روزه داری در افراد و شرایط مختلف

احتیاجات كالرى در زنان و مردان به چه میزانى است؟

لازم به توضیح است كه در ماه مبارك رمضان، میزان نیاز به كالرى تفاوت چندانى با حالات غیر روزه ندارد. فقط نحوه زمان بندى مصرف مواد غذایى برای آزاد شدن ذخایر چربى فشرده و قدیمى، و جایگزین شدن آنها با بافت های جدید و قابل دسترسى متفاوت است.

میزان كاهش وزن در ماه مبارك رمضان تا چه حدى معمول است؟

با توجه به اینكه در ماه مبارك رمضان، در بیشترین زمان فعالیت(طول روز) كمترین مصرف مواد غذایى را داریم و با توجه به این كه فعالیت هاى روزمره سبب از دست رفتن كالرى مى شوند، وزن بدن كم خواهد شد. این مساله در مورد افراد مختلف با توجه به جنس(مرد یا زن)، وزن و سن متفاوت است، ولى در حالت معمول بین 2 الى 4 كیلوگرم كاهش وزن وجود دارد كه این كاهش، قسمتى مربوط به از دست دادن كالرى و قسمتى مربوط به عدم دریافت مواد غذایى و آب است.

افرادى كه از رژیم هاى لاغری یا چاقی استفاده مى كنند، در مدت این ماه باید به چه صورت عمل كنند؟

افرادى كه به جهت كاهش یا افزایش وزن از رژیم هاى غذایى استفاده مى كنند، بایستى ناهار رژیم خود را در سحرى میل كنند و وعده غذایى مربوط به صبحانه را براى افطار در نظر بگیرند و شام رژیم را هم در جاى خود و به جاى شام ماه مبارك رمضان استفاده كنند.

خانم هاى شیرده با رعایت چه نکات تغذیه اى در هنگام روزه دارى، سلامت شان تضمین مى شود؟

در كتب تخصصى تغذیه آمده است كه حدود یك سوم نیاز مادر براى ترشح شیر، از ذخایر چربى بدن كه در سه ماهه سوم حاملگى تشكیل شده است تامین مى گردد و دو سوم دیگر از طریق تغذیه بایستى مهیا گردد.

رژیم غذایى مادر شیرده بایستى غنى از پروتئین، كلسیم، آهن و ویتامین ها باشد و در صورت لحاظ نكردن این مواد در رژیم غذایى، وى دچار كمبودهاى شدید و نهایتا عوارض خطرناكى چون پوكى استخوان، خرابى دندان ها، كم خونى و ریزش مو مى شود.

طبق فتاوى مراجع تقلید عظام، مادران شیرده مى توانند روزه بگیرند، ولى اگر بعد از چند روز احساس كردند كه روزه سبب كاهش مقدار شیر آنها شده است، روزه گرفتن جایز نیست.

به مادران در دوران شیردهى توصیه مى شود در وعده هاى غذایى سحرى، افطار و شام از مواد سرشار از آهن(مثل گوشت و حبوبات) و كلسیم(مثل شیر و لبنیات) بیشتر استفاده كنند و از خوردن ادویه جات ، فلفل، سیر، پیاز و زیره كه سبب بد بو شدن شیر مى شوند، پرهیز كنند، چرا كه مكیدن فرزند یكى از عوامل مؤثر در ترشح شیر است و بد بو شدن شیر سبب عدم مكیدن نوزاد و در نتیجه كاهش یا قطع شیر مى گردد.

آیا در سنین مختلف هنگام روزه دارى باید تغذیه متفاوت باشد؟

نیازهاى تغذیه اى در سنین مختلف متفاوت است.

نیاز به انرژى با افزایش سن كاهش مى یابد كه در ارتباط با كاهش اندازه بدن، كاهش توده چربى و كاهش فعالیت بدنی است.

نیازهاى پروتئینى در سالمندان كمى بیشتر از افراد جوان تر مى باشد، چرا كه براى حفظ تعادل نیتروژنى و پیشگیرى از تعادل منفى آن وجلوگیرى از تحلیل عضلات لازم است.

با توجه به این كه افراد سالمند به علت كم تحركى اكثرا دچار یبوست هستند، مصرف كربوهیدرات هاى پیچیده مثل سبزیجات، نان و غلات سبوس دار و میوه ها در وعده هاى سحرى و افطارى نسبت به سنین جوان بیشتر توصیه مى شود، چرا كه این گروه از مواد غذایى باعث جلوگیرى از یبوست مى شوند.

در پسران و دخترانى كه مى خواهند براى نخستین بار روزه بگیرند، آیا تفاوتى در نوع مواد غذایى مصرفى شان وجود دارد؟

نیاز به انرژى در خانم ها و آقایان متفاوت است كه مربوط به میزان فعالیت آنها و اثرات هورمون هاى مختلف مى باشد.

در خانم ها با توجه به این كه در دوره عادت ماهیانه كمبودهایى از قبیل آهن ممكن است دیده شود، میزان نیاز به برخى از مواد غذایى بیشتر است. بنابراین توصیه مى شود خانم ها، بالاخص افرادى كه تازه به سن بلوغ رسیده اند و توفیق روزه دارى در ماه رمضان را كسب كرده اند، نسبت به تغذیه خود دقت بیشترى نموده و با مصرف بیشتر مواد سرشار از آهن مثل گوشت ها، حبوبات، جگر، آجیل و خشکبار باعث جلوگیرى از عوارضى مثل كم خونى، ریزش مو و... شوند.

دکتر رضا آمری نیا- پزشک و متخصص تغذیه