پارتیشن های سیستم عامل لینوكس
هنگامی كه كاربر، لینوكس را روی دستگاه خود نصب می كند تعداد زیادی فایل ودایركتوری روی دستگاه نصب می شود كه دارای روال ومكانیزخاصی می باشد.
اكثرنسخه های لینوكس، وقتی كه نصب می شوند همگی یك ساختارواستاندارد مشخص را دنبال می كنند.
وحال ساختار یا درخت واره لینوكس از چه اجزایی تشكیل شده است:
الف- / :
بالاترین شاخه این درخت "/" می باشد و برای قرار گرفتن دراین شاخه ودیدن محتویات آن عملیات زیر انجام می شود:
[root@localhost / ]$cd /
[root@localhost /]$ls -l
total 209
drwxr-xr-x 2 root root 4096 Apr 28 16:58 bin
drwxr-xr-x 4 root root 1024 May 12 10:52 boot
drwxr-xr-x 22 root root 118784 May 17 12:36 dev
drwxr-xr-x 95 root root 8192 May 19 04:02 etc
drwxr-xr-x 21 root root 4096 May 17 12:34 home
drwxr-xr-x 2 root root 4096 Oct 7 2003 initrd
drwxr-xr-x 10 root root 4096 May 18 04:03 lib
drwx------ 2 root root 16384 Apr 27 14:40 lost+found
drwxr-xr-x 2 root root 4096 Sep 8 2003 misc
drwxr-xr-x 5 root root 4096 May 17 09:06 mnt
drwxr-xr-x 14 root root 4096 May 17 08:01 opt
dr-xr-xr-x 111 root root 0 May 17 17:05 proc
drwxr-xr-x 2 root root 4096 Apr 28 15:23 Program
drwxr-x--- 20 root root 4096 May 19 09:09 root
drwxr-xr-x 2 root root 8192 Apr 28 17:00 sbin
drwxr-xr-x 3 root root 4096 Apr 27 12:15 tftpboot
drwxrwxrwt 24 root root 8192 May 19 04:02 tmp
drwxr-xr-x 16 root root 4096 Apr 27 12:19 usr
drwxr-xr-x 29 root root 4096 May 2 14:53 var
با توجه به قسمت بالا در حال حاضركاربردربالاترین سطح موجود قرار دارد.
شاخه "/" زیرشاخه های مختلفی را داراست كه به شرح آنها پرداخته می شود.
ب- Bin :
این زیر شاخه شامل اكثرفرمانها و دستورات عام لینوكس میباشد و توصیه می شود كه كاربر دستورات ایجاد شده خود را در این دایركتوری قرار ندهد. برای قرار گرفتن در این شاخه و دیدن محتویات آن به صورت زیرعمل می شود:
[root@localhost /]$cd /bin
[root@localhost bin]$ls -l
total 5748
-rwxr-xr-x 1 root root 4424 Sep 11 2003 arch
-rwxr-xr-x 1 root root 98268 Aug 7 2003 ash
-rwxr-xr-x 1 root root 497896 Aug 7 2003 ash.static
-rwxr-xr-x 1 root root 12824 Jul 16 2003 aumix-minimal
lrwxrwxrwx 1 root root 4 Apr 27 10:20 awk -> gawk
-rwxr-xr-x 1 root root 13324 Oct 12 2003 basename
-rwxr-xr-x 1 root root 605504 Oct 28 2003 bash
lrwxrwxrwx 1 root root 4 Apr 27 10:20 bash2 -> bash
lrwxrwxrwx 1 root root 3 Apr 27 10:21 bsh -> ash
-rwxr-xr-x 1 root root 17040 Oct 12 2003 cat
-rwxr-xr-x 1 root root 20500 Oct 12 2003 chgrp
-rwxr-xr-x 1 root root 20376 Oct 12 2003 chmod
-rwxr-xr-x 1 root root 22360 Oct 12 2003 chown
-rwxr-xr-x 1 root root 50732 Oct 12 2003 cp
-rwxr-xr-x 1 root root 55244 Sep 23 2003 cpio
lrwxrwxrwx root root 4 Apr 27 10:23 csh -> tcsh
-rwxr-xr-x 1 root root 22920 Oct 12 2003 cut
-rwxr-xr-x 1 root root 39816 Oct 12 2003 date
-rwxr-xr-x 1 root root 29352 Oct 12 2003 dd
-rwxr-xr-x 1 root root 32980 Oct 12 2003 df
-rwxr-xr-x 1 root root 6076 Sep 11 2003 dmesg
more
ج-boot
تمام نرم افزارهای مربوط به بالا آمدن سیستم در این شاخه قرار دارد به عبارتی تمام فایل هایی كه باعث بالا آمدن سیستم میشوند در اینجا قرار دارند وبعد ازاین كه سیستم بالا آمد به این دایركتوری كمترمراجعه میشود.
lost+found د-
اگردر یك سیستم عملیاتی كه تعداد زیادی ازكاربران مختلف درحال كاربا سیستم می باشند ، مشكلاتی (ازقبیل قطعی برق) ایجاد شود كه منجر به خاموش شدن سیستم گردد چه باید كرد؟ هنگامی كه لینوكس بالا می آید، سیستم عامل متوجه می شود كه بد خاموش گردیده در این حالت تمام شاخه ها را جستجو می كند كه آیا در فایلی مشكلی به وجود آمده واگر مشكلی بود سعی
دراصلاح آن بر می آید و اگر نتوانست آن فایل را درشاخهlost+foundقرار میدهد تا كاربر خودش این مشكل را بر طرف نماید.البته معمولا یك عدد در زیر قرار میگیرد.
این عدد چیست؟
اگر روی هر دایركتوری دستور زیر را اجرا كنید یك سری اطلاعات به كاربرداده می شود. ستون سمت چپ حاوی اعدادی است كه سیستم به هر كدام از فایلها یا نرم افزارها نسبت میدهد كه اگر هنگام روشن نمودن دوباره سیستم این اعداد در شاخهlost+found دیده شوند نشانگر این نكته است كه فایل متناظر آن عدد دچار مشكل شود.
ls -ilیا ls -li
[root@linuxserver /]$ ls -il
total 209
2drwxr-xr-x 3 root root 4096 Jul 10 04:58 backup
811201 drwxr-xr-x 2 root root 4096 Jul 11 13:07 bin
2drwxr-xr-x 4 root root 1024 Jul 11 08:36 boot
97345 drwxr-xr-x 22 root root 118784 Jul 24 11:40 dev
243361 drwxr-xr-x 96 root root 8192 Jul 25 04:04 etc
2 drwxr-xr-x 26 root root 4096 Jul 24 10:49 home
940993 drwxr-xr-x 2 root root 4096 Oct 7 2003 initrd
730081 drwxr-xr-x 10 root root 4096 Jul 11 13:02 lib
11 drwxr-xr-x 2 root root 16384 Jul 10 04:58 lost+found
714036 drwxr-xr-x 2 root root 4096 Sep 8 2003 misc
973441 drwxr-xr-x 4 root root 4096 Jul 10 10:00 mnt
989665 drwxr-xr-x 4 root root 4096 Jul 20 12:35 opt
1 dr-xr-xr-x 66 root root 0 Jul 24 07:39 proc
308257 drwxr-x--- 21 root root 4096 Jul 24 14:23 root
1005889 drwxr-xr-x 2 root root 8192 Jul 11 13:07 sbin
781593 drwxr-xr-x 3 root root 4096 Jul 10 09:52 tftpboot
2 drwxr-xr-t 24 root root 4096 Jul 25 04:22 tmp
2drwxr-xr-x 3 root root 4096 Jul 10 09:55 user
340705 drwxr-xr-x 15 root root 4096 Jul 10 09:06 usr
2 drwxr-xr-x 30 root root 4096 Jul 10 13:18 var
حجم این دایركتوری در حالت خالی زیاد است چون اگر فایلی گم شود در این شاخه قرار میگیرد ودر حالتی كه فضا برای ذخیره فایل وجود نداشته باشد آن را دور می اندازد.
هر پارتیشن برای خود جداگانه یكlost+found میسازد یعنی به تعداد پارتیشن ها در سیستم دایركتوریlost+foundموجود می باشد.
ه-etc
اجزای این شاخه معمولا برای راهبر لینوكس مورد استفاده قرار می گیرد .فایل های پیكربندی ، فایل های سیستمی و....در این شاخه قرار میگیرند . به همین دلیل است كه اكثر پسوند فایل های موجود در این شاخهconf میباشد.
برای قرار گرفتن در این شاخه و دیدن محتویات آن به صورت زیرعمل می شود:
cd /etc
ls -l|more
[root@linuxserver etc]$ ls -l|more
total 3564
-rw-r--r-- 1 root root 15228 Oct 17 2003 a2ps.cfg
-rw-r--r-- 1 root root 2562 Oct 17 2003 a2ps-site.cfg
drwxr-xr-x 4 root root 4096 Jul 10 09:08 acpi
-rw-r--r-- 1 root root 46 Jul 24 11:38 adjtime
drwxr-xr-x 2 root root 4096 Jul 10 09:08 aep
-rw-r--r-- 1 root root 688 Feb 4 2003 aep.conf
-rw-r--r-- 1 root root 703 Feb 4 2003 aeplog.conf
drwxr-xr-x 4 root root 4096 Jul 10 09:09 alchemist
-rw-r--r-- 1 root root 1343 Oct 28 2003 aliases
-rw-r----- 1 root smmsp 12288 Jul 24 11:40 aliases.db
drwxr-xr-x 2 root root 4096 Jul 11 08:36 alternatives
drwxr-xr-x 3 amanda disk 4096 Jul 10 09:41 amanda
-rw-r--r-- 1 amanda disk 0 Jul 23 2003 amandates
-rw------- 1 root root 688 Aug 5 2003 amd.conf
-rw-r----- 1 root root 105 Aug 5 2003 amd.net
-rw-r--r-- 1 root root 317 Jul 10 2003 anacrontab
drwxr-xr-x 3 root root 4096 Jul 11 11:19 atalk
-rw------- 1 root root 1 Sep 12 2003 at.deny
-rw-r--r-- 1 root root 212 Sep 8 2003 auto.master
-rw-r--r-- 1 root root 575 Sep 8 2003 auto.misc
-rw-r--r-- 1 root root 1497 Aug 29 2002 bashrc
--More--
همانطور كه مشاهده می شود محتویات این شاخه بیشترفایل هایست كه برای نگهداری سیستم مورد استفاده قرار میگیرد . پس كاربر نباید انتظار نداشته باشد دستورات عمومی مانندdate در این شاخه وجود داشته باشد .
اگر شاخهetc به هر نحوی مخدوش شود عملا سیستم دیگر عملیاتی نخواهد بود .
و-tmp
این دایركتوری همانطور كه از نامش پیداست برای ذخیره اطلاعات به صورت موقت به كار میرود. به عنوان مثال یك برنامه كاربردی عظیم پایگاه داده كه در حدود یك میلیون داده را پردازش میكند نیاز به یك حافظه بزرگ برای انجام عملیات های خود دارد ودر اینجا لزوم استفاده ازtmp مشخص میگردد .
در مورد نگهداری یك فایل در این شاخه هیچ تضمینی وجود ندارد زیرا محتوای این شاخه باید در بازده های زمانی مشخص كه قابل تنظیم است حذف شود تا عملكرد سیستم پایین نیاید.
ز-lib
اكثریت نرم افزارهای كتابخانه ای در این دایركتوری قرار دارند . در مورد فایل های موجود در این شاخه یك قانون مندی خاصی وجود دارد اكثر این فایلها دارای پسوند های مشخصی میباشند مثلliband.so.1 كه به آنها در اصطلاح لینوكسیshared object(so) میگویند (در ویندوز این گونه فایلها راباعنوانdll به كار میبرند)
هر نرم افزاری كه در سیستم اجرا میشود همراه خود چندینso را هم اجرا میكند . برای مثال یك برنامهC را در نظر بگیرید ، در این برنامه یك تابع كتابخانه ای مانندsin استفاده شده است وقتی برنامه اجرا می شود وبه تابعsin میرسد روتینsin را از كتابخانهmath داخل برنامه می آورد وآن را اجرا میكند.
ح- home
یكی دیگر از پارتیشن های مهم سیستمhome می باشد كه محل استقرارuser id های تعریف شده برای سیستم است. به عبارتی برای هركس كه یكuser id ساخته میشود به صورت پیش فرض داخل این دایركتوری قرار میگیرد
اگركاربر روی شاخهhome قرار گیرد و می تواند كاربران موجود در سیستم را ببینید.(اصطلاحا می گویند كه منزل یا خانه كاربران تعریف شده اینجاست)
برای قرار گرفتن در این شاخه و دیدن محتویات آن به صورت زیرعمل می شود:
cd /home
ls -l
اگر كاربر مسئول لینوكس باشد باید مراتبا از این دایركتوریbackup بگیرید ، زیرا همه اطلاعات كاربران اعم از برنامه های نوشته شده یا فایل های تولید شده در این دایركتوری ذخیره می شود.از نظر مدیریت یك سیستمmultiuserكاربر باید مجوز دسترسی را برای دایركتوری های موجود در شاخهhome طوری تنظیم كند كه هیچ كاربردیگری نتواند وارد دایركتوری كاربر دیگر شود وبه اطلاعات آن دسترسی پیدا كند.
ط- sbin
در این دایركتوری عموما دستوراتی وجود دارند كه برای كنترل سیستم وضعیت سیستم می باشد واكثرا فقط توسط مدیر سایت مورد استفاده قرار میگیرد وبرای عموم كاربران كاربرد ندارد
ی-dev
هرdevice در لینوكس زیر این دایركتوری یك یا چند اسم فایل متناظر دارد. دستگاه ها در كل به دونوع تقسیم می شوند یا اطلاعات را به صورت بلاكی انتقال می دهند مثل فلاپی ویا به صورت كاركتری مانند صفحه كلید. محتویاتdev را با دستورls -lمی توان مشاهده كرد اولین بخش از ستون مجوز دسترسی حروفb (به معنی دستگاه بلاكی ) ویاc (به معنی كاراكتری) را نمایش می دهد.
ك-
Proc
حجم دایركتوریprog صفر است . زیرا این دایركتوری به صورتlogical می باشد و وجود خارجی ندارد یعنی فقط وقتی سیستم بالا می آید با توجه به توانایی های آن سیستم این شاخه را به وجود می آورد و وقتی سیستمdown می شودproc از بین می رود. دراین دایركتوری فایل های زیادی وجود دارد كه اسامی بیشتر آنها یك عدد است واندازه اكثریت برابر صفر است وبه توصیف سخت افزار ونرم افزارهایی كه در سیستم مستقر شده اند میپردازند.
البته در محتویات این دایركتوری یك فایل بسیار حجیم به نامkcoreوجود دارد كه دقیقا به حافظه ماشین اشاره دارد.
ل-Var
اندازه این دایركتوری متغیر است ودر حال بزرگ شدن می باشد زیرا محتویات آن فایل هایی است كه مرتبا ایجاد میشوند از جمله فایلهایlog سیستم است.
اگركاربرمسئول یك سیستم عملیاتی باشد كه تعداد كاربران زیادی دارد باید در بازده های زمانی نزدیك ومشخص محتویات این دایركتوری را مرتب كنید زیرا اطلاعات مهمی از قبیل زمان ورود و خروج سیستم ها در این دایركتوری می باشد كه از لحاظ نگهداری دارای اهمیت زیادی در سیستمهای بزرگ عملیاتی می باشند.
