مصاحبه با خانم ثریا قاسمی
هنرمند نخبه کسی است که اعمال، اندیشه، عملکرد، بینش و حرکاتش شاخص باشد.
اشاره:
خانم ثریا قاسمی از پیشکسوتان عرصه رادیو، تئاتر، سینما و تلویزیون است. وی حدود 42 سال است که در زمینه های مختلف هنری از جمله دوبله در رادیو حضوری درخشان داشته است، بطوریکه هم سن و سالهای وی با صدای ایشان در برنامه داستانهای شب رادیو، کاملاً مانوس و آشنا هستند. ثریا قاسمی تا به حال در جشنواره های بین المللی مختلف به عنوان بازیگر برتر زن انتخاب شده و از جمله کارهای موفق ایشان می توان به سریال گرگها و شب دهم و فیلم های سینمایی مارال، شام آخر و خواستگاری اشاره نمود.مسئله ای که در مورد کارهای ایشان جالب توجه و قابل ذکر است، کنار آمدن وی با نقش و شخصیتش در سریالها و فیلم ها می باشد که به راحتی با نقش های محول شده درآمیخته شده وگاهی اوقات از حد توقع کارگردانان سریال ها و فیلم هایش نیز فراتر رفته است.
خانم قاسمی همچنین در تئاترهای مختلف نیز حضور موثر داشته است. از فرصت بدست آمده، استفاده نموده و از طرف بخش نخبگان سایت تبیان گفتگوی صمیمانه ای با این هنرمند پیشکسوت و نخبه در عرصه های رادیو، تئاتر، سینما و تلویزیون انجام داده ایم که مشاهده خواهید کرد:
در ابتدا بفرمائید کار خودتان را چگونه آغاز کرده و در چه زمینه هایی ایفای نقش نمودید؟
فعالیت هنری ام را از سال 1339 آغاز کردم با رادیو و دوبله، که در آن زمان دوبله کار بسیار اساسی و سختی بود به لحاظ اینکه ما فیلم های بسیار زیاد و متنوعی داشتیم، بالاخره با برنامه 30 دقیقه ای که رادیو ارتش در شبکه سراسری داشت کار خود را به صورت آموزشی شروع کردم و بعد در سال 40 به طور رسمی وارد عرصه رادیو شدم، رادیویی که پیشکسوتان تئاتر در آنجا کار می کردند چون ما در آن زمان هنرپیشه رادیو به این صورتی که الان هست نداشتیم، بلکه هنرامندان تئاتر بودند که نمایش نامه های رادیو را اجرا می نمودند، من فکر می کنم برای افرادی که هم سن سال خودم باشند، داستانهای شب خاطره انگیز باشد چون آن موقع تلویزیون و یا سایتهای اینترنتی نبود، به خاطر همین هم مردم پناه می بردند به رادیو و رادیو بخش اعظمی از وقت آنها را می گرفت و من با داستانهای شب شروع کردم و تمام تلاشم را کردم که یادبگیرم، بیاموزم و دریابم و این کاری است که تا امروز هم ادامه داده ام، دو سال بعد از کارم در رادیو، با آقای ماکس فریش به نام "آندورا" و بعد از آن تئاتر "آنتنی گون ژان آنن" به همراه آقای رکن الدین، شروع کار من در تئاتر بود. اولین سریال خود را تحت عنوان مجموعه داستانهای دنباله دار با نام پیوند در تلویزیون شروع کردم. اولین فیلم سینمایی ام در سال 46 به نام "آرامش در حضور دیگران" به کارگردانی ناصر تقوایی بود که در زمان خود خیلی موفقیت آمیز جلوه کرد و بعد از آن در تعداد بسیاری از فیلم های سینمایی ایفای نقش نمودم، البته برای مدتی از سینما دور شدم به خاطر اینکه ظاهراً حس می کردم جایی برای من نیست و نقشی برای من نوشته نمی شود. در سال 79 به عنوان بهترین بازیگر نقش زن برای فیلم مارال به کارگردانی آقای صباغ زاده جایزه گرفتم و بارها در خارج از کشور و در جشنواره های بین المللی این فیلم مورد تشویق بینندگان قرار گرفت. درسال 81 برای فیلم شام آخر به کارگردانی آقای فریدون جیرانی در فستیوال بین المللی زن در سینما، بازیگر برتر شناخته شدم و همچنین در جشن خانه سینما نیز به خاطر این فیلم جایزه گرفتم، من فکر می کنم که اخذ این مراتب، مسئولیت انسان را زیادتر می کند؛ تعهد انسان و نگاه به خود را تشدید می کند به این معنی که حالا تو جایگاهی داری؛ پس به خودت نگاه کن که درجا نزنی که در جا ماندن و کلیشه ای شدن برای هنرمند مرگ است. یکی دیگر از کارهای تلویزیونی من به نام شب دهم موفقیت آمیز بود و من در مورد نقش خودم که یکی از زنان دوره قاجار بود، بسیار اندیشه کردم که بعد از آنکه کار پخش شد، به وضوح دیدم که چقدر اندیشه من مفید بوده است، به هرحال هیچ وقفه ای در هیچکدام از رشته های کاری ام نداده ام و همیشه سعی کردم تا در بی انتهای هنر بیشتر یاد بگیرم و به دیگران بیاموزم.
کدامیک از کارهایتان در سینما و تلویزیون، مورد پسند خودتان قرار گرفته است؟
من همه کارهایم را دوست دارم، چون برای همه آنها زحمت زیادی کشیده ام. سریال گرگها را در تلویزیون بسیار دوست داشتم، به خاطر نقش متفاوتی که از من خیلی دور بود و من باید نقش زنی را بازی می کردم که توطئه گر و خشن بود، پس باید نگاه مهرآمیز و نرم صورتم را تغییر می دادم. سریال شب دهم، هم که آخرین سریالم تا الان بود، خیلی دوست داشتم و فیلم های مارال، شام آخر و خواستگاری هم به لحاظ بازی درسه ژانر مختلف و در نهایت موفق بودن و استقبال مردم از این فیلم ها، بسیار مورد پسندم قرار گرفت و مرا واقعاً راضی نمود.
نقش زنان را در سینما و تلویزیون چگونه ارزیابی می کنید؟
زن و مرد فرقی ندارند، آنها یک جامعه کوچک خانواده را تشکیل می دهند و در عرصه هنر هم به همین شکل است و تفاوتی ندارد، نقش ها گاهی برای مردان بیشتر و گاهی برای زنان کمتر نوشته می شود. همانطور که مثلاً امروزه برای سنین ما نقش کمتر و برای جوانان نقش بیشتری نوشته می شود، کما اینکه ما الان تعداد زیادی ستاره جوان داریم، در حالیکه هر سن، شغل و هر مقطعی، درگیری ها و مشکلات خاص خودش را دارد و برای من زیاد فرقی نمی کند، اما ناگفته نماند که زنان در سینما و تلویزیون نقش بسیار ارزنده ای را تا به حال ایفا نموده اند و در بسیاری از موارد هم به خوبی درخشیده اند.
علت عدم استقبال مردم از سینماها و در نهایت تعطیلی آنها را چه می دانید؟
سینما هیچ وقت راکد نبوده و تعطیل نشده، بلکه گهگاهی پیرو مدهایی بوده است. در یک زمان یکباره تصمیم گرفته می شود که فیلم های جنگی ساخته شود، بعد اجتماعی، بعد اعتیاد، بعد خانواده و .... شاید این رکود در مورد موضوعات مختلف بوده است وگرنه سینما، کم و بیش به کار خود ادامه می دهد و گهگاه فیلم های خوبی ساخته می شود، اما فیلم های بد هم هستند و این هم شاید ناشی از عدم استطاعت و تجربه و بی برنامه گی در ساخت فیلم ها باشد.
چه خاطراتی از دوران بازیگری خود تا بحال به یاد دارید؟
خاطره از دوران بازیگری ام بسیار زیاد است چون در هر کاری یک آدم متولد می شود و یک چهره به خود می گیرد اما از خاطرات زیبا و شیرین من این است که قرار شد یک رادیو در جزیره کیش راه اندازی شود و دست اندرکاران خیلی فکر می کردند که چه کسی را بفرستند که کار 7 و 8 نفر را انجام دهد و در نهایت ما رفتیم بدون امکانات پرسنلیو امکانات رادیویی شروع کردیم و من در مدت یک سال هر روز 6 ساعت برنامه زنده اجرا می نمودم که در آن زمان من را به عنوان مادر کیش شناخته بودند و جوانانی که برای کار به آنجا آمده بودند و از خانواده خود دور بودند، برای من نامه می نوشتند، تلفن می کردند و ارتباط خوبی را با برنامه من در رادیو کیش برقرار کرده بودند، اما بعداً به علت رفت و آمد مردم و اینکه هیچ کس در کیش ثابت نبود و مرکز بندرعباس هم برنامه داشت، ادامه کار میسر نبود ولی خاطرات آن دوران در جزیره زیبای کیش در ذهن من همیشه خواهد بود.
به نظر شما کدام نهاد در جهت استفاده بهینه از هنر، هنرمندان و گسترش فرهنگ و هنر اسلامی گام برداشته است؟
هنرمندان باید تحت پوشش قرار بگیرند، به خاطر اینکه تکیه مالی آنان آنقدر نیست که برای آینده، زمان ناتوانی و کهنسالی شان پس اندازی داشته باشند، کارهایی در حال انجام شدن است که هنرمندان زیر پوشش قرار گیرند و مقرری برای پیشکسوتان ناتوان در نظر گرفته شود، اما این کفایت نمی کند و کمک بیشتری باید به صنعت سینما و هنر شود، بخاطر اینکه اموراتشان نمی گذرد. بخش خصوصی کمتر ریسک سرمایه گذاری می کند، چون سرمایه برگشت ندارد. این هم دلایل مختلفی دارد، باید برنامه ریزان کار کنند و واقعاً هر نهاد، سازمان و دستگاهی که می تواند به سینما کمک کند و هرچه زودتر این کار را برای حفظ این صنعت انجام دهند.
به نظر شما نخبگان هنری باید دارای چه شرایطی باشند؟
هنر خودش را برملا می کند، یعنی شما وقتی تلویزیون نگاه می کنید خودتان متوجه می شوید که کدامActor یا Actress خوب بازی کرده یا نکرده، صحنه زیبا هست یا نیست. در مجموع به نظر من هنرمند نخبه کسی است که اعمال، اندیشه، عملکرد و حرکاتش شاخص باشد، حال جوان باشد یا پیر فرقی نمی کند. رمز ماندگاری، پیشرفت در آن رشته است و اگر ستارگان ما امروز دنبال ارتقای سطح آگاهی های خود نروند پیروز نخواهند شد و شکست می خورند. هنر، دنیای بزرگ و بی انتهایی است که تو باید حرکت کنی و همه مشکلات و مصائب را تحمل کنی اما تماشاگر نباید متوجه مشکلات تو شود و در یک جمله هنرمند نخبه باید عاشق کار باشد و در جهت تامین نظر مردم حرکت کند.
