« دنیا دوستی منشأ تمام مفاسد »

  همچنین هر چیزی که باعث تقرب به خدا و کسب سعادت در قیامت گردد، آخرت نام دارد، هر چند ظاهراً اموری دنیایی باشد ، مثل تجارت و صنعت؛ که از آن جمله امرار معاش ، کمک به دیگران و شرکت در کارهای خیر است .

مرتبه دنیایی هر کس اگر چه ذاتاً ناقص است ، اما چون محلی برای کسب سعادت اخروی است نزد اولیای الهی از ارزشمندترین عالم ها به حساب می آید، و این که می بینیم دنیا در برخی آیات و روایات مورد مذمت قرار گرفته است منظور اصل دنیا نیست ، بلکه توجه و محبت به آن ، سرزنش شده است . چنانکه شخصی در حضور امام علی علیه السلام دنیا را سرزنش نمود . حضرت فرمود:

« دنیا سرای راستی است برای کسی که آن را باور دارد ، سرای ایمنی ( از عذاب الهی) است برای کسی که فهمید و آنچه را خبر داد، دریافت نمود ، سرای توانگری است برای کسی که از آن ره توشه برداشت....." ( نهج البلاغه فیض الاسلام/1149)

بنابراین، آنجا که دنیا مذموم و ناپسند خوانده شده ، منظور محبت قلبی به دنیا است ؛ چراکه هر چه دلبستگی شخص به دنیا بیش تر باشد ، حجاب بین او و پروردگار غلیظ تر خواهد بود .        

چرا انسان به دنیا محبت دارد؟

انسان چون در عالم طبیعت به دنیا می آید و در حقیقت اولاد این عالم است ، محبت دنیا در قلب او وجود دارد . از سوی دیگر این عالم را محل عیش و عشرت خود می داند و مرگ را سبب جدایی از این نعمتها می شمارد، لذا به دنیا یعنی محل عیش و نوش خود، محبت دارد ؛ همچنین انسان فطرتاً میل به جاودانگی دارد و تصور می کند مرگ فنای او است . پس ما ، یا ایمان به آخرت نداریم و یا اطمینان قلبی ما به این باور ضعیف و سست است. در حالی که اگر فناپذیری این عالم را بدانیم و جاوادنگی آخرت را یقین کنیم، از این عالم روی گردان خواهیم شد . چنان که حضرت علی علیه السلام می فرماید:
« سوگند به خدا که اُنس پسر ابوطالب به مردن ، از علاقه طفل به پستان مادربیشتر است " . این علاقه به آن خاطر است که حضرتش حقیقت دنیا را دیده و اگربنا به مصالحی نبود در این دنیا برای لحظه ای درنگ نمی کرد .

برای دوستان پروردگار ، همین توقف در این عالم که عالم کثرت است و نیز اشتغال به امور دنیوی، با همه ضرورتهایش دارای درد و رنج است . بیشتر ناله اولیای الهی ، درد جدایی از پروردگار است .

هر اندازه بهره شخص از دنیا بیشتر باشد، وابستگی قلبی او به دنیا بیشتر می گردد ، تا جایی که دوستی دنیا، سراسر دل او را فرا می گیرد و این حالت منشأ همه گناهان او خواهد بود . از مفاسد بزرگ ، آن است که محبت دنیا قلب انسان را فرا بگیرد و هنگام مردن برای شخص فاش شود که خداوند او را از محبوبش در دنیا جدا می کند .

امام صادق علیه السلام فرمود: « مثل دنیا مثل آب دریا است ، شخص تشنه هر چه از آن بیاشامد، تشنگی را زیادتر می کند ، تا او را از بین ببرد.»

برخی پیامدها

در خصوص محبت به دنیا باید دانست که همین دوستی اسباب گرفتاری است و میزان طول کشیدن عالم برزخ و قبر همین تعلقات دنیوی می باشد . هر چه وابستگی انسان به دنیا کم تر باشد، برزخ و قبر او گشادتر ، روشن تر و مکث انسان در آن کم تر است، چنان که در برخی روایات ، برزخ اولیای الهی سه روز عنوان شده است و عمده فشار و سختی به دلیل همین وابستگی ها است .

از مفاسد محبت به دنیا ترس از مرگ است و این ترس، غیر از ترسی است که مؤمنان دارند .

از دیگر مفاسد محبت به دنیا ، آن است که انسان را از عبادات شرعی باز می دارد، جنبه طبیعی انسان را تقویت و عزم او را سست می کند، در حالی که یکی از اسرار عبادت آن است که روح و اراده شخص تقویت و بدن تابع اراده روح می شود . اگر بدن تابع اراده روح گردد، زحمت عبادت از بین می رود و اراده تقویت می شود و در این صورت مراتبی از بهشت، که لازمه رسیدن به آن داشتن اراده و عزمی قوی است، به شخص اختصاص می یابد .

پس با انجام دادن هر کدام از عبادات عزم و اراده انسان تقویت می گردد؛ مثلاً کسی که در شب سرد زمستان از بستر برمی خیزد و به عبادت خدا قیام می کند اراده اش تقویت می گردد. این کار اگر چه در ابتدا مشکل است ، امابه مرور زمان برایش آسان می گردد، این گونه عبادت علاوه بر تشکیل صورت عمل در قیامت و طبعاً بهره مندی از آن ، موجب تقویت اراده  می شود و به مرور زمان علاقه انسان را به عبادت افزون می سازد ، چه بسا این علاقه مجازی به علاقه حقیقی یعنی علاقه و مهر به ذات اقدس پروردگار منجر شود.