برص (پیسی) واگیر ندارد
"برص" یا "ویتیلیگو" که در قدیم به آن "پیسی" می گفتند، نوعی بیماری التهابی پوست است.
این بیماری معمولا به صورت لکه های سفید رنگ و به طور قرینه در دو سمت بدن خود را نشان می دهد.
می گویند علت مشخصی برای پیدایش برص و درمان قطعی آن وجود ندارد.
برای این که به درستی یا نادرستی این گفته پی ببریم پای صحبت‌های دکتر امیرهوشنگ احسانی، متخصص پوست و مو نشسته ایم تا ما و شما را بیشتر با این بیماری آشنا کند...
آقای دکتر بهتر است بحث مان را با تعریفی از این بیماری شروع کنیم، برص چیست؟
یکی از بیماری های پوستی که از مدت‌ها پیش بشر آن را شناخت و تحت عنوان‌های مختلف از آن یاد کرد، بیماری "برص" یا همان "لک و پیس" می باشد که در اصطلاح علمی به آن "ویتیلیگو" می گویند. انسان‌های اولیه این بیماری را نوعی جذام می دانستند و متاسفانه با بیماران مبتلا مانند بیماران جذامی رفتار می کردند و آن ها را از خود طرد می کردند و این بیماران مجبور بودند تا آخر عمر تنها زندگی کنند. این در حالی است که برص یک بیماری "خود ایمنی" است که در آن بدن بر علیه خودش شروع به مبارزه می کند، یعنی رنگدانه پوست به عنوان یک ماده خارجی به حساب می آید و بدن سعی می کند رنگدانه‌های خودش را از بین ببرد و نتیجه این می شود که در نقاطی از بدن لکه هایی کاملا سفید که فاقد رنگدانه هستند ایجاد می شود.
با این حساب هیچ علتی برای پیدایش این بیماری وجود ندارد؟
همان طور که گفته شد، خیر. اما اگر این بیماری در یکی از اعضای خانواده وجود داشته باشد، امکان این که در دیگر افراد خانواده هم این بیماری دیده شود وجود دارد، زیرا برص ممکن است از طریق ژنتیک از پدر، مادر یا خانواده نزدیک به فرد برسد، اما امکان ابتلای وراثتی آن تنها 20 درصد است. بنابراین ممکن است هرکس با زمینه ژنتیکی یا غیر ژنتیکی به این بیماری مبتلا شود.
در چه سنی، افراد بیشتر درگیر این بیماری می شوند؟
در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد، ولی بیشترین سن ابتلا بعد از دو سالگی است، زیرا این بیماری معمولا مادرزادی نیست و در سنین جوانی بیشتر رخ می دهد. با این حال ما مبتلایانی زیر دو سال یا حتی افرادی که در سن بالا به این بیماری دچار شده‌اند را دیده‌ایم.
آقای دکتر، امکان ابتلا در چه مناطقی از بدن بیشتر است؟
لک و پیس ابتدا از مناطقی که بیشتر تحت فشار هستند شروع می شود، مثل آرنج‌ها، زانوها و نشیمنگاه، بعد ممکن است در نقاط دیگر بدن گسترش پیدا کند. در بعضی افراد هم که به این بیماری دچار شده‌اند، ابتلا پس از زخم شدن ناحیه، به وجود آمده است.
با توجه به این که می گویید علت خاصی برای پیدایش برص وجود ندارد، آیا پس از ابتلا، مشخص است که بیماری چه سیری را طی می کند و تا چه حد پیش می رود؟
خیر، روند پیشرفت هم قابل پیش‌بینی نیست و این که بیماری در آینده چه سیری را طی می کند و آیا کسی که دو یا سه لکه سفید دارد، لکه‌هایش اضافه یا محدود می شوند، یا اصلا خود به خود خوب می شود یا نه، کاملا مشخص نیست، مثلا در فردی ممکن است دو یا سه لکه سالیان سال ثابت بماند، در حالی که در فردی دیگر ظرف مدت کمتر از چهار ماه لکه‌ها سطح وسیعی از بدن را بپوشانند. دانشمندان هنوز نتوانسته اند چگونگی سیر بیماری را کشف کنند، اما در مواردی که لکه‌ها محدود هستند، می توانند از طریق دارو یا پیوند، آن را کنترل نمایند.آیا این بیماری می تواند سلامتی انسان را به خطر بیندازد؟
ابدا. این بیماری یک درگیری پوستی است که ممکن است به علت نمایان بودنش فقط از نظر روحی فرد را دچار مشکل کند، اما از نظر جسمی هیچ مشکلی برایش ایجاد نمی کند. تنها در مواردی که این لکه‌ها در چشم یا گوش بیمار ایجاد شود، ما او را برای درمان به متخصصان مربوطه معرفی می کنیم.
اگر لکه‌ها در سر باشند چطور؟ ممکن است آن قسمت از سر دچار ریزش مو شود؟
خیر. فقط ممکن است موهای آن ناحیه از سر سفید شوند که در این صورت درمان بسیار سخت و امید به بهبود بیماری کم می شود.
آیا رنگ پوست می تواند تأثیری در به وجود آمدن یا تشدید بیماری داشته باشد؟
خیر، تاثیری ندارد. اما چون لکه‌ها سفید هستند، در افراد سفید پوست خیلی ایجاد مشکل نمی کنند، برای مثال اروپایی ها در صورت ابتلا کمتر به فکر درمان هستند، چون رنگ سفید پوست شان مانع نمایان شدن لکه‌ها می شود، برعکس در نژاد سیاه به علت تضاد شدید رنگ پوست و رنگ لکه‌ها این بیماری بیشتر خود را نشان می دهد و فرد را مجبور به پیگیری و درمان می نماید.
آفتاب چطور، برای این بیماران مضر است یا نه؟
این افراد به علت از دست دادن رنگدانه‌های بدن، زودتر دچار آفتاب سوختگی می شوند و پوستشان نیاز به محافظت بیشتری در برابر آفتاب دارد، بنابراین مبتلایان باید نواحی سفید شده را کاملا با ضد آفتاب بپوشانند تا دچار آفتاب سوختگی شدید نشوند. اما در مواردی هم طبق نظر پزشک و تحت شرایطی خاص، آفتاب به عنوان یک عامل درمانی در بیماران به کار می رود.
آیا این بیماری واگیر دارد، یعنی ممکن است با دست دادن یا تماس پوستی با فرد مبتلا ما هم دچار شویم؟
به هیچ وجه. این بیماری به هیچ عنوان ممکن نیست از فردی به فرد دیگر، از طریق ارتباط پوستی یا هر نوع ارتباط دیگری سرایت کند. این افراد می توانند مانند همه ازدواج کنند، بچه دار شوند و مشکلی هم نداشته باشند. اما باید این را هم بدانید که وجود برص می تواند باعث طلاق همسران شود. ناگفته نماند که این فقط به این علت است که شاید طرفین نتوانند از نظر ظاهری شرایط طرف مقابل را قبول کنند، وگرنه مشکلی از نظر جسمی یا واگیردار بودن بیماری وجود ندارد.
بیماران مبتلا به برص چقدر می توانند به بهبودشان امیدوار باشند، آیا اصلا درمان قطعی برای این بیماری وجود دارد؟
متأسفانه خیر. همان‌طور که علت و روند پیشرفت بیماری مشخص نیست، درمان قطعی هم برای آن وجود ندارد. در برخی افراد ممکن است درمان دارویی یا پیوند جواب بدهد و بیمار دیگر ضایعه ای در بدن نبیند، در حالی که در افرادی دیگر، بیماری حتی پس از پیوند هم ممکن است دوباره عود کند.
روش‌های درمانی برص چیست؟
یکی درمان دارویی به وسیله کورتون است که می تواند تا حدودی بیماری را کنترل و از گسترش آن جلوگیری کند، اما به علت عوارض زیاد مصرف کورتون در طولانی مدت نمی توان از آن استفاده کرد و از این روش در مواردی که لکه‌ها محدود هستند استفاده می شود.
روش دیگر پیوند پوست است که این روش هم در مواردی که لکه‌ها محدود هستند و در طی سه یا چهار سال پیشرفت نکرده‌اند، استفاده می شود. بیشتر افرادی که برص، صورت آن ها را درگیر کرده از این روش استقبال می کنند.
روش‌های درمانی فوتوتراپی و لیزر اگزایمر هم برای موارد محدود بودن لکه به کار می روند که 40 تا 50 درصد بهبودی را در پی دارند و می توانند جلوی پیشرفت بیماری را نیز بگیرند.
مصاحبه کننده: ندا احمدلو
*مطالب مرتبط:
