تبیان، دستیار زندگی
تاریخچه بحث عصمت
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

کسی که بد نمی کند!

عصمت

مسأله عصمت پیامبران الهی و مخصوصاً نبی مکرّم اسلام از مسائل اساسی و مهمی است که تقریباً همه متکلّمان شیعه بدان قائلند.یعنی انبیای الهی از هر نوع گناه چه گناه صغیره باشد و چه گناه کبیره پاک هستند. آن ها همچنین از هر نوع گناه صغیره چه موجب تنفّر مردم باشد و چه نباشد از ابتدای خلقت خود بری هستند و عصمت دارند. به علاوه هیچ اشتباه و خطایی از ایشان در طول زندگی پربارشان سر نمی زند. بدین ترتیب عصمت انبیای الهی در دو محور:

1- عصمت از گناه و معصیّت

2- عصمت از اشتباه و سهو

تعریف می شود. این مسأله در دین مقدّس اسلام از اهمیّت بسیاری برخوردار است. اگرچه در برخی از جزئیّات آن میان اندیشمندان اختلاف نظر وجود دارد. ما در آینده به بعضی از این اختلافات اشاره خواهیم کرد. امّا شاید جالب باشد که به تاریخچه این بحث در سایر ادیان نگاهی بیندازیم.

تاریخچه بحث عصمت پیامبران الهی(1)

برخى تحلیل گران شرق‏ شناس مى‏گویند: مساله عصمت ‏براى نخستین بار به وسیله متكلمان شیعه مطرح شده است؛ زیرا آنان براى برتر نشان دادن پیشوایان خود، مساله عصمت پیامبران را در اثبات عصمت امامان خود مطرح كرده‏اند تا از این طریق بتوانند پیشوایان خود را معصوم معرفى كنند.

1- یهودیّت:

در آیین یهود عصمت پیامبران‏علیهم السلام مطرح نبوده است. «عهد قدیم‏» در كتاب مقدس، پر از سخنان ناروایى است كه به پیامبران الهى‏علیهم السلام نسبت داده‏اند. در این آئین پیامبران مرتکب بسیاری از بدی ها می شوند. ساحت آن ها از دروغ و خیانت و غیره پاک نیست.

2- مسیحیت:

علماى مسیحی مسیح‏ (علیه السلام) را از هر گناه و خطایى پیراسته مى‏شمارند، ولى این اعتقادشان بدان دلیل است كه او را خدا و یا یكى از خدایان سه ‏گانه مى‏دانند. از نظر مسیحیان سایر پیامبران دارای عصمت به معنایی که در شیعه مطرح است، نمی باشند.

برخى تحلیل گران شرق‏ شناس مانند دونالدسن مسیحى و یا گلدزیهر یهودى مى‏گویند: مساله عصمت ‏براى نخستین بار به وسیله متكلمان شیعه مطرح شده است؛ زیرا آنان براى برتر نشان دادن پیشوایان خود، مساله عصمت پیامبران را در اثبات عصمت امامان خود مطرح كرده‏اند تا از این طریق بتوانند پیشوایان خود را معصوم معرفى كنند. (2)

انبیای الهی از هر نوع گناه چه گناه صغیره باشد و چه گناه کبیره پاک هستند. آن ها همچنین از هر نوع گناه صغیره چه موجب تنفّر مردم باشد و چه نباشد از ابتدای خلقت خود بری هستند و عصمت دارند. به علاوه هیچ اشتباه و خطایی از ایشان در طول زندگی پربارشان سر نمی زند.

در این باره، باید گفت: در قرآن، به حقیقت عصمت اشاره شده و این صفت، در مورد:

 1-ملائكه الهى آمده است:  یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِیكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَیْهَا مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَا یَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَیَفْعَلُونَ مَا یُؤْمَرُونَ؛ اى كسانى كه ایمان آورده‏اید خودتان و اهل تان را از آتشى كه هیزم آن مردم و سنگ هاست‏، حفظ كنید. بر آن [آتش] فرشتگانى خشن [و] سختگیر [گمارده شده] اند از آنچه خدا به آنان دستور داده سرپیچى نمى‏كنند و آنچه را كه مأمورند انجام مى‏دهند.(3)

2- در مورد خود قرآن بیان شده است: لَا یَأْتِیهِ الْبَاطِلُ مِن بَیْنِ یَدَیْهِ وَلَا مِنْ خَلْفِهِ تَنزِیلٌ مِّنْ حَكِیمٍ حَمِیدٍ؛ از پیش روى آن و از پشت ‏سرش باطل به سویش نمى‏آید. وحى [نامه]اى است از حكیمى ستوده.(4)

ادامه دارد....

پی نوشت ها

1- به نقل از مقاله «عصمت نبى مکرم اسلام» با تصرّف.

2- دونالدسن، عقیدة الشیعة، ص 328 / گلدزهیر، العقیدة و الشریعة، ص 180.

3- تحریم/ 6 .

4- فصلت/ 42.

رادفر

کارشناس فلسفه اسلامی

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.