ای‌کیو ربطی به آی‌کیو ندارد

ای‌كیو به استاد گفت: من آمده‌ام تا راهب ذن بشوم. اولین درس من چیست؟ استاد پرسید: شام خورده‌ای؟ گفت: بله. استاد گفت: پس ظرفت را بشور.

این، یك حكایت معروف در ادبیات ژاپن است. ای‌كیو (1394 تا 1481)، یكی از معروف‌ترین چهره‌ها در ذن است. او را مبتكر یكی از دو فرقه اصلی ذن می دانند. او كسی بود كه ورود زن‌ها به معابد ذن را آزاد كرد و جشن چای ژاپنی هم به او منسوب است.

ای‌كیو در اصل پسر یك امپراتور بود كه در دوره حكومت شوگون‌ها كه حكومت را از دست امپراتورها خارج كردند، مادرش مجبور شد به همسری یك شوگون برود و برای همین او را به معبد فرستاد. این كودك ناخواسته، اما در معبد وضع خیلی خوبی داشت. او به زودی پیشرفت كرد. یك نقاش، شاعر، خوشنویس و استاد ذن شد. و در ژاپن امروز او را به عنوان یك شخصیت پرتلاش و نماد خستگی ناپذیری و تلاش دوباره و دوباره و دوباره می‌شناسند.

داستان زندگی ای‌‌كیو و افسانه‌های پیرامون او، یكی از داستان‌های مورد علاقه مردم ژاپن است و تا به حال یك سریال و دو كارتون از آن تهیه شده. معروف‌ترین این كارتون‌ها، همانی است كه خود ما هم دیده‌ایم. ای‌كیوسان، راهب كوچك تهیه شده در فاصله سال‌های 1975 تا 1982. دلیل طولانی بودن زمان ساخت این مجموعه هم مشخص است. تعداد قسمت‌های ساخته شده برای این كارتون، ركورد دار تعداد اپیزودهای یك مجموعه كارتونی در دنیا است: 298 قسمت.

ای‌كیو سان، استاد اعظم، سامورایی شین سه، سایو جان، یایویی و پدرش آقای چیكی اویا و حاكم (كه در اصل ژاپنی شوگون بوده) از همان قسمت اول مجموعه حضور داشتند و فقط شاگردهای مدرسه آنكوكوچی تغییر می كردند. فقط بخش كمی از معماهایی كه ای‌كیو سان در قسمت‌های مختلف این كارتون حل می‌كرد، متعلق به ای‌كیوی تاریخی هستند و سازندگان سریال، هر ایده‌ای را كه از هر فرهنگی پیدا كرده‌اند تبدیل به كارتون و اپیزود جدیدی از مجموعه كرده‌اند. حتی ایده تقسیم ارث امام علی‌علیه السلام هم در این سریال بود. شیوه تفكر و مراقبه ‌ای كیوسان در این كارتون، كه بعدها بین بچه‌های ژاپنی خیلی مورد تقلید قرار گرفت، تركیبی بود از حالت مجسمه بودای متفكر (نحوه نشستن ای‌كیو در حال حل مسأله) و عادت بچگی‌های كارگردان (قسمت مالیدن دست خیس بر روی سر در ابتدای فكر كردن).

احسان رضایی