چگونگی نگهداری و مصرف غذا در تابستان (2)

ماندگاری مواد غذایی نیز از دیگر عواملی است كه باید به آن توجه كنیم. هر ماده ی غذایی طول عمر محدودی دارد كه این طول عمر بر اساس تركیبات به كار رفته در آن، شرایط تهیه و عرضه، و بسیاری مسائل دیگر متغیر است. بنابراین هنگام خرید مواد غذایی حتماً بایستی به تاریخ تولید و تاریخ مصرف آن توجه كرد و در صورت تمام شدن تاریخ مصرف ماده غذایی ، سریعاً آن را به مسئولین بهداشتی مربوطه اطلاع داد تا در اسرع وقت به آن رسیدگی كنند. در تابستان توجه به این نكته بسیار اهمیت دارد. زیرا همان طور كه اشاره شد، شرایط محیطی در تابستان به گونه ای است كه این مسائل باید به دقت رعایت شود. برای مثال اگر در فصل سرما شیر پاستوریزه در سرمای 4 یا 5 درجه باشد، مشكلی وجود ندارد. اما در تابستان كه گرمای هوا به 30 تا40 درجه سانتیگراد می رسد، شرایط مناسب برای رشد میكروب ها فراهم است.

بنابراین در تابستان توجه به ماندگاری و شرایط نگهداری مواد غذایی بسیار مهم است. تاریخ مصرف هم ارتباطی تنگاتنگ با ماندگاری و طول عمر دارد. برای مثال شیر پاستوریزه را می توان 24 تا 48 ساعت در شرایط یخچال نگهداری كرد، اما بیرون از یخچال طول مدت ماندگاری اش كوتاه تر می شود. هر چه درجه ی حرارت محیط بالاتر رود، طول مدت ماندگاری شیر كمتر می شود.

مواد غذایی فساد پذیر طول مدت ماندگاری شان خیلی كوتاه است و هر چه مواد غذایی، خاصیت فساد پذیری كمتری داشته باشند، ماندگاری طولانی تر دارند. غیر از ماده غذایی، شرایط نگهداری نیز در طول مدت ماندگاری اثر دارد؛ مثلاً كشك خشك در آب وهوای معمولی فساد پذیر نیست، اما اگر آن را در شرایط مرطوب نگهداری كنیم، كپك می زند. بنابراین طول مدت نگهداری مواد غذایی با شرایط ماندگاری در یك عرض قرار دارد و باید به هر دو عامل توجه شود.

این موضوع در مورد گوشت هم صدق می كند. اگر گوشت در یخچال نگهداری شود، حداكثر 3 تا 4 روز در دمای 0 تا 4 درجه قابل نگهداری است و در دمای بیش از این مقدار، قدرت ماندگاری آن كمتر است. لذا برای نگهداری طولانی مدت، باید گوشت را در فریزر(18 درجه زیر صفر) منجمد كرد.

موضوع دیگری كه در باید تابستان به آن توجه شود، شرایط تولید و رعایت قوانین جاری كشور است. به طور كلی تمام مواد غذایی كه با مارك و مشخصات به بازار عرضه می شوند باید دارای پروانه ی ساخت از وزارت بهداشت باشند.

وزارت بهداشت با بازرسی های مستمر و نمونه برداری هایی كه انجام می دهد ، اصول بهداشتی را تحت نظارت دارد و پروانه ساختی كه روی محصول به بازار می آید، نشانه ای از اجرای این مراحل است. بنابراین اگر محصولی فاقد پروانه ساخت باشد، نشان می دهد كه هیچ یك از مراحل نظارت بهداشتی، انجام نشده و وزارت بهداشت سالم بودن كالا را تایید نكرده است.

در نتیجه اگر محصولات بسته بندی شده مثل بستنی، آبمیوه ، محصولات لبنی و گوشت، مجوز بهداشتی نداشته باشند، به هیچ وجه قابل تایید نیستند. هر چند كه برخی از این محصولات ممكن است به صورت صنفی تهیه شوند مثلاً بستنی، آبمیوه، كره، دوغ و ماست كه مردم باید اطلاع دقیق و اطمینان كافی داشته باشند از اینكه این مراكز بهداشتی هستند و مواد را به صورت كاملاً بهداشتی تهیه می كنند.

توصیه ی ما به شما این است كه سعی كنید حتی الامكان در تابستان از محصولات پاستوریزه و دارای پروانه ی ساخت استفاده كنید و هرگز از مواد غذایی كه به صورت سیار عرضه می شوند و دارای هیچ گونه تاییدیه ای نیستند مانند انواع آب میوه، آب زرشك یا خاك شیر كه دوره گردها عرضه می كنند، استفاده نكنید زیرا این مواد از عوامل عمده ی انتقال مسمومیت ها در فصل گرما هستند.

مطلب دیگر رعایت بهداشت فردی در محل های تهیه ی مواد غذایی، اماكن صنفی و حتی منازل است كه نقش زیادی  در مسمومیت های غذایی دارد.

به عنوان مثال اگر دست كارگری كه در رستوران كار می كند، در اثر بریدگی، زخم و عفونی شده باشد و او بدون رعایت بهداشت با همان دست های آلوده به تهیه ی مواد غذایی بپردازد، می تواند یكی از عوامل عمده ی انتقال یكی از مسمومیت های غذایی شایع در تابستان به نام " مسمومیت غذایی استافیلوكوكی" باشد.

بنابراین لازم است كارگران در طی كار، حتماً از دست كش استفاده كنند و دست كش را نیز قبل از استفاده شست و شو و ضد عفونی كنند.

همچنین كارگران و یا افرادی كه مبتلا به گلودرد های چركی هستند، چنانچه به كار تولید مواد غذایی مشغول اند، لازم است با استفاده از ماسك های بهداشتی از نفوذ ترشحات گلوی خود به داخل مواد غذایی جلوگیری كنند.

از دیگر مسائلی كه در تابستان ممكن است اتفاق بیفتد، آلوده شدن آب مصرفی مردم به آب فاضلاب ها می باشد. معمولاً این آب های آلوده در رستوران های بین راهی، روستاها و مناطقی استفاده می شود كه آب لوله كشی در دسترس نیست و آب رودخانه های مرتبط با فاضلاب مورد استفاده قرار می گیرند. از جمله بیماری هایی كه از طریق این آب های آلوده به وجود می آیند، بیماری حصبه است.

بیماران مبتلا به حصبه ، بعد از معالجه نیز سال ها عامل انتقال این بیماری هستند. این بیماری از طریق مدفوع این بیماران به خارج منتقل می شود و اگر مدفوع این افراد به نحوی به رودخانه انتقال یابد، كسانی كه از آب رودخانه برای شست و شوی میوه و سبزی استفاده می كنند، در معرض این بیماری و بسیاری از بیماری های دیگر كه از این طریق سرایت می كنند قرار خواهند داشت.

در مسافرت های تابستانی باید به این نكته توجه شود كه آب آشامیدنی حتماً آب لوله كشی و بهداشتی باشد و اگر الزاماً می خواهید از آب رودخانه استفاده كنید، قبل از مصرف آب را با كلر ضد عفونی كنید.

مطلب مهم دیگری كه خانواده ها باید رعایت كنند این است كه بعد از خرید، پاك كردن و شست وشوی سبزیجات، میوه جات و محصولات پروتئینی ، آنها را كاملاً ضد عفونی كنند.

بیشترین دقت باید از طرف خود مردم باشد و هیچ وقت غذاهای آلوده و غذاهایی را كه از سلامتی آن ها اطمینان ندارند، استفاده نكنند.

در پایان به مسافران و خانواده های عزیز توصیه می كنیم برای داشتن تعطیلات به یاد ماندنی و خوب، به تمام اصول بهداشتی توجه كنند.