نباید كودكان تحت فشار قرار گیرند.
·كودكان را كه علیرغم جهد و تلاش دچار اشتباه یا لغزشی شده اند، مورد عتاب و تمسخر قرار ندهند.
·برای كودكان خود الگوهای رفتاری نیكویی باشند ، تا آنها شما را سرمشق خود قرار دهند.
·كودكان را تشویق نمایند، تا با رعایت قوانین و مقررات بازی نمایند.
·در تماس های خود با بازیكنان، مربیان و مسئولین مودب و مبادی آداب باشند ، تا فرزندان نیز از این رفتار تاسی نمایند.
·از كوششهایی كه در جهت حذف خشونت های كلامی و رفتاری در فعالیتهای ورزشی می شود، حمایت كنند.
2- مربیان و معلمان ورزش
مربیان و معلمان، عامل اساسی تربیت و نو سازی جامعه بوده ، خاصه در تربیت بدنی و ورزش می توانند با آگاهی از اهداف آموزشی و فرهنگی در انطباق با سیستم تربیتی ، با این اهداف نقش اساسی داشته باشند و به لحاظ آنكه در جهت تكامل افراد از طــریق فـعالیتـــهای جسمانی كار می كنند ؛ تكنیكها، روشها، گفتار و اعمالشان بر روی افراد تحت تعلیم تأثیر چشمگیر می گذارد. به همین خاطر است كه كار مربیان و معلمان ورزشی در خـــلال هر رویداد به وسیله اذهان ارزشیابی می شود.
بنابراین اگر مربیان و معلمان ورزش و تربیت بدنی همواره هدفهای تربیتی را بخاطر داشته باشند و بر مبنای آن عمل كنند، به جرأت می توان گفت از بهترین و موفق ترین معلمان زمان خود خواهند بود.
معلمان و مربیان باید آگاهانه بپذیرند مسئولیتشان نسبت به افراد تحت تعلیم خود بسیار خطیر و سنگین است. بخصوص كه در هر تجربه تمامی رفتار ، كنشها و واكنشهای شاگردان خـــود را بایستی زیر نظر داشته باشند. مربی باید بكوشد فــلسفه ای داشته باشد كه او را در پذیرش و تشخیص نقش خطیرش یاری نماید. مربی باید بیشترین گذشت و بزرگواری را در رابطه با اعمال دیگران در شرایط سخت هیجانی از خود نشان دهد. مربی كه خالصانه خود را وقف تیمش كند و عمیقاً خود را در قبال تأثیر تجربیات خود در بازیكنان متعهد بداند، در تجزیه و تحلیل نهایی ، موفق ترین مربی و حقیقی ترین معلم است. او می تواند به حق حامی برنامه های تربیت بدنی و ورزش باشد.
3- داوران و ناظران مسابقات
رفتار داوران و ناظران بر مسابقات و فعالیتهای ورزشی نیز در روح و روان كودكان اثر می گذارد. به همین لحاظ باید نكات زیر را عمیقاً در نظر داشته و رعایت نمایند:
·نحوه رفتار آنان نسبت به كودكان، نوجوانان و جوانان یكسان و محبت آمیز باشد.
·برای كودكان الگوهای رفتار خوب ورزشی باشند ، تا از آنها سرمشق قرار گیرند.
·بر اطلاعات و آگاهیهای خود نسبت به مواردی كه در رشد و تكامل بچه ها اثر می گذارد، بیافزایند.
·اجرای قوانین و مقررات را كه حاصل حضور لذت بخش ، سازنده و نشاط آور در میدانهای ورزشی است ، تشویق و ترغیب نمایند.
·اگر تغییر قوانین ضروری باشد، به گونه ای انجام شود كه با سطح مهارتی و نیازهای كودكان مطابقت داشته باشد.
·از شعور و درك عمومی خود استفاده نموده و با تذكرهای پیاپی بی مورد و رفتار خشك موجب از بین رفتن انگیزه های ورزشی و روح اصلی بازی نگردند.
·رفتار غیر ورزشی را تقبیح كرده و در میان بازیكنان احترام به رقیبان را تشویق و ترغیب نمایند.
4- مدیران باشگاهها و اماكن ورزشی
مدیران باشگاهها و اماكن ورزشی با توجه به حضور فعال در عرصه تربیت بدنی و ورزش و ارتباط وسیع با جوانان علاقمندی كه به لحاظ علاقه و گرایش به ورزش ، به این باشگاهها و اماكن روی می آورند و یا به عنوان تمرین آمادگی جسمانی و یا حضور در تیمهای مختلف ورزشی، در اینگونه اماكن و باشگاههای ورزشی رفت و آمد و ارتباط مستمر دارند، می توانند نقش هدایتی و حمایتی، در زمینه تربیت بدنی و گسترش ورزش جوانان با روش صحیح و شایسته داشته باشد. در برنامه های مربوط به توسعه ساختاری ورزش برای جوانان باید به باشگاهها و اماكن ورزشی نیز از این دیدگاه، عمیق تر نگریسته ، به اثر وجودی و حضور سازنده آنها بهای بیشتر داده و از نقش مؤثر آنها در پیشبرد برنامه ها بهره گرفته شود.
5- شوراهای سیاست گزار در امر تربیت بدنی و آموزش جوانان
با توجه به نقش مؤثر ورزش و تربیت بدنی در پرورش جسمانی و روانی جوانان ، و از آن جایی كه ورزش و تربیت بدنی ابزار مؤثری در جهت آموزش و تربیت نسل جوان است. شورای عالی جوانان و شورای آموزش و پرورش باید اهتمام به تبیین نقش و جایگاه تربیتی ورزش بنمایند. تا مبانی تربیتی ورزش به مورد اجرا گذاشته شود.