آترواسکلروز چیست؟
Atherosclerosis
هنگامی که رسوبات چربی و سایر مواد در سرخرگهای بدن شما تجمع یابد، موجب تنگی آنها میشود و عبور جریان خون دشوار میگردد که به این حالت "تصلب شریان" یا همان "آترواسکلروز" میگویند. این وضعیت به انسداد عروق خونی قلب (سرخرگها) و در نتیجه بروز حمله قلبی یا درد قفسه سینه منجر میشود.
وقتی دیواره داخلی یک سرخرگ آسیب ببیند، یک نوع از سلولهای خونی به نام پلاکت در محل صدمه دیده، گرد هم میآیند. رسوبات چربی نیز در این نقاط جمع میشوند.
در ابتدا رسوبات فقط شامل هزارها سلول حاوی چربی است، اما با پیشرفت این فرآیند، پلاکت ها به لایههای عمیقتر دیواره سرخرگ حمله کرده و موجب ایجاد زخم و رسوب پلاک میشوند. مشخصه اصلی تصلب شریان، تجمع مقادیر زیاد رسوب چربی (پلاک) است.
مهم ترین خطر این رسوبات، تنگ شدن مجرای سرخرگی است که خون در آن جریان مییابد. وقتی این حالت روی میدهد بافتهای بدن که از طریق سرخرگ مبتلا، تغذیه میشوند، به مقدار کافی خون دریافت نمیکنند، به خصوص حین ورزش که این نیاز افزایش مییابد.
این احتمال نیز وجود دارد که قطعهای از رسوبات چربی از جدار رگ کنده شده و با جریان خون حرکت کرده و در مکانی دورتر یک سرخرگ را مسدود کند. به این حالت آمبولی سرخرگی میگویند.
آترواسکلروز نوع دیگری از آرتریواسکلروز (arteriosclerosis) است، اما هر دو واژه اغلب به جای هم استفاده میشوند. واژه آرتریواسکلروز به سخت شدن سرخرگ اشاره دارد.
بدن شما قادر است تا حدی خود را در برابر خطر باریکشدن سرخرگ محافظت کند که این کار را از طریق تولید تدریجی ارتباطات جدید سرخرگی که خون را از اطراف ناحیه تنگ شده منحرف میکنند، انجام میدهد. به این حالت گردش جانبی یا موازی میگویند.
در صورت ابتلا به مقادیر قابل توجه آترواسکلروز در یک بخش از بدن، احتمال وجود درجاتی از این بیماری در دیگر قسمتهای بدن نیز وجود دارد. به عنوان مثال فردی که در اندامهای تحتانی خود، گردش خون سرخرگی ضعیف دارد، به دلیل وجود تنگی مشابه در سرخرگهای کرونر نسبت به آنژین یا حمله قلبی مستعدتر است.
در درمان این بیماری از شیوههای خاصی به منظور باز کردن نواحی باریک شده در سرخرگ و یا از عمل جراحی به منظور عبور میانبُر از روی پلاکها استفاده میشود. همراه با آن اقداماتی برای کنترل تجمع پلاکها در آینده انجام میشود. این اقدامات شامل نکات تغذیهای و احتمالا مصرف داروست.
دکتر محمدرضا محمدحسنی- متخصص بیماریهای قلب و عروق
دبیر انجمن آترواسکلروز ایران
*مطالب مرتبط:
5 راهکار برای افزایش طول عمر مردان