زندگی به روشی متفاوت؟
امامان ،کرامت ،زندگی(8)

برای مطالعه ی قسمت قبل اینجا کلیک کنید.

در قسمت قبل گفتیم سومین عاملی که باعث می شود پیروی و تبعیت از ائمه اطهار(ع) را جدی نگیریم این است که در مورد آن بزرگواران و روش زندگی و اعمال و کردارشان آنچنان مبالغه شده که دسترسی به آن ها و تبعیت و پیروی از رفتارشان برای انسانهای معمولی و عادی غیرممکن است و بعد توضیح دادیم که با همه ی آنچیزهایی که برایمان مقدس و محترم است همین کار را کرده ایم و در آخر مقاله ی قبل عنوان کردیم که این افراط ها و توصیفات مبالغه آمیز در جنبه های مختلف زندگی معصومین وجود دارد. یکی از آن ها درباره ی نوع زندگی و خواب و خوراک و عبادات آن بزرگواران است. گفتیم چهره ای که از آنان معرفی می شود غالباً چنین است که غذای شان، همیشه نان جو و نمک و خرما بوده و لباس شان همیشه وصله داشته، هر روز روزه می گرفتند و تمام مدت شب را به عبادت و نماز مشغول بودند و نمی خوابیدند و هر شب چند صد رکعت و یا هزار رکعت نماز می خواندند و اکثراً تصور می کنیم اگر بخواهیم پیرو ائمه (ع) باشیم باید چهره ای غم گرفته، جدی و عبوس داشته باشیم. نتیجه ی چنین تصوراتی این است که اگر می خواهیم پیرو ائمه باشیم ما هم باید غذایمان و خواب و نماز و عبادتمان چنین باشد.

خوردن نان جو و لباس زبر، اصالتاً ارزش ندارد. بلکه آنچه مهم است اینست که رهبر و کارگزار مردم باید همان طور زندگی کند که افراد ضعیف زندگی می کنند.

اما در پاسخ به این طرز تفکرات باید گفت اولاً نوع زندگی و ساده زیستی و غذا و خوراک آن بزرگواران بستگی به شرایط و وضعیت عمومی مردم داشته است. یعنی هر چه زمان سپری می شده و به خاطر سیطره بر سایر کشورها و بعضی عوامل دیگر، وضع زندگی عموم مردم بهتر می شده، ائمه اطهار(ع) هم، وضعیت زندگی شان را تغییر می دادند.

احتمالاً بسیاری از شما شنیده اید که روزی یک نفر از افرادی که اهل ریاضت بود ، خدمت حضرت صادق(ع) رسید و به عنوان اعتراض و نصیحت به ایشان عرض کرد که پدرتان علی بن ابیطالب(ع) لباس پشمی و زبر می پوشید و نان جو و نمک می خورد و بسیار ساده زیست بود ولی شما لباس های نرم می پوشید و در زندگی از روش پدرتان تبعیت نمی کنید. می خواست به امام صادق(ع) اعتراض کند که دنیا دوست شده. اما امام در جوابش توضیح دادند که در زمان علی بین ابیطالب(ع) اوضاع عمومی مردم خوب نبود و پدرم چون خلیفه ی مسلمین بود، زندگی خودش را با ضعیف ترین و فقیرترین مردم هم سطح می کرد و به همین دلیل وضعیت زندگیش آن طور بود که شما می گویید ولی الان وضع زندگی عموم مردم خیلی بهتر شده. امام با این حرف می خواستند بگویند خوردن نان جو و لباس زبر، اصالتاً ارزش ندارد. بلکه آنچه مهم است اینست که رهبر و کارگزار مردم باید همان طور زندگی کند که افراد ضعیف زندگی می کنند. حال اگر وضعیت اقتصادی مردم خوب بود، دلیلی ندارد آدم لباس وصله دار بپوشد. آنچه که ائمه بزرگوار(ع) پیروان شان را از آن نهی می کردند، اجتناب از اسراف و بریز و بپاش و تفاخر و خودنمایی با مال و ثروت و دلبستن به زندگی دنیا است. و الاّ خود حضرات معصومین(ع) شیعیانشان را از افراط در ساده زیستی منع می کردند و مهیا کردن شرایط رفاه و آسایش برای اهل و عیال را وظیفه ی مرد می دانستند.

در مورد نماز و روزه ی اهل بیت(ع) هم، گاهی بزرگنمایی و غلو می کنیم. آن ها همه ی طول شب را به عبادت مشغول نبودند. بلکه مثل همه ی مردم شبها می خوابیدند ولی مدتی قبل از اذان صبح به نماز و عبادت و راز و نیاز با خدا می پرداختند. به شیعیانشان هم توصیه می کردند هر چقدر از شب را که می توانند به نماز و خواندن قرآن و عبادت اختصاص دهند. ولی بارها تأکید کرده اند هیچوقت عبادت و نماز را به خودتان تحمیل نکنید. اگر بعضی روزها احساس کسالت و بی میلی می کنید فقط به انجام واجبات اکتفا کنید. اما گاهی که شوق و علاقه به عبادت و مناجات را در خودتان احساس کردید، آن را جدی بگیرید و از این فرصت استفاده کنید.

پیامبر اعظم(ص) می فرمودند: « گاهی نسیم های رحمتی از جانب پروردگار به شما می وزد. حواستان باشد که از آن استفاده کنید» درباره ی روزه هم در هیچ روایت و یا تاریخی دیده نشده که براساس آن چنین نتیجه گیری شود که ائمه معصومین(ع) و یا خود حضرت رسول(ص) هر روز روزه می گرفتند. بلکه برعکس وقتی با بعضی از یارانشان که در این امور افراط و زیاده روی می کردند می فرمودند که از چنین کارهایی اجتناب کنند. پیامبر اکرم(ص) بارها می فرمودند که من هم غذا می خورم، می خوابم، با همسرانم خلوت می کنم. در احادیث دیگری صراحتاً فرموده اند در اسلام چیزی بنام ترک دنیا و رهبانیت وجود ندارد. خداوند متعال در قرآن مجید که فصل الخطاب اینگونه شبهات و اشتباهات است می فرمایند: چرا نعمت هایی که من برایتان حلال کرده ام، شما برای خودتان حرام می کنید. ائمه اطهار(ع) هم بارها و بارها به یارانشان می فرمودند که در این موارد هیچوقت گرفتار افراط و تفریط نشوند.

اما موضوع دیگری که لازم است پیرامون آن کمی توضیح داده شود اینست که در مجالس روضه و عزاداری به خاطر شرایط حاکم بر آن، بیشتر روی مصائب و گرفتاری ها و ناراحتی های اهل بیت(ع) تأکید می شود و گاهی حرف های غیرواقعی در این مورد مطرح می شود ، بنابراین ممکن است بعضی از مردم چنین تصور کنند که زندگی ائمه(ع) دائماً در ماتم و عزاداری و اندوه سپری می شده. در جواب این طرز تفکر به یک ماجرا اشاره می کنیم. وقتی معاویه بر اثر بی تدبیری خلفا، قدرتی پیدا کرد و مدعی خلافت شد و می خواست در این امر با حضرت علی (ع) رقابت کند .برای اینکه خود را شایسته تر نشان دهد ، ایراداتی به آن حضرت وارد می کرد .یکی از ایراداتی عنوان می کرد این بود که ایشان زیاد شوخی می کند ومی خندد وچنین شخصی به درد خلافت نمی خورد.همین ماجرا برای ابطال چنین تفکراتی کافی است . علاوه بر این روایات زیادی از ائمه در باره ی خوش اخلاق بودن، همیشه لبخند بر لب داشتن ،بروز ندادن غم و ناراحتی نقل شده که نوع زندگی آن بزرگواران را بیان می کند .

واز همه مهم تر اگر آن ها همیشه گرفته وعبوس بودند نمی توانستند چنین جاذبه ای داشته باشند که هر کس با آنها برخورد می کند ،مرید وعلاقه مند به ارتباط با آن ها شود .

آن بزرگواران اگر غصه می خوردند برای گمراهی مردم بود واگر روی عزداری برای امام حسین(ع) تاکید می کردند منظورشان زنده نگه داشتن روح حماسه وامر به معروف ونهی از منکر بود.

موفق و پیروز و پیرو ائمه باشید.