بیولومینسانس-قسمت دوم
جانورانی که از حس بینایی برای دریافت اطلاعات از محیط استفاده میکنند گاهی در به کارگیری از این حس در تاریکی با مشکل مواجه میشوند. برای رفع این مشکل جانوران سازشهای مختلفی پیدا کردهاند.
برخی مثل جغدها از چشمهای خیلی بزرگ برای جمعآوری نور استفاده میکنند. همچنین جانوران از حسهای دیگرشان برای جمعآوری اطلاعات از محیط استفاده میکنند. انسان برای مقابله با تاریکی به اختراعات مختلف دست زده است از جمله ساخت لامپها رشتهای و چراغ قوهها. بسیاری از جانوران از نوری که خودشان تولید میکنند به عنوان چراغ برای روشنسازی محیطشان استفاده میکنند. مزیتی که این نور بر نورهای ساخت دست بشر دارد این است که برای ایجاد آن احتیاج به برافروختگی الکتریکی که در نتیجهی آن گرمای زیادی تولید میشود و هدر میرود نیست چراکه این جانوران از واکنشهای شیمیایی و نور سرد برای روشنسازی محیطشان استفاده میکنند.
تعداد زیادی از موجودات منتشرکنندهی نور ساکن دریا هستند با این حال تعداد معدودی از آنها در خشکی و زیستگاههای آب شیرین نیز یافت میشوند. موجودات بیولومینسنت همزیست با مجودات دیگر نیز جز این گروه محسوب میشوند. بیولومینسانس در هر جانداری از نظر طول موج نور، مدت تابش، تناوب و دفعات تابش منحصر به فرد است. در زیر با برخی از موجودات بیولومینسنت آشنا میشویم.
از جمله جانداران خشکیزی:
از گروه حشرات میتوان کرم شب تاب یا firefly را نام برد که آشنا ترین مثال از موجودات منتشرکنندهی نور است.
هزارپایِ Luminodesmus
حلزون Quantula
Archnocampa از کرمهای تابنده است
Mycena lampadis یک قارچ بیولومینسنت است. روشنایی که این قارچ در تاریکی کامل ایجاد میکندبرای مطالعهی روزنامه کفایت میکند:
حدود نود درصد موجودات ساکن در اعماق دریا تولید بیولومینسانس میکنند. از جمله آبزیان بیولومینسانت:
Anglerfish :قسمتی از نخاع پشتی در جنس مادهی این ماهی به درون بدن برآمده شده که با انتشار نور طعمه را به سمت دهان جلب میکند.
Black dragonfish :در طول پیکر این ماهی فتوفورهایی در دو ردیف پراکنده شدهاند که در روشن کردن مسیر حرکتش به آن کمک میکنند. در جنس ماده یک زائدهی چانهای وجود دارد که نوک آن لومینسانس ضعیفی دارد و در جلب طعمه به کار گرفته میشود:
هشتپای رنگین کمانی:
Aequorea victoria که نوعی ماهی ژلهای یا عروس دریایی است:
دیانوفلاژلیتها، dianoflagellates ، از تک سلولیهای آبزی تابنده اند:
نویسنده: سمانه سادات عنایتی