سیف‌الله صمدیان و داوری جشن سینما

سیف‌الله صمدیان:

هر چه داوران بخش سینمای داستانی از دیدن فیلم‌های ناامیدكننده ناامید شدند، ما از دیدن فیلم‌های امیدواركننده امیدوار شدیم

سیف‌الله صمدیان که همواره در اظهار نظرهای مختلف گفته است که به‌خاطر حضور در هیات‌های داوری متعدد عکس و فیلم از قرار گرفتن در کسوت داوری احساس ناخوشایندی دارد و اصولا داوری را به‌ویژه در رشته‌های هنری کار درست و زیبایی نمی‌داند، این‌بار می‌گوید: برای اولین‌بار از اینکه داوری جشن خانه سینما این امکان را فراهم کرد که بتوانم در فرصتی یک هفته‌ای حدود 40 فیلم خوب را از سینمای رشک‌انگیز مستند ایران ببینم احساس خوشحالی غریبی دارم، با اینکه می‌دانم دعای خیر! جایزه نگرفته‌گان جشن طبیعتا می‌تواند پشت سر من و بقیه داوران باشد. راستش را بخواهید شاید هم دلیل اصلی‌اش این باشد که این سابقه وجود داشته که تعداد نمایش بسیاری از فیلم‌های مستند از یک بار فراتر نرفته است!

این عضو هیات داوران بخش مستند جشن خانه سینما در گفت‌وگویی با خبرنگار سینمایی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) درباره‌ی فضای داوری جشن دوازدهم و نتایج نهایی بخش مستند، با ابراز خوشحالی بیش از حد خود و دیگر داوران بخش مستند نسبت به کیفیت بالای فیلم‌های این دوره گفت: در طول مدت زمان داوری فیلم‌های مستند جشن خانه‌ی سینما با فیلم‌هایی روبه‌رو شدیم که دیدنشان غرورآمیز و امیدبخش برای آینده‌ی سینمای مستند ایران بود؛ ازسویی در صحبت‌هایی که با داوران بخش سینمای داستانی در فرصت‌های آزاد داشتیم، هرچه آنها از دیدن فیلم‌های ناامیدکننده، ناامید شده بودند، ما از دیدن فیلم‌های امیدوارکننده، امیدوار شدیم.

او تاکید کرد: در هیچ دوره‌ای از زندگی و تجربه‌های حرفه‌یی خود در چارچوب سینمای ایران با چنین حجم شگفت‌انگیزی از فیلم‌های مستند که در واقع انعکاس طبیعی و هنرمندانه از زندگی اجتماعی در ایران امروز هستند، روبه‌رو نبوده‌ام و به قول معروف هیچ‌گاه در مقام یک مستندساز از دیدن چارچوب قوام‌یافته سینمای مستند ایران این‌گونه دچار غرور ملی نشده بودم.

صمدیان با اشاره به مشکل داوری در جشن خانه سینما و تفاوت شیوه‌ی آکادمی و داوری با تعداد کم عنوان کرد: ظاهرا فرق در این است به‌خاطر تعداد زیاد داوران در شیوه‌ی آکادمی طبیعتا بحث‌ و گفت‌وگوی نهایی بر سر فیلم‌های منتخب برای داوران وجود ندارد و اخذ رای نهایی نیز تنها از طریق شمارش آرا میسر است.

وی افزود: مشکل امسال ما نیز دقیقا همین فرق بین شیوه‌ی آکادمی و داوری با تعداد کم بود که شمارش آرا بر طبق آیین نامه‌ی داخلی خانه سینما به شیوه‌ی آکادمی انجام شد و امکان تبادل نظر نهایی به داوران محدود این بخش داده نشد. این مستندساز تصریح کرد: مشکل از این‌جا شروع می‌شود که ما هر روز و پس از دیدن هر فیلم، می‌بایست برگه‌ی مربوط به آن فیلم را پر کرده و تحویل نماینده‌ی خانه سینما می‌دادیم. به‌همین خاطر تصور کنید که پس از دیدن 40 فیلم به‌جز یک مورد که به حق به مرحله‌ی داوری راه یافته بودند، رای نهایی درمورد مثلا بهترین تدوین یا کارگردانی و... با وجود نامزدهای متعددی که پس از دیدن فیلم‌ها در ذهنمان ایجاد شده بود، نمی‌توانست ما را به قطعیت لازم برساند. چرا که رقابت در بین فیلم‌های این دوره بسیار نزدیک و حساس و کیفیت اکثر فیلم‌ها بالا بود. از این‌رو گروه داوری اصرار به برگزاری یک جلسه‌ی جمع بندی نهایی، یعنی پس از شمارش آرا توسط دبیر جشن و استخراج رسمی اسامی کاندیداها داشت که بازهم به‌خاطر همین آیین‌نامه به جایی نرسید.

برگزارکننده‌ی جشنواره‌ی تصویر هنرمند در ادامه عنوان کرد: تاکید هیات داوران برای یک جمع‌بندی دقیق‌تر و حرفه‌یی‌تر در هر یک از رشته‌ها بر مبنای کاندیداهای اعلام‌شده ازسوی دبیر جشن به این خاطر بود که جوایز به صورت متمرکز نباشند و امکان رعایت عدالت در بخش‌های مختلف داوری برای اکثر فیلم‌های این دوره که از کیفیت فنی و هنری برخوردار بودند، وجود داشته باشد که متاسفانه همان‌طور که در جریان هستید در شب پایانی، داوران این بخش نیز به‌خاطر مخفی بودن نتیجه‌ی آرا، مثل همه‌ی حاضران، به‌جز آقای تارخ ، دبیر محترم جشن و احیانا یکی دو نفر از یاری‌کنندگانشان در ستاد اجرایی جشن خانه‌ی سینما، پس از اعلام نتایج، متوجه شدند که برآیند شمارش آرا در اکثر موارد به فیلم «تینار» تعلق گرفته است.

او در عین حال گفت: البته اعلام یک خبر دورن گروهی از جلسه‌ی داوری شاید لازم باشد که «تینار» تنها فیلمی بود که وقتی نمایش آن تمام شد، اکثریت قریب به اتفاق داوران خواسته و یا ناخواسته با دست زدن، حس لحظه‌ای خودشان را از ساخته‌شدن این فیلم بسیار زیبا اعلام کردند. ولی همه‌ی حرف من در این مساله نهفته است که حس لحظه‌ای با واقعیتی به‌نام سینمای گسترده و خارق‌العاده مستند در ایران چیز دیگری است که امیدوارم در سال‌های پیشِ رو با تغییر آیین نامه‌ای که دوستان خانه سینما با همکاری کارشناسان ظاهرا به‌طور جدی و با دقت و نگاه حرفه‌یی درصدد اصلاح آن هستند، اصلاح شود؛ این اجازه‌ی طبیعی به داوران داده شود که مثل بسیاری از جشنواره‌های جهانی رای نهایی خود را پس از دیدن همه‌ی فیلم‌ها اعلام کنند.

وی با اشاره به برخی از جزییات ناشی از اجرای این شیوه‌ی داوری به ایسنا گفت: ما در طول داوری، هر روز بدون اغراق با دو یا سه فیلم بسیار خوب روبه‌رو بودیم و تفکیک حرفه‌یی و سالم‌تر نمرات مورد نظر برای هر فیلم عملا امکان‌پذیر نبود.

او افزود: نکته قابل توجه دیگر راه نیافتن فیلم بسیار زیبای «همه‌ی مادران من» به مرحله داوری بود که به‌رغم پذیرش ازسوی هیات انتخاب به‌خاطر کمبود مدارک مورد نیاز آیین نامه‌یی، یعنی تنها به‌خاطر اینکه فرم درخواست شرکت فیلم در جشن خانه‌ی سینما امضای تهیه کننده را به‌همراه نداشت، امکان داوری از این فیلم سلب شد. فیلمی که به درخواست هیات داوران و با لطف دبیر جشن به داوران نشان داده شد، اما متاسفانه دست‌اندرکاران خلاق فیلم باید یک سال دیگر در انتظار بمانند؛ یعنی تا داوری جشن سیزدهم!

صمدیان در پایان گفت: اکثریت قریب به اتفاق داوران اعتقاد داشتند که درباره‌ی پروژه‌ی ارزشمند و منحصربه‌فرد «هفت کارگردان زن نابینا» که با همت و پشتکار سه ساله «محمد شیروانی» شکل گرفته است، به‌خاطر موضوع ویژه و ساختار پیچیده و خاص آن، امکان داوری حرفه‌یی و هم‌سنگ با دیگر فیلم‌ها وجود نداشت، ولی من هم همانند دیگر داوران بالاجبار برگه‌ی مربوط به ارزشیابی جنبه‌های مختلف فیلم را پر کردم، با تحسینی در دل برای این کار بزرگ شیروانی و کارگردان‌های روشندل فیلم‌ها که با چشم دلشان نوری ماندگار به پرده‌ی سینما افزودند با صحنه‌هایی تکان‌دهنده، تا جایی که در مواردی غیرقابل تکرار به‌نظر می‌رسند.

منبع : ایسنا