چه عواملی بر رشد گویایی كودك تأثیر دارند ؟

در قسمت قبل به چگونگی مقابله با عواملی كه سبب لكنت می شوند ، پرداختیم . اینك در ادامه می خوانیم ...

تأثیرات عوامل دیگر در گویایی كودك

پیش از این اشاره كردیم كه حوادث دلخراش و دردناك ناگهانی لزوماً موجب لكنت زبان كودك نمی شود ، اما مصائب غم انگیز خانوادگی ، به طور  طبیعی هر كودكی را ناراحت و منقلب می كند. به رغم این كه شما همواره تلاش می كنید از بروز اتفاقات ناگوار در خانواده پیشگیری نمایید و مواظب كودك بوده ، از او حمایت كنید ، ناگزیر مسائلی از قبیل بیماری ، سوانح كوچك و بزرگ و تعارضات عاطفی معمولاً در خانواده ها اتفاق می افتد. این نوع حوادث خانوادگی ممكن است موجب اختلال كلامی كودك و یا بیشتر شدن وقفه های زبان و تكرار كلمات در او شود. اگر به نظر شما نیز چنین است، این نوع اختلال كلامی را تا حدودی به عنوان امری طبیعی بپذیرید و با عكس العمل های سریع و نابجای خود نسبت به لكنت زبان كودك ، موجب افزایش احساس نگرانی او نشوید . اگر مشكلات ، برخوردها و تعارضات خانوادگی ادامه یابد، بی شك شما بیشتر شاهد اختلال و ناروانی كلامی كودك خواهید بود. برای مقابله با احتمال وقوع چنین وضعیتی ، روابط دوستانه و محبت آمیز خودتان را با كودك غنی تر نمایید. اگر خانواده به محل یا شهر دیگری نقل مكان كند ، ممكن است به خاطر گرفتاری های ناشی از تغییر منزل و جابجایی و سازگاری در منزل جدید ، ناروانی های كلامی كودك افزایش یابد. اگر شما در این قبیل موقعیت های حساس ، متوجه شرایط عاطفی ، روانی و اجتماعی كودك باشید و سعی كنید به طور  فوق العاده با او رابطه محبت آمیز و مشوقانه برقرار نمایید ، به احتمال زیاد ، از شدت ناروانی كلامی كودك به طور قابل ملاحظه ای كاسته شده ، روانی كلامی او به طور  معمول خواهد بود.

لكنت در بین بستگان و دوستان نزدیك خانواده

اگر شما و یا شخص دیگری در خانواده دچار لكنت هستید ، ممكن است نسبت به صحبت كردن كودك و علائمی كه نشان می دهد او با مشكل گویایی مواجه است ، فوق العاده حساس و نگران باشید. همان طور كه پیشتر اشاره كردیم ، احتمال این كه كودك بخواهد از كسی كه لكنت دارد تقلید نماید ، بسیار بسیار اندك است. در صورتی كه كودك تمایل شدید داشته باشید با آن شخص ( شخصی كه لكنت دارد) همانند سازی نماید ، ممكن است سعی كند به طرق مختلف مثل او رفتار كند . شواهد موجود حاكی از آن است كه به نظر نمی رسد لكنت زبان به علت تقلید باشد. اگر كودك شما علائم و نشانه های هشدار دهنده  در بروز اختلال كلامی را به طور  كاملاً محسوس نشان نمی دهد، سعی كنید ناروانی های كلامی او را به عنوان بخشی از تكامل طبیعی سخن گفتن بپذیرید و نه به مثابه شروع مشكل لكنت زبان .

تعطیلات و ایام ویژه را با آرامش سپری كنید

تعطیلات ویژه مثل ایام عید ، تعطیلات تابستانی نوآموزان و دانش آموزان ، مسافرت های سالانه خانواده و یا روزهای شروع مدرسه ، اوقات بسیار مهیج و حساسی هستند ، اما باید مراقب بود كه این موقعیت ها موجب برانگیختگی فوق العاده كودك خردسال نشود. بسیاری از والدین نقل می كنند كه كودكشان قبل از این كه به مدرسه برود و یا در ایام تابستان كاملاً روان و عادی صحبت می كرد، اما در شرف ورود به مدرسه دچار مشكل گویایی شد.

اگر در این قبیل موقعیت های هیجانی خاص متوجه شدید كه كودك شما تا اندازه ای دچار ناروانی كلامی شده ، باید كوشش كنید به گونه ای از شدت هیجان موقعیتی كه كودك در آن قرار دارد بكاهید. بعضی وقت ها ، ناروانی كلامی كودك ناشی از هیجان شدید ایام ویژه ای است كه برای چندین روز متوالی ذهن كودك را اشغال می كند .

قطع كردن صحبت های كودك

قطع كردن حرف كسی كه به هنگام صحبت كردن غالباً دچار مكث و درنگ می شود ، كار چندان مشكلی نیست. اما اگر مكث ها و وقفه های زبان كودك شما نشانه هایی از لكنت زبان اوست ، هرگز چنین كاری نكنید . با صبر و حوصله درنگ كنید تا او حرفش را تمام كند. اگر صحبت های كودك اغلب اوقات توسط دیگران قطع شده و یا ناتمام باقی می ماند ، بدون تردید او به درك و توجه فوق العاده ای از طرف شما و دیگر اعضای خانواده نیاز دارد. البته منظور این نیست كه شما به طور كامل مانع قطع شدن صحبت های او شوید، بلكه سعی نمایید حتی الامكان این مسئله  ( قطع كردن حرف كودك ) را به حداقل برسانید . در هر حال باید متوجه و هوشیار باشید تا در مواقعی كه كودك سعی می كند چیزی را كه برایش فوق العاده مهم است بیان كند، مطلقاً صحبت های او را قطع نكنید.

به غیر از عواملی كه به آنها اشاره شد، بررسی كنید و ببینید چه چیزهای دیگری در محیط اطراف كودك باعث می شوند كه او آن گونه كه بایسته و شایسته است با سلاست و روانی لازم صحبت نكند. آیا به نظر شما وقتی كه كودك در حین صحبت ، مشغول كار دیگری نیز هست ، بیشتر دچار لكنت می شود ؟ اگر چنین است او را تشویق كنید كه به هنگام صحبت كردن ، فعالیت ها و كارهای دیگر را متوقف كند . اگر كودك به هنگام بازی به خودش آسیب برساند و یا از چیزی بیش از حد دلگیر شده ، برانگیخته شود ؛ درهمان موقع از كودك نخواهید كه برای شما توضیح بدهد ؛ اجازه دهید كه او تا حدودی آرامش خود را بازیابد و سپس با او صحبت كنید.

با كمی دقت و سعی ، متوجه بسیاری از موقعیت ها و شرایط مختلف در طول روز خواهید شد كه با ایجاد تغییرات اندكی در جریان امور و تعدیل برخی از روشهای خودتان ، زمینه صحبت راحت و روان تری را برای كودك فراهم خواهید نمود.

رشد عمومی و روانی كلامی كودك

به طور كلی ، رشد عمومی كودك را مورد بررسی قرار دهید. ملاحظه كنید كه رشد مهارت و هماهنگی های جسمانی ، مهارت های اجتماعی ، رشد ذهنی و عاطفی كودك چگونه است. ممكن است متوجه شوید كه كودك شما در همه ی زمینه های رشد از سرعت بسیار خوبی برخوردار است و حتی در بعضی از ابعاد رشد ، پیش افتادگی های محسوسی دارد. اگر چنین است به احتمال قوی ، توجه و انرژی كودك لااقل برای مدتی صرف تقویت مهارت های گویایی اش نخواهد شد. یعنی رشد گویایی او به طور موقت كنار گذاشته شده است تا او بتواند در سایر زمینه های رشد تمركز داشته باشد . ممكن است به نظر برسد كه صحبت كردن كودك نسبت به چند ماه قبل پس روی داشته است و یا این كه تمامی رشد او به طور  كلی از الگوی خاصی پیروی می نماید. اگر چنین باشد ، سعی كنید اصلاً نگران نباشید ، زیرا رشد همواره به صورت یك جریان مستمر و یكنواخت نیست. گاهی رشد به صورت نامنظم و یا ناهماهنگ و با سرعت های متناوب در كودكان اتفاق می افتد . اگر این نوع رشد در كودك شما بیشتر مشاهده شود، بالطبع بهتر است به دنبال دلایلی باشید . در این شرایط ممكن است مایل باشید كه از مشاوره های تخصصی بهره مند شوید. اما اگر می بینید كه كودك شما به شدت علاقه به یادگیری سه چرخه سواری نشان می دهد ، اصلاً نگران نباشید از این كه او هنوز از نظر رشد گویایی مشكل دارد.

زهره پری نوش - سایت تبیان