خروسک چیست؟

تنفس صدادار، سرفه مداوم، گرفتگی و خس خس سینه از مشخصه های بیماری خروسك است.

دكتر لطفاً ابتدا بفرمایید خروسك چه نوع بیماری است و چه عاملی باعث آن می شود؟

خروسك كه كروپ (croup) نیز نامیده می شود، معمولاً از یك عفونت ویروسی ناشی شده و باعث التهاب و تنگ شدن مجرای هوای اصلی منتهی به ریه ها می گردد.

خروسك در اغلب موارد، كودكان سه ماهه تا پنج‌ ساله را معمولا در طول زمستان و اوایل بهار گرفتار می‌كند. كودكانی كه در زیر سه سالگی خروسك می‌گیرند، شدیدترین علائم را نشان میِ‌دهند.

با اینكه خروسک یک بیماری خفیف است، گاهی موجب ناراحتی های شدید تنفسی می شود كه نیازمند درمان فوری و اورژانسی می گردد.

علایم بیماری خروسك چیست؟

خروسك با علایم سرماخوردگی از جمله آب ریزش بینی و عطسه آغاز می شود و پس از یك یا دو روز علایم اصلی بروز می كنند. تنفس صدادار، سرفه مداوم با صدای شبیه خروس، گرفتگی و خس خس صدا از جمله علایم مشخص كننده خروسك است، اما در موارد شدید ممكن است اشكال در تنفس به وجود آید و سرعت تنفس حالت غیر عادی پیدا كند.

سرفه ها به صورت حمله ای می باشد. دوره های حمله خروسك بیشتر در اوایل صبح رخ می دهد و چند ساعت طول می كشد.

برای كودك مبتلا به خروسك چه كار باید كرد؟

به كودك مبتلا به خروسك باید شربت استامینوفن و مایعات گرم فراوان بدهید.

هوای اتاق كودك را مرطوب كنید(با گذاشتن ظرف آب روی بخاری، شوفاژ و... و یا انداختن حوله خیس روی شوفاژ یا نزدیك بخاری).

در حمله های شدید برای تخفیف علایم، كودك را به حمام ببرید و شیرهای آب داغ را باز كنید تا هوا به سرعت مرطوب شود و تنفس او راحت تر می شود (نیاز به استحمام كودك نیست، فقط در محیط مرطوب و گرم قرار گیرد كافی است).

آیا مراجعه به پزشك برای كودكان مبتلا به خروسك ضروری است؟

برای اطمینان از ابتلای كودك به خروسك، بهتر است كودك را برای معاینه نزد پزشك متخصص اطفال ببرید.

پزشك می تواند با معاینه كودك، شدت بیماری را بررسی و اطمینان حاصل كند كه تشخیص صحیح بوده و كودك مبتلا به خروسك است و بیماری مشابه دیگری نظیر التهاب دریچه نای و ... وجود ندارد.

در موارد خفیف خروسك، اقدام های خانگی توسط پزشك توصیه می شود. (شربت استامینوفن و دادن مایعات گرم و مرطوب كردن هوای اتاق كودك) ولی در موارد شدید و حاد، معمولاً كودك در بیمارستان بستری می شود تا برای تسهیل تنفس، اكسیژن یا داروهای استنشاقی به او داده شود. اگر در چنین مواردی، مجاری هوا شدیداً مسدود باشد ممكن است از طریق گذاشتن لوله داخل بینی و فرستادن آن به نای راه تنفس باز شود، منتهی جای نگرانی نیست و ظرف چند روز خروسك حاد نیز بهبود می یابد.

بنابراین توصیه می شود چنانچه كودك دچار حمله خروسك (شدید) شد، فوراً با پزشك تماس بگیرید و اگر علائم شدت یافت و بدتر شد، آمبولانس خبر كنید یا به نزدیك ترین مركز فوریت های پزشكی مراجعه کنید.

پزشك ممكن است داروهای ضدالتهاب كورتونی یا استروئیدی تجویز كند كه به كاهش تورم حنجره كمك می‌كند و باعث می‌شود كودك راحت‌تر نفس بكشد.

لازم به ذكر این است كه بیشتر كودكان مجدداً به خروسك مبتلا نمی شوند، اما كودكان مبتلا به آسم ممكن است در معرض حمله های مجدد بیماری (خروسك) قرار داشته باشند. برای این كودكان ممكن است درمان با داروهای پیشگیری كننده از آسم توصیه شود و یا پزشك تجویز كند كه با مشاهده نخستین علایم حمله خروسك، از داروهای استنشاقی "كورتیكو استروئیدی" استفاده شود.

در هر صورت برای همه بیماران مبتلا به خروسك، چه آسمی و چه غیر آسمی، توصیه می شود، اتاق كودك مرطوب نگه داشته شود تا تنفس برای او راحت تر باشد و برای این كار بهترین روش این است كه حوله مرطوبی را روی صندلی در كنار شوفاژ یا بخاری قرار دهید و یا از دستگاه بُخور استفاده كنید (بهتر است بِخور آب جوش خالی باشد و از داروهایی مثل اكالیپتوس و... كمتر مصرف شود).

آیا لارنژیت همان خروسك است كه در بزرگسالان مشاهده می شود؟

سندروم كروپ، سندروم خاصی است كه در صورت تورم حنجره بروز می كند. معمولاً عوامل ویروسی یا باكتریایی باعث بروز این بیماری شده و گاهی به علت آلرژی، بیمار دچار لارنژیت می شود.

در موارد ویروسی كه بیشتر دیده می شود نیاز به مصرف آنتی بیوتیك نیست و مصرف آنتی هیستامین و مرطوب كردن هوای تنفسی كافی است.

به علاوه در افراد مبتلا به لارنژیت، توصیه می شود به حنجره خود استراحت داده و چند روزی تا رفع علایم بیماری (گرفتگی صدا و...) كمتر صحبت كنند.

در موارد آلرژیك نیز با مصرف آنتی هیستامین و استراحت و مرطوب كردن هوای تنفسی بیمار بهبود می یابد، منتهی در صورت اضافه شدن عفونت، با تجویز پزشك چنانچه نیاز به مصرف آنتی بیوتیك باشد، باید طبق نظر پزشك معالج عمل نمایند.

در موارد شدید كه مشكل تنفسی ایجاد می شود، شاید نیاز به تجویز هیدروكورتیزون باشد كه توصیه می شود در صورت بروز چنین شرایطی، بلافاصله به پزشك یا مراكز درمانی مراجعه شود.

بنابراین لارنژیت یا سندروم كروپ یا خروسك در عین حال كه یك بیماری ساده و خفیف است، در صورتی كه مشكل تنفسی ایجاد كند نیاز به اقدام سریع داشته و مراقبت صحیح از بیمار حیاتی است.

خروسک مزمن و بازگشت اسیده معده به مری

پژوهشگران می‌گویند کودکانی که دچار عود مداوم خروسک می‌شوند، ممکن است دچار بازگشت اسید معده به مری یا بیماری ریفلاکس باشند. آنها معتقدند در بیماری ریفلاکس معده به مری، اسید معده باعث تورم و التهاب حنجره می‌شود، و به این ترتیب باعث باریک شدن راه هوایی می‌گردد.

بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) هنگامی رخ می‌دهد که عضله انتهای مری به طور کامل دهانه آن را نمی‌بندد، در نتیجه محتویات معده به داخل مری نشت می‌کنند.علائم این بیماری شامل سوزش سر دل و ترش کردن است.

دكتر مؤمن زاده- متخصص كودكان و استاد دانشگاه شهید بهشتی

نویسنده: پروین محمدی-روزنامه قدس