وضعیت رؤیت پذیری هلال ماه شوال 1429
رویت هلال ماه شوال، همیشه برای مردم از رویت هلال ماه رمضان مهم تر بوده است. زیرا نشان دهنده ی عید سعید فطر و پایان ماه صیام است.
چندین قرن است که منجمین در طول تاریخ، با فعالیت های رصدی و محاسباتی سعی در ارائه ی ضابطه ای داشته اند که بتوانند رؤیت پذیری هلال ماه را پیش بینی کنند. مدل ها و روشهای پیش بینی رؤیت پذیری هلال ماه از زمان بابل باستان شکل گرفتند و در دوره ی اسلامی با دقت و قوت بیشتری به راه خود ادامه دادند.
اکنون با پیشرفتهای چشمگیری که در تمامی علوم مخصوصاً نجوم صورت گرفته است، ارائه ی این ضابطه ها با دقت بسیار بیشتری امکان پذیر شده است. ولی آنچه باید بدان توجه نمود این است که مدار ماه و شاخصه های رؤیت پذیری به اندازه ای پیچیده و گوناگون است که همچنان در بعضی موارد پیش بینی رؤیت پذیری هلال با قطعیت ممکن نیست.
از طرف دیگر منجمین بعد از تجربه های بسیار توانسته اند معیارهایی برای رؤیت پذیری هلال ماه بدست بیاورند. پیش بینی رؤیت هلال معمولا توسط همین معیار ها انجام می پذیرد. ولی این معیار ها همیشه نتایج کاملا منطبق ارائه نمی کنند و ممکن است، پیش بینی هایی ارائه دهند که کمی با هم متفاوت باشند. و این عامل دیگری است که پیش بینی رؤیت پذیری هلال ماه را پیچیده تر می کند. ما در این مقاله از دو معیار مدرن با نام های «عوده» و «یالوپ» استفاده می کنیم.
در مرحله ی بعدی وجود فتواهای متفاوت، مسأله ی پیش بینی آغاز هلال ماههای قمری را بیش از پیش پیچیده می سازد.
و هلال ماه شوال امسال از همین هلال هایی است که به راحتی نمی توان راجع به رؤیت پذیری آن در ایران حکم کرد.
وضعیت هلال ماه شوال 1429
طبق محاسبات منجمین و با استفاده از معیارهای مختلف پیش بینیِ رؤیت پذیری، این هلال در شامگاه سه شنبه 29 رمضان، 9مهر ماه87 احتمالا از ایران یا تنها جنوب ایران با ابزار رصدی قابل رؤیت خواهد بود. ولی مشاهده ی این هلال با چشم غیر مسلح از ایران بسیار احتمال کمی دارد و تقریبا غیر ممکن است. نه تنها در ایران بلکه در عراق و شمال عربستان و همچنین در افغانستان و پاکستان هلال با چشم غیرمسلح قابل رؤیت نیست، بلکه تنها شاید با تلسکوپ مشاهده پذیر باشد. ولی در کشورهای شمالی افریقا و همچنین جنوب عربستان در صورت مساعد بودن شرایط جوی با چشم بدون تلسکوپ، احتمال رؤیت هلال وجود دارد.
علت اینکه با قطعیت نمی توانیم راجع به هلال شوال امسال حکم کنیم این است که این هلال در لحظه ی غروب خورشید دارای ارتفاع بسیار کمی از افق می باشد: کمتر از 2 درجه. ولی از طرف دیگر این هلال به علت جدایی زاویه ی 15 درجه از خورشید و ضخامت هلال که حدود 2 درصد می باشد، وضعیت رؤیت پذیری اش بهتر می شود.
بنابراین، دو عامل معکوس همدیگر در باره ی این هلال عمل می کنند: یکی ارتفاع پایین هلال، رؤیت آن را ناممکن می کند، ولی در عوض، جدایی زاویه ای و هلال ضخیم شرایط را برای رؤیت مساعد می نماید.
آغاز شوال
با این اوصافت بر اساس معیار «عوده» هلال ماه شوال امسال در ایران با تلسکوپ و در بعضی نقاط دیگر جهان بدون تلسکوپ قابل رؤیت خواهدبود، و بر اساس معیار «یالوپ» این هلال تنها از جنوب ایران با تلسکوپ قابل رؤیت است، و در بقیه ی ایران غیرقابل رؤیت.
این هلال در شامگاه سه شنبه 29 رمضان، 9 مهر مهر ماه87 احتمالا از ایران یا تنها جنوب ایران با ابزار رصدی قابل رؤیت خواهد بود. ولی درباره مشاهده ی این هلال با چشم غیر مسلح از ایران احتمال بسیار کمی دارد و تقریبا غیر ممکن است.
در نتیجه با وجود فتواهای متفاوت در این زمینه، آغاز ماه شوال به راحتی و قطعیت امکان پیش بینی ندارد. ولی ازآنجا که گویا تقویم رسمی ایران بر اساس رؤیت هلال با تلسکوپ در مرزهای جمهوری اسلامی ایران تنظیم شده است، احتمالا هلال ماه در صورت مساعد بودن شرایط جوی در شامگاه 9 مهر با تلسکوپ در ایران یا حداقل در جنوب ایران، قابل رؤیت خواهد بود و روز چهارشنبه 10 مهر ماه 1387 روز عید فطر خواهد بود.
در اینجا نقشه هایی درباره ی پیش بینی رؤیت هلال بر اساس دو معیار با نام های «عوده» و «یالوپ» در شامگاه 9 و 10 مهر ماه، ارائه می گردد.
نقشه رؤیت پذیری هلال شوال 1429 بر اساس معیار «عوده»
در این تصویر رنگ قرمز نشان دهنده ی عدم امکان رؤیت به هیچ وجه می باشد.
رنگ سفید غیر قابل رؤیت، رنگ آبی رؤیت با چشم مسلح، رنگ صورتی رؤیت با چشم غیر مسلح و رنگ سبز نشاندهنده ی امکان رؤیت هلال به آسانی می باشد. همانطور که در تصویر دیده می شود، ایران در بخش آبی رنگ قرار گرفته است.
نقشه رؤیت پذیری هلال رمضان 1429 بر اساس معیار «یالوپ»
راهنمای نقشه:
A قرمز: قابل رؤیت با چشم غیر مسلح
B نارنجی: قابل رؤیت با چشم غیر مسلح در شرایط خوب رصدی
C کرم: قابل رؤیت با تلسکوپ
D زرد: قابل رؤیت با تلسکوپ در شرایط خوب رصدی
E زرد روشن: حد رؤیت
بقیه ی قسمتها که رنگ آمیزی ندارد، غیر قابل رؤیت است و همانطور که دیده می شود، بغیر از جنوب ایران، بقیه ی مناطق ایران خارج از این بخش رنگی قرار دارد و هلال ماه غیر قابل رؤیت می باشد.
نقشه ی رؤیت پذیری هلال ماه در شامگاه 30 رمضان، 10 مهرماه 87، بر اساس معیار «یالوپ»
همانطور که در این نقشه دیده می شود، ایران در شامگاه چهارشنبه 10 مهر ماه، میان بخش قرمز رنگ قرار دارد و هلال ماه به راحتی با چشم غیر مسلح قابل رؤیت می باشد.
منابع:
http://www.phys.uu.nl/~vgent/islam/islam_lunvis.htm
تألیف و ترجمه:
ا.م.گمینی
