"ویتامین B12"

در ادامه بحث معرفی ویتامینها ی محلول درآب در این مطلب به معرفی ویتامینB12 می پردازیم.

B12یاکوبال آمین * یک ویتامین حساس و مهم است . این ویتامین موجب درمان یک نوع کم خونی خطرناک به نامپرنشیز** می شود . ویتامینB12 که شاید تا به حال آمپولهای تقویتی آنرا تزریق کرده باشید، آخرین ویتامینی بود که کشف شد . این ویتامین رابطه نزدیکی با اسید فولیک دارد .

این ویتامین بسیار حساس است و به سرعت تخریب می شود . تحمل نور ، حرارت و مواد اسیدی و قلیایی را ندارد . حتی دربدن هم به سرعت تخریب می شود . در حقیقت اگر وسیله خاصی برای انتقال آن به خون وجود نداشت ما اصلاً  B12 دریافت نمی کردیم .

اما این وسیله خاص چیست؟

با خوردن غذای حاوی این ویتامین و ورود آن به دهان همزمان یک عامل پروتئینی ترشح می شود که بهB12 متصل می شود و محافظت از آن را تا ابتدای روده بر عهده می گیرد . در مرحله بعد باز هم محافظ دیگری ، به نام فاکتور داخلی ***وجود دارد که یک عاملی پروتئینی ، برای محافظت ازB12در برابر محیط های اسیدی و قلیایی به شمار می رود . فاکتور داخلی مثل  گاردی محکم ،B12 را صحیح و سالم تا دیواره روده رسانده و آنرا به خون منتقل می کند . در خون نیز 2 عامل دیگر موجود است که دستB12 را گرفته به کبد ، استخوانها و سایر اندامها  می برد.

اما نقش این ویتامین مهم دربدن چیست؟

B12 در تولید سلولهای بدن نقش دارد و نقش آن مانند اسید فولیک،شرکت در همانند سازی ژن های هسته سلول است . تکثیر سلولی در دستگاه گوارش، مغز استخوان و بافت عصب با کمکB12 صورت می گیرد . اگرB12 دریافت نکنیم ظرف حدود یکسال ذخیره موجود در کبد تمام شده و تولید سلولی در اندامهای یاد شده دچار اختلال می شود .

·B12 در دستگاه گوارش به تولید سلولهای مخاطی دیواره کمک می کند . اگرB12 نباشد زبان متورموسرخرنگ
می شود واختلالات گوارشی مثل اسهال بروز می کند .

·B12 در مغز استخوان موجب تولید سلولهای خونی می گردد ،  در صورت کمبودB12، ژنهای موجود در گلبولهای قرمز بزرگتر از حد طبیعی شده ،  زود از بین می روند و فرد مبتلا بهکم خونی مگالوبلاستیک ****می شود .

·B12 در بافت عصبی نقش تولید سلولهای رشته های عصبی را عهده دار است  . کمبودB12 اختلالات عصبی را به همراه دارد که کرخی و لرزش بدن است و سوزش در پاها نیزاحساس می شود .

در صورتیکه تعدادی ازعلائم کمبودB12، در شما بروز کرد به پزشک مراجعه کرده و با آزمایش خون میزانB12 و اسید فولیک خونتان را کنترل کنید .

کمبودB12 در چه کسانی بروز می کند ؟

کمبودB12 در افرادی که رژیم گیاهی*****صرف دارند و شیر و تخم مرغ نمی خورند ، بروز می کند زیراB12 فقط درمنابع غذایی حیوانی موجود است . در افراد کهنسال که ترشح اسید معده و فاکتور داخلی کاهش می یابد ، کمبودB12 عارض می شود  ، در واقع رنگ زرد چهره، زبان سرخ و ناتوانیهای عصبی را در نتیجه این کمبود می دانند . میزان مورد نیاز بدن یک فرد بزرگسال2 میکرو گرم است  که در زمان بارداری و شیر دهی نیازفرد بیشتر می شود . افرادی که جراحی معده انجام داده اند و بخشی از معده ، تمام معده یا قسمت انتهای روده آنها ( ایلئوم) برداشته شده است ، و کسانی که از قرصهای درمان کننده زخم دستگاه گوارش استفاده می کنند بیشتر در معرض کمبودB12 هستند .

ویتامینB12 در کدام مواد غذایی موجود است؟

B12 فقط در مواد غذایی حیوانی یعنی گوشت و فرآورده های حیوانی مثل شیر و تخم مرغ موجود است .

·جگرغنی ترین منبعB12 است .

·گوشت گاو،ماهی تن وقلوه دارای میزان زیادیB12 هستند .

·شیر ،پنیر وتخم مرغ نیز میزان قابل توجهیB12 دارند .

البته معمولا در پروسه پخت مواد غذایی 70 درصد از ویتامین از دست می رود ؛ به کار گیری روش مناسب پخت بسیار مهم است ، برای پخت هرگز نباید از جوش شیرین استفاده کرد .

در صورت ابتلا به کم خونی ناشی از کمبودB12 :

·  مصرف مکمل یا تزریقB12 طبق دستور پزشک ضروری است .

·  در رژیم غذایی خود مواد حاویB12 فراوان تغذیه کنید .

·  مصرف دیگر مکمل های ویتامینی بیش از نیاز ( ویتامینC,B) نیز می تواند موجب کاهشB12 در بدن شود .

با خوردن چه میزان  مواد غذایی نیازB12ما تأمین می شود ؟

با خوردن غذایی که ، دارای 100 گرم گوشت قرمز یا 200 تا 300 گرم گوشت مرغ است و مصرف 2 لیوان شیر یا ماست در روز،B12 مورد نیاز ما تأمین می شود .

بانوان باردار و افراد مسن نیز با مصرف مرتب جگر می توانند،B12 مورد نیازشان را تأمین کنند .

کارشناس تغذیه

Cobal  amon*

** Pernicious  anemia

*** Intrensic factor

Megaloblastic animia****

***** Vegans