تبیان، دستیار زندگی
كودك و لكنت زبان ( قسمت سیزدهم ) در قسمت قبل به مواقعی كه كودك بیشتر دچار لكنت زبان می شود پرداختیم . اینك در ادامه می خوانیم... رفتار خودتان را تصحیح كنید ، نه رفتار كودك را ! اگر شما دقت و حوصله به خرج دهید ، احساسات خصمان...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

چگونگی مقابله با عواملی كه سبب لكنت كودك می شوند .

چگونگی مقابله با عواملی كه سبب لكنت كودك می شوند .

در قسمت قبل به مواقعی كه كودك بیشتر دچار لكنت زبان می شود پرداختیم . اینك در ادامه می خوانیم...

رفتار خودتان را تصحیح كنید ، نه رفتار كودك را !

اگر شما دقت و حوصله به خرج دهید ، احساسات خصمانه و پرخاشگرانه كودكتان ، بدون این كه مشكلات دیگری بروز  كند ، قابل حل خواهد بود . بی تردید ، كودك نهایتاً یاد می گیرد كه احساسات خود را با شیوه مطلوبی كنترل نماید . اگر شما با واكنش های خودتان كاری كنید كه در او احساس شرم و گناه به وجود آید، در واقع به وی القاء می كنید كه او كودك بدی است . وقتی كه كودك احساسش این باشد كه او از نظر شما بچه بدی است ، دیگر از او چه انتظاری دارید، به غیر از این كه ناراحت شده و از اعتماد به نفسش كاسته شود؟ ممكن است به نظر شما كسی كه رفتار خصمانه و پرخاشگرانه دارد، باید از این اخلاقش احساس گناه كند و خجالت بكشد. اگر چنین است ، در واقع شما ناخواسته می خواهید شیوه تربیتی را كه احتمالاً خودتان با آن بزرگ شده اید در مورد كودكتان نیز به كار برید . اگر شما صرفاً به دلیل داشتن احساسات خصمانه و پرخاشگرانه احساس گناه می كنید و یا اگر هنوز نمی دانید كه چگونه این احساسات را كنترل كرده ، خودتان را آزاد نمایید، در این صورت در آموزش دادن به كودك برای كنترل چنین احساساتی با مشكل جدی مواجه خواهید شد.

در اینجا ، احتمالاً لازم است كه شما ابتدا رفتار خودتان را تغییر دهید . به آهنگ و تن صدای خودتان ، وقتی كه از دست كودك عصبی می شوید ، خوب گوش كنید؛ زیرا بدون توجه به چگونگی حل كردن مسئله  یا بحران فعلی ، چگونه می توانید  رفتار خودتان را اصلاح كنید؟

برای این كه كودك بداند وقتی كه عصبانی و خشمگین بودید واقعاً چه می خواستید ، مطلب را به او بگویید ( آموزش دهید) .او نیاز به توضیحات شما دارد. بهتر است به كودك كمك كنید تا دریابد كه شما احساس كردید كه لازم است احساسات خودتان را رها ( تخلیه ) كنید . در هر حال او نیاز به توضیح و توجیه شما دارد. انتظار نداشته باشید كه كودك یك دفعه و با سرعت واكنش های هیجانی خود را تغییر دهد . او به زمان و تجربه احتیاج دارد و شما هم می بایست كوچكترین سعی و تلاش او را در جهت كنترل هر چه بیشتر احساساتش تشویق و ترغیب نمایید.

خواهران و برادران كودك

اگر كودكتان خواهران و برادرانی دارد ، مسلماً شما می دانید كه آنها تا چه اندازه می توانند در كمك به روانی كلامی كودك مؤثر باشند و یا این كه برعكس مانع رشد طبیعی او بشوند . خواهران و برادران كودك خردسال او را تحریك می كنند كه صحبت كند و بعضاً به او ( به كودك ) فرصت نمی دهند كه حرفش را بزند . بچه های شما مثل جوجه های پرنده در آشیانه محبت ، هر كدام به گونه ای در جلب توجه شما با هم رقابت می كنند و معمولاً كسی كه سریع تر و بلندتر از دیگران صحبت می كند ، بیشتر در جلب توجه شما موفق می شود .

باید توجه داشت كه در خانواده های چند فرزندی ، به خاطر كودكی كه زمینه لكنت زبان دارد ، لازم است كه با كنترل رفتار دیگران ، فرصت های مناسبی را برای صحبت كردن وی فراهم نمود. اگر به نظر می رسد كه كودك ل گوشه گیر است و یا به مراتب ، كمتر از دیگران صحبت می كند و همیشه دچار تردید است، به توجه و حمایت شما بیشتر نیاز دارد. البته این بدان معنا نیست كه كودك اجازه داشته باشد همیشه ، وقت و بی وقت صحبت كند و همین طور نباید مقررات خشكی در مورد برادران و خواهرانش وضع كنید تا هیچوقت حرف او را قطع نكنند. در این موارد رفتاری معقول داشته باشید. اگر كودك را بیش از حد حمایت كنید ، او به تدریج دست به هر كاری كه برای وی امتیازی نسبت به دیگران محسوب می شود ، خواهد زد . شما باید در تعیین و تشخیص زمانی كه لازم است از حق كودك در صحبت كردن حمایت كنید انعطاف داشته باشید . وقتی كه كودك دچار ناراحتی و بحران (از هر نوع) می شود نیاز بیشتری به توجه و كمك شما دارد . اما دقت داشته باشید كه بحران كودك یك مشكل واقعی باشد و نه ساختگی و تصنعی . اگر هم در تشخیص این كه "آیا بحران كودك واقعی است و یا این كه او تظاهر می كند ، دچار تردید شدید " باز شایسته است كه به او توجه كنید .

اگر چه بچه های شما هر كدام به شیوه خاصی ارتباط برقرار می كنند ، باید به همه آنها فرصت شنیدن حرفهایتان را بدهید. این قبیل تفاوت های موجود امری است كاملاً طبیعی و مطلوب . وجود تفاوت های فردی در خانواده ، به فرزندان شما ویژگی های شخصیتی مشخص و مجزایی می دهد. این چنین نگرشی نسبت به تفاوت های فردی باید درباره افراد خارج از خانواده هم صادق باشد. هرگز از تفاوت های فردی در زمینه ویژگی های شخصی ، برای مقایسه ، تحقیر و تخریب شخصیت كسی استفاده نكنید. مثلاً اگر شما از آنهایی كه از شخص معلول می ترسند و یا احیاناً به او می خندند ، انتقاد می كنید و در عوض به كودك خود می گویید كه تفاوت های فردی چیز خوبی نیستند، این كار شما باعث می شود تفاوت هایی كه كودك شما با دیگران دارد ، مثل مشكل در صحبت كردن ، برایش خیلی بزرگ جلوه كند .

چگونگی مقابله با عواملی كه سبب لكنت كودك می شوند .

انضباط

لازم است به بعضی از رهنمودهای كلی كه در ارتباط با چگونگی احساسات كودك نسبت به خودش و دیگران موثر است ، توجه خاصی مبذول دارید. هر چیزی كه به كودك احساسی از ناتوانی و شكست بدهد ، بر مهارت كلامی او تأثیر منفی می گذارد و گویایی اش را دچار وقفه می كند. همزمان ، شما نیز می بایست كودك را متقاعد نمایید كه سعی كند رفتار مناسبی از خودش نشان بدهد ، به گونه ای كه رفتارش برای شما و سایر اعضای خانواده به راحتی قابل قبول باشد . روشی كه شما با كودك برخورد می كنید ، تأثیر مستقیمی بر احساسات او خواهد داشت.

همواره طریقی از صحبت كردن ( خطاب و عتاب كردن ) كه برای تنبیه یا تشویق كودك استفاده می كنید ، بسیار مهم است

و كلمات و اظهارات شما می تواند به عنوان تنبیه و آزرده خاطر نمودن كودك مورد استفاده قرار گیرد . وقتی با صحبت كردن ، كودك را سرزنش و تنبیه می كنید ، صدای خودتان را آنقدر بلند نكنید كه قابل كنترل نباشد ؛ در هر حال به خاطر داشته باشید كه تنبیه كودك فوق العاده گران تمام می شود .اگر شما در تنبیه كلامی كودك فوق العاده خشن می شوید و به اصطلاح از كوره در می روید ، عكس العمل كودك در برابر این رفتار طغیان گرانه شما چگونه است ؟ آیا او خشكش می زند و یا این كه نگاهش نشان می دهد كه فوق العاده ترسیده است؟ آیا خشم و عصبانیت آنقدر وجود شما را فرا می گیرد كه دیگر قادر نیستید توجهی به رفتار كودك داشته باشید و واكنش های او را در این لحظات حساس و بحرانی بررسی نمایید؟ در هر حال ، در این شرایط ، شما از احساسات خودتان به عنوان چوب دستی و شلاقی برای اصلاح رفتار كودك استفاده می كنید. این شیوه ها ممكن است در كوتاه مدت كارساز باشد ، اما این هم به قیمت قربانی كردن امنیت روانی كودك خواهد بود. بعضی از والدین نیز ، به گونه ای دیگر از احساسات و عواطف برای ضربه زدن به كودك استفاده می كنند ، مثلاً به كودك می گویند : اگر مرا دوست داری و می خواهی كه من هم تو را دوست داشته باشم ، همیشه باید كاری را كه من از شما می خواهم انجام دهی . اما در مجموع در ارتباط با رفتارهای كودك ، بهتر است به گونه ای مستقیم و غیر مستقیم به او بفهمانید كه اگر به رفتارهای نامطلوب خودش ادامه دهد ، شما فرصت چندانی برای ابراز علاقه و محبت تان نسبت به او نخواهید داشت.

همه روشهای انضباطی ، اعم از تشویق ها و تنبیه ها را بیازمایید. ملاحظه نمایید كه كدام یك از این روشها ( تشویق یا تنبیه ) نشان دهنده نگرش مثبت و محبت محسوس شما نسبت به كودك است؟ از آن دسته روشهای انضباطی كه فوق العاده هیجانی ، كسل كننده ، سرد و خشن می باشند ، اكیداً اجتناب داشته باشید . خودتان منصفانه قضاوت كنید . شما قطعاً نمی خواهید كه در روش های انضباطی خود به صورت اتفاقی و باری به هر جهت عمل كنید و نیز مایل نیستید كه خیلی سخت گیر و متعصب باشید.

فشار روانی

فعالیت های روزانه ای را كه كودك شما به نحوی به آنها مشغول است ، مورد بررسی دقیق قرار دهید. آیا فعالیت ها و مشغله های كودك خیلی زیاد است و گاه به دلیل این كه سایر اعضای خانواده نیز به بعضی از آن فعالیت ها علاقه نشان می دهند ، كودك مجبور می شود از مشغله ای به مشغله دیگر بپردازد؟ اگر كودك به كودكستان و یا آمادگی می رود، فعالیت ها و برنامه های آموزشی او چگونه است؟ شما چگونه می توانید برنامه زندگی روزانه كودك را به نحوی كامل كنید كه او از فعالیت و استراحت كافی برخوردار باشد ؟ آیا كودك در مدرسه و منزل، به تناوب از دقایق و لحظات ساكت و آرام بهره می برد؟ و یا این كه برعكس ، كودك شما اوقات زیادی را در سكوت و تنهایی با خودش می گذراند، و به همین دلیل بعضاً وقتی كسی را كه به او توجه خاص دارد می بیند ، فوق العاده هیجان زده می شود ؟ آیا كودك شما بیشتر وقتها با بزرگسالان همدم است؟ آیا در میزان فعالیت ها و استراحت های كودك تعادل و موازنه مطلوبی وجود دارد؟ پرداختن به این سؤالات به شما كمك خواهد كرد كه محیط زندگی خود را به گونه ای آماده كنید كه كودك بدون آن كه به دلیل مواجه شدن با خواست های زیاد دچار فشار روانی شود ، از انگیزه های حیاتی كافی برخوردار گردد. به خاطر داشته باشید كه هر گونه نگرش و یا رفتار شما كه به نحوی موجب پدید آمدن احساسی از گناه ، شرم ، دلسردی و نا امیدی ، بی كفایتی ، طرد و یا نگرانی و دلواپسی در كودك شود ، او را با فشار روانی مواجه می سازد كه تظاهر این فشار غالباً به صورت اختلال در تكلم عادی كودك مشخص می شود . بدون شك شما می توانید در به حداقل رسانیدن فشار روانی كودك به او كمك كنید.فشار روانی از عوامل مهم ایجاد كننده لكنت است.

زهره پری نوش - سایت تبیان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.