فوتبال دیروز، فوتبال امروز
چگونه چكها و یونانی ها ظهور كردند؟!
ماجرا از دو سال قبل در جام جهانی ... كره و ژاپن شروع شد. زمانی كه تمام جهانیان با تعجب خاصی موفقیت های تركیه و كره را تماشا می كردند و درست همان لحظاتی كه همه مبهوت این موفقیت ها بودند، كسانی در این دنیای فوتبال به فكر فرو رفتند كه چرا؟ چگونه؟ چطور؟ از كجا؟ چه وقت/ می توان به این توانایی رسید. واقعیت این بود كه كشورهای بی شماری در آرزوی چنین موفقیت هایی بودند. كشورهایی كه سوابق آنها در فوتبال به بیش از یك صد سال می رسید، كشورهایی كه بودجه های بسیار هنگفتی هر سال صرف فوتبال می كنند و كشورهایی كه فوتبال در آنجا همه زندگی آنهاست ولی تمام آنها حذف شدند و در حسرت این موفقیت ها باقی ماندند. ولی عناصر با هوشی در فوتبال بودند كه به دنبال راهكار می گشتند بسیاری از كشورهایی كه در خود شوق و اشتیاق وافری برای پیشرفت می دیدند پس از گرد همایی گروهی را مامور بررسی كردند و مربیان نكته سنجی این تحولات را با دقت دنبال نمودند. ولی بعد از جام جهانی كره و ژاپن خیلی از كارشناسان و مردم آن را تنها یك اتفاق كه هراز گاهی در فوتبال رخ می دهد قلمداد كردند و پرونده بسته شد.
با شروع فصل 2003 و2004 تیمی ظهور كرد كه مجدداً چشمها را خیره كرد یك تیم پرتقالی به نام پورتو با گروهی از بازیكنان گمنام ولی با روحیه تهاجمی بسیار بالا كه شور و اشتیاق وصف ناپذیری برای موفقیت وارد مسابقات جام قهرمانان اروپا شد. آنها آرام آرام بالا می آمدند و بعد از هر مرحله همه منتظر شكست آنها در مرحله بعد بودند. ولی بازیها به روزهای سخت تری رسید، بزرگانی مثل بایرن مونیخ، بارسلون، رئال مادرید، منچستریونایند، آرسنال و تیم های بزرگ ایتالیایی یكی پس از دیگری حذف می شدند ولی پورتو و موناكو به پیش می آمدند باز سوالات قبلی شروع شد، چگونه ممكن است؟
پورتو و موناكو با یك شیوه بازی به فینال رسیدند. ولی آنكه در همین شیوه تبحر بیشتری داشت. در فینال هم برنده شد. حالا پورتو قهرمان اروپاست و درست كمتر از یك ماه بعد جام ملتهای اروپا شروع می شود و كاملاً مشخص است كه اتفاقات جدید در فوتبال ابعاد وسیعتری به خود می گیرد و باید با نگاه عمیق تری به این مسابقات نگاه كرد تا جواب بسیاری از سوالاتی را كه از دو سال پیش شروع شده پیدا كرد.
این انتظارخیلی طول نمی كشد. در اولین روز شروع مسابقات و در روز افتتاح بازی ها همان چیزی را كه منتظر بودیم دیده شد. یونان حالا پرچمدار بعدی رنسانس جدید در فوتبال است. شیوه ای را كه آنها بازی می كنند قبلاً در جام جهانی 2002 تركیه وكره و بعد در پورتو و حالا در انگلیس و یونان می بینیم. پس باید دقیق تر و موشكافانه تر این تیمها را دید تا بدانیم موضوع چیست؟ از این طریق می شود، جواب سوالات را پیدا كرد.
برای پیدا كردن اسرار كار یونان باید سعی كنیم خودمان را به جای یونان قرار دهیم. حرف جدیدی در علوم مربیگری مطرح شده كه قبلاً در ادبیات مربیگری هم كمتر به آن اشاره شده است. باید بدانیم كه در دو مسابقه دو تیم و دو نیمكت مربیگری وجود دارد و باز دید بدانیم كه همه فكر و عقل دارند و تیم ها تشكیل شده اند كه اسباب پیروزی را فراهم كنند. آنها به دنبال راههایی برای شكست ما هستند، بنابر این ما باید این راهها را جلوتر پیدا كنیم و برای آنها راه حل مناسب داشته باشیم. اگر می خواهیم فشرده بازی كنیم، بدانیم كه حریف به چه راههایی برای مقابله با فشردگی دست می زند؟ در فوتبال چند راه معرفی شده، ولی باید راههای بیشتری هم باشد.
1- در ... :
وقتی فشرده بازی می كنیم تمركز دفاعی یك عنصر اساسی در دفاع است ولی آنچه این تمركز را دوام می بخشد توانایی موفقیت در شرایط 1 مقابل 1 بازی است حالا اگر حریف بازیكن داشته باشد كه در این موقعیت بتواند دریبل كند. بنابراین كار سخت می شود پس باید با بازیكنان به اندازه كافی شركت در این موقعیت از بازی را تمرین كرد و با تمرین به شیوه جدیدی كه كار می كنیم باید فاصله، زاویه استقرار و شروع درگیری دراین موقعیت را مرحله به مرحله ساعتها تمرین كنیم.2- شوت:
در این قسمت فضاها اهمیت پیدا می كند. برای خنثی كردن شوت باید از فضاها مراقبت كرد و باید تمرینات كافی را برای بستن فضاهای شوت به كار گرفت. همچنین شكل دفاعی برای سد كردن شوت را نیز باید تمرین كرد.3- بازی بلند و دور و سانتر
برای مقابله با اینها سه راه وجود دارد:الف- قابلیت سرزنی در دفاع را تا حد ممكن بالا ببریم. این كار را می توان با انتخاب بازیكنان بلند قامت، سرزن و از همه مهمتر چابك انجام داد و با تمرینات مخصوص دفاعی در این بخش به هماهنگی لازم رسید.
ب- فضاهای دور سانتر را ببندیم. شناسایی این فضاها به تحلیل آماری از بازیهای حریف بستگی دارد و با شناسایی آن راهكار مناسب برای بستن آنها داشت.
ج- ارسال سانتررا بررسی كنیم. در این حالت می توان بازیكنانی را در گوش به كار گرفت كه از ارسال سانتر حریف جلوگیری كنند. در این بخش، تمرینات ویژه مقابله با سانتررا باید در برنامه تمرینات به طور جدی پیگیری كرد.
4- پرس فریبنده
در این حالت حریف در دیواره دفاعی خود و در زمین خود توپ را به طور متوالی پاس می دهد و وقتی تیم مدافع را به جلو كشید. حالا بدون هدف تنها توپ را بلند به پشت مدافعان ما می اندازند و پس از آن به سرعت به جلو آمده و فشار می آورند و بعد از تصاحب توپ در نزدیكی محوطه آن را به گل می زنند. برای مقابله با این راهكار نیز باید هوشیار بود و فضای دلخواه حریف را در پشت مدافعان خودی یا ایجاد نكرد یا دروازه بان آن را پوشش دهد.5- پاسها ی سریع و كوتاه
این مشكل ترین حالتی است كه می توان با آن مقابله كرد. اگر تیمی قابلیت چنین كاری را داشته باشد واقعاً این خسته كننده ترین راهی است برای تیمی كه می خواهد پرس كند و فشرده شود. زیرا باید دائماً جا به جا شویم و كافی است لحظه ای اشتباه كنیم. در این صورت همه چیز از بین خواهد رفت. تنها راهی كه به نظر می رسد این است كه سعی شود ارتباطات تاكتیكی آنها را در منطقه ای كوچك و بسته از زمین مسابقه قطع كرد و این بهترین راهكار موجود است. البته باید در نظر داشت كه موارد یك، دو و سه برای تیمها چندان سخت نیست. زیرا نیازی به تمرین و مرور چندانی ندارد. برای دریبل كافی است كه بازیكن دریبل زن داشته باشی و برای شوت زدن هم همین طور و در خصوص سانتر كردن باید بازیكن سرزن خوب داشته باشی. حالا با چند جلسه تمرین باید سعی كنید كه آنها را به هماهنگی برسانید ولی موارد چهار و پنج واقعاً از جمله راههایی است كه احتیاج به تمرین زیاد دارد چه در سطحی تكنیكی، تاكنیكی و یا بدنی.6- ضربات ایستگاهی
برای تیمهایی كه در مقابل دفاع فشرده بازی می كنند این می تواند آخرین راهكار باشد. آنها سعی می كنند در اطراف محوطه جریمه خطا بگیرند و منتظر یك كرنر هستند و شاید سعی وافر در به دست آوردن پنالتی دارند، پس باید برای هر كدام پیش بینی های لازم را انجام داد.10فرمان فوتبال نوین و امروزی
حالا كه تمامی این راهها و چگونگی بستن این راهها بررسی شد. قدم بعدی این است كه بدانیم اولویت های بازی در شیوه بازی بسته و فشرده چیست و چگونه می توان این اولویتها را عملیاتی كرد؟
هر چند كه عوامل زیادی در انتخاب این شیوه بازی نقش دارد، ولی سعی می كنیم به طور اختصار به ذكر ده مورد بسیار مهم در این خصوص بسنده كنیم. در واقع اینها اصلی ترین موضوعاتی هستند كه در دل آنها جزئیات زیادی نهفته است.
1- در بازی یك مقابل یك حریف به سطح مهارتی بالا برسید
اصلی ترین موضوعی كه در این خصوص باید گفته شود، علاوه بر اینكه همه گاه به هنگام مقابله باید ضمن گرفتن قدرت تفكر و محدود كردن دید حریف سعی شود برای گرفتن توپ، حریف را به شدت تحت فشار قرار داد ولی در عین حال به هیچ وجه نباید دریبل خورد. در این بین نكته اصلی این است كه حریف صاحب توپ را به داخل هدایت كنید و این چیزی است بر خلاف گذشته.2- با چهار مدافع بازی كنید
وقتی با چهار مدافع بازی می كنیم برای ما دو حسن بزرگ دارد.اول اینكه می توان عرض دفاعی ایجاد كرد كه برای مقابله با سانتر بسیار لازم است و دوم اینكه با ابتكار شما می توانید در خط هافبك با برتری عددی عمق دفاعی ایجاد كنید و این یك عنصر حیاتی برای تیم های فشرده است.
3- قدرت سرزنی در دفاع را بالا ببرید
ساده ترین راهی كه حریف برای برخورد با ما پیدا می كند توپ های بلند است كه برای آن باید عناصر لازم را در اختیار داشت.4- دوهافبك دفاعی داشته باشید
برای عمق دادن به دفاع تیمی این یك نیاز اجتناب ناپذیر است.5- حداقل با دو مهاجم بازی كنید
حداقل با دو مهاجم بازی كنید این در صورتی است كه اگر بتوانید با سه مهاجم كه دو گوش داشته باشد بازی كنید، بسیار بهتر است.6- بازیكنان گوش بسیار فعال و سریع داشته باشید
مواقع بسیاری است در دفاع و ضد حمله كه شما نیاز شدیدی به بازیكنان گوش سریع احساس می كنید.7- برای مرحله انتقال وقت زیادی صرف كنید
تفاوت اصلی بین یك تیم همیشه مدافع با یك تیم فشرده و تهاجمی در همین اصل مهم است.8- به عنصر دوندگی و درگیری توجه ویژه ای داشته باشید:
بسیار لازم است كه بدانیم در تاریخ فوتبال ایران آنچه تاكنون در خصوص میزان دوندگی بازیكنان ایرانی به ثبت رسیده است در مسابقات داخلی معدل 2/7 كیلومتر برای هر بازیكن در هر بازی است. در مسابقات بین المللی كریم باقری در مسابقات جام ملت های آسیا در دوره قبل لبنان به مرز 3/10 كیلومتر در بازی با كره جنوبی رسید. این در حالی است كه دوندگی بازیكنان تركیه در جام جهانی 2002 بالاتر از 12 كیلومتر بوده و یكی از بازیكنان تركیه به مرز بالای 16 كیلومتر در بازی با ژاپن رسیده است.9- در عین دفاع كردن باید آمادگی روانی بالایی برای تهاجم سریع داشته باشید
بسیار مهم است كه در همان زمان كه حریف را به جلو كشیده اید آمادگی ذهنی و روانی لازم برای یك جمله و تهاجم برق آسا را در سر داشته باشید و منتظر بوجود آمدن چنین لحظه ای باشید.
