در آستانه ی ازدواج ( قسمت اول )

این مطلب در 28  قسمت ارائه می شود.

ضرورت مشاوره:انسان در دوران زندگی مواجه با مشكلات زیادی می شود كه به علل مختلف قادر به تصمیم گیری و پیدا كردن مناسبترین راه حل نمی باشد. بنابراین یاری خواستن از افراد واجد شرایط می تواند در حّل مشكل و تصمیم گیری مناسب كارساز باشد. نمونه هایی از مشكلاتی كه افراد با آن مواجه می شوند؛ عبارت اند از:

-گزینش یك راه از بین چند راه ؛

-وقوع حوادثی نظیر مرگ پدر، مادر و سایر اقوام؛

-از دست دادن شغل یا موقعیت های دیگر؛

-مشكلات مالی؛

-مواجه شدن با شكست ها؛

-روبرو شدن و عدم پیشرفت در حد مورد نظر؛

-مسائل تربیتی فرزندان؛

-مسائل خانوادگی و ...

انسان برای مواجهه با هر یك از مشكلات فوق و یا مشكلات مشابه دیگر، دچار اضطراب و نگرانی و یا تشویش در تصمیم گیری می شود و نیاز دارد از دیگران كمك بخواهد. كمك دهندگان ممكن است بزرگان قوم، دوستان و یا همسایه ها باشند. هیچ كدام از افراد فوق الذكر صلابت تخصصی برای چنین كاری ندارند؛ آن كه می تواند با استفاده از روشها و فنون مشاوره و داشتن صلاحیت های دیگر به چنین افرادی كمك كند؛ مشاور است . بنابراین در برخورد با مشكلات، مراجعه به مشاور اهمیت ویژه ای دارد كه نتیجه اش تسكین ناراحتی، رفع مشكل و گزینش مناسب می باشد.

مشاوره برای گزینش مناسب

در فرآیند زندگی مواردی است كه فرد باید از بین چند راه یك راه را انتخاب نماید. گزینش یك راه از بین چند راه چنانچه با مطالعه و بصیرت انجام نگیرد؛ ممكن است نتایج مطلوبی در بر نداشته باشد. لذا كمك گرفتن از مشاور در انتخاب مناسب می تواند در توفیقات بعدی اثرات مفیدی داشته باشد. مهمترین مواردی كه فرد در انتخاب با آن مواجه می شود؛ عبارت ند از:

-انتخاب مواد درسی ( برای دانشجویان و دانش آموزان) ؛

-انتخاب رشته تحصیلی؛

-انتخاب شغل؛

-انتخاب در مواردی كه چند راه جلوی فرد قرار دارد؛

-و از همه مهمتر انتخاب همسر برای ازدواج.

انتخاب همسر به اندازه ای در زندگی مهم است كه انتخاب مناسب آن، بیمه كننده سعادت فرد می باشد.

لزوم مشاوره در همسر گزینی

قطعاً با خانواده هایی روبرو شده اید كه پس از ازدواج با مشكلات زیادی مواجه شده اند. گاه كانون خانواده به قدری ناراحت كننده و متشنج است كه تنها راه حل، طلاق و جدایی است و طلاق خود نیز عواقبی نابهنجار به دنبال دارد.

-زن و شوهری كه از نظر فرهنگی فاصله دارند؛

-زن و شوهری كه از نظر درجه تحصیلات اختلاف دارند؛

-زن و شوهری كه معتقد به ادیان متفاوت می باشند؛

-زن و شوهری كه از نظر اجتماعی در طبقات متفاوتی قرار دارند؛

-زن و شوهری كه وضع مالی متفاوتی دارند؛

-زن و شوهری كه توافق اخلاقی ندارند و ...

چنین افرادی در زندگی نمی توانند هماهنگی ایجاد نمایند و در نتیجه از زندگی شیرین خانوادگی بهره ای نمی برند.

تشكیل خانواده در صورت موفقیت، سعادت و در صورت عدم موفقیت، ناراحتی و مشكلات زیادی به دنبال دارد كه اهمیت مشاوره قبل از ازدواج را تأیید می نماید.

در مشاوره ی ازدواج ، به مُراجع ( مراجعه كننده ) كمك می شود؛ تا مناسبترین همسر را انتخاب كند؛ بنابراین مشاور باید نسبت به شناخت زوجین و خانواده های آنان و تمام عواملی كه در زندگی زناشویی دخالت دارند؛ اقدام كند و مراجع را در جهتی كه زوجین هماهنگی بیشتری داشته باشند؛ هدایت نماید. مشاور ازدواج باید صلاحیت لازم را داشته باشد تا از عهده این امر مهم بر آید.

شرایط مشاور در امر ازدواج

مشاور ازدواج، باید اولاً شرایط یك مشاور راهنمایی را دارا باشد؛ ثانیاً در زمینه ی مشاوره ی خانواده مطالعه و تجربه داشته باشد؛ ثالثاً در مورد ازدواج كه بخشی از مشاور خانواده است؛ كاركرده باشد.

در ازدواج اصل بر مشورت است؛ اما مشاور باید واجد شرایط باشد. معمولاً كسی كه می خواهد ازدواج كند، پدر، مادر و بزرگان فامیل را در جریان می گذارد و با آنان مشورت می كند. گاه نیز از روحانیون، و سالخوردگان نظر خواهی می شود و بالاخره بعضی به استخاره نیز روی می آورند. به هر حال چون ازدواج امر مهمی است؛ معمولاً مشاوره و كنكاش در آن مطرح است؛ ولی طرف مشورت غالباً واجد شرایط نیست. پدر، مادر، پدر بزرگ، مادر بزرگ، عمه، خاله، بزرگان و سالخوردگان هیچ كدام واجد شرایط برای مشاوره در این امرمهم نیستند.

مشاور ازدواج باید روان شناسی، جامعه شناسی، تعلیم و تربیت و از همه مهمتر روان شناسی جوان و نوجوان را بداند و به اصول و فنون مشاوره آشنا باشد و در زمینه مشاوره خانواده و به ویژه مشاوره ازدواج تجربه داشته باشد. چنین فردی باید حداقل دارای درجه فوق لیسانس در مشاوره با تخصص خانواده و ازدواج باشد همچنین صلاحیت های شخصیتی و اخلاقی لازم را واجد باشد؛ تا از عهده این امر مهم بر آید. بعضی از افراد اظهار می دارند ازدواج یك سنت محمدی(ص) است؛ چه بهتر كه بدون تشریفات و بررسی های وقت گیر انجام شود؛ و چنانچه ناسازگاری یا مشكلی وجود داشت؛ مشاوران خانواده در رفع آن اقدام كنند. پاسخ آن است كه پیشگیری ساده تر از درمان است و علاج واقعه قبل از وقوع باید كرد. چنانچه در امر ازدواج مطالعات و بررسی های لازم بر اساس اصول مربوط انجام گیرد؛ مشكلات و ناسازگاری های بعد از ازدواج به شدت كاهش خواهد یافت و در نتیجه روان درمانی های وقت گیر به حداقل خواهد رسید.

نقش مشاور و مراجع در مشاوره ی ازدواج

جوانی كه می خواهد ازدواج كند؛ معمولاً با افراد دیگر مشورت می كند. از مواردی كه باید بدان توجه كند؛ آن است كه برای مشورت، فرد واجد شرایطی را انتخاب كند. چنانچه مشاور انتخاب شده صلاحیت لازم را نداشته باشد؛ چه بسا كه او را به سویی هدایت كند كه نه تنها مشكلی از او حل نكند، بلكه مشكلات دیگری نیز برایش ایجاد نماید. موارد مراجعه در مشاوره ازدواج انواع مختلفی دارد؛ كه به ذكر نمونه هایی مبادرت می شود:

-دخترانی كه خواستگاران متعدد دارند و می خواهند از بین آنان یكی را انتخاب كنند؛ كمك مشاور به این گونه مراجعان انتخاب احسن است. انتخاب احسن زمانی صورت می گیرد كه اطلاعات لازم از مراجع و خواستگاران وی كسب و خصوصیات آنان با هم مقایسه گردد. فردی كه خصوصیات وی با مراجع هماهنگی بیشتری داشته باشد؛ انتخاب احسن خواهد بود.

-پسرانی هستند كه دختری  را در نظر گرفته و درباره ی وی بررسی ها و تحقیقات لازم را انجام داده اند؛ و به این نكته رسیده اند كه او انتخاب مناسبی است؛ ولی می خواهند در این زمینه اطمینان لازم را به دست آورند. مشاور باید ضمن كسب اطلاعات و بررسیهای مورد نیاز به مراجع اطمینان بخشد كه گزینش انجام شده مناسب است و در صورتی كه نامناسب تشخیص دهد؛ آگاهی و اطلاعات لازم را به مراجع بدهد و او را در تصمیم گیری مناسب كمك كند. همین حالت می تواند در مورد دختر در رابطه با پسر نیز مطرح باشد.

-پسران و دخترانی هستند كه برای انتخاب همسر تحت فشار پدر و مادر یا سایر اقوام قرار دارند؛ و كسی را می جویند كه آنان را در مقابل عوامل فشار كمك كند. در این موارد مشاور باید با پدر و مادر و سایر عوامل فشار دیگر، جلسات مشاوره ای داشته؛ آنان را در رابطه با عواقب ازدواجهایی كه با اكراه همراه است؛ بصیرت دهد و بالاخره كار را به جایی برساند كه آنها، به دختر و پسر  در انتخاب همسر آزادی بیشتری بدهند.

-پسرانی هستند كه به بهانه ی ازدواج با دختری رابطه برقرار می كنند؛ ولی واقعیت آن است كه آنها قصد ازدواج ندارند. این گونه پسران پس از مدتی دختر را رها كرده؛ به سراغ دختر دیگری می روند. در این موارد چون دختران از نظر آبرو و حیثیت آسیب پذیرترند؛ باید به آنان در رابطه با این موارد آگاهی لازم داده شود تا با شناخت اولیه، این گونه پسران را ترك كنند و به آنان اجازه تماس های بعدی را ندهند؛ و به علاوه والدین خود را در جریان بگذارند. یكی از وظایف مشاوران، دادن آگاهی و پیشگیری از وقوع حوادث ناگوار در رابطه با جوانان و نوجوانان می باشد.

-دخترانی هستند كه خواستگارانی داشته اند؛ ولی به عللی آنها را رد كرده اند؛ و به همین علت به سنی رسیده اند كه دیگر خواستگار مناسبی ندارند و به اصطلاح پیر دختر شده اند. این گونه دختران به مشاور مراجعه می نمایند و راه چاره ای را برای خواستگار جدید طلب می كنند. مشاور در قبال این گونه مراجعان كه احتمالاً در انتخاب همسر مناسب سختگیر بوده اند؛ باید راههای شوهریابی را ارایه دهد. (در این مورد در قسمت های بعد بحث خواهد شد) و به آنان تفهیم نماید كه فكر ایده آلی هیچ گاه تحقق نمی یابد. همه چیز نسبی است و انتخاب باید با تعدیل و انعطاف انجام گیرد.

منبع: مشاوره در آستانه ازدواج تالیف سید مهدی حسینی بیرجندی

گردآوری: زهره پری نوش

ادامه دارد...

در قسمت بعد به نقش عوامل اجتماعی در ازدواج می پردازیم.